Kreş açma yükümlülüğü, 16.08.2013 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin ilgili maddelerinde düzenlenmiştir.
Buna göre, yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
Aynı zamanda, 150'den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir kreşin kurulması zorunludur.
Eğer kreş, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.
İşverenler bu şekilde kreş açarak bu yükümlülüğünü yerine getirebilecekleri gibi, bir kreşle anlaşma sağlayarak da bu yükümlülüğü yerine getirmiş kabul edilebilirler.
Ayrıca, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.
Emzirme odası ve kreş açma yükümlülüğünde gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dâhil edilmelidir.
Yine çalışan sayısı tespitinde, işverenin belediye ve mücavir alan (belediye sınırları dışında olup, imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanlardır.) sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınmalıdır.
Bu kural, işyerinde gebe ya da emziren sayısı değil, toplam kadın çalışan ve bu kapsama dâhil edilecek diğer çalışanların sayısının dikkate alınmasıdır.
Uygulamada genellikle kreş yardımının personellere nakit olarak yapıldığı görülmektedir. Ancak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı denetimlerinde kreş yardımında bulunulması (nakit para yardımında bulunulması) kreş yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamında değerlendirilmeyerek ayrıca bir kreş açılması/kreş ile anlaşılması talep edilebilecektir.
Bu bakımdan emzirme odası ve/veya kreş açılmaması ya da açıldığı halde gerekli şartları taşımaması durumunda işverenler, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında idari para cezası ödemek zorunda kalacaktır. Ödenecek idari para cezası miktarının işyerinin tehlike sınıfına göre artış gösterdiği de unutulmamalıdır.
Buna göre 2024 yılında uyulmayan her hüküm için tespit tarihinden itibaren, tehlike sınıfına göre;
* Az tehlikeli 18.432 TL
* Tehlikeli 24.576 TL
* Çok tehlikeli 36.864 TL
idari para cezası gündeme gelebilmektedir.
