Türkiye ile Suriye arasýndaki esen soðuk savaþ rüzgarlarýnýn harareti yükseliyor. Kimine göre þuursuzca bir hareket, kimine göre ise maksatlý bir mesaj anlamýný taþýyan son olay, önümüze ciddi bir kriz koydu. Elbette ülkeler arasýndaki her sorun, her kriz, her dalaþ bir savaþa dönüþmez. Bin yýllýk devlet geleneði olan bir ülkenin uçaðýný düþürmek, yeni yetme bir devletin veya baþkasýnýn himayesinde zulmünü sürdüren göstermelik bir yönetimin iþi olamaz. Bu cahil cesareti veya þuursuzluk hali, büyük devlete yakýþan bir þekilde ele alýnacaktýr. Büyük devlet tavrý, krizleri baþarýlý þekilde yönetmeyi gerektirir. Büyük devletler olaylara ani, duygusal, tepkisel yaklaþmazlar. Sonraki adýmlarý da hesap ederler, ulusal menfaatlerini gözetmek için uzun vadeli ve soðukkanlý planlamalar yaparlar. Kýzmak, baðýrýp çaðýrmak, yanlýþa yanlýþla cevap vermek Türkiye gibi bir ülkeye yakýþmaz.
AK Parti iktidarý olayýn baþýndan itibaren sorumlu ve saðduyulu þekilde baþarýlý bir kriz yönetimi gerçekleþtirmektedir. Baþbakan Erdoðan uçaktan inince ayak üstü bir deðerlendirme yapmamýþ, ilgili kurumlarla yaptýðý toplantýnýn ardýndan genel bir açýklamada bulunulmuþtur. Ertesi günü Dýþiþlerinde kurulan kriz masasýnda teknik analizler yapýlmýþ, ardýndan çok boyutlu bir eylem planý hazýrlanmýþtýr. Bunun ilk adýmý olarak Dýþiþleri Bakaný diplomasi trafiði baþlatmýþ, Baþbakan Erdoðan ise Meclis’te grubu bulunan parti liderleriyle bir araya gelerek genel malumatý paylaþmýþtýr. Fotoðrafý tam çekmeden atýlacak adýmýn yanlýþ sonuçlar doðuracaðý bilindiðinden ilk aþama fotoðrafý doðru çekmek, durumu doðru analiz etmek olmuþtur. Ýkinci adým ‘bilgilendirme’ aðýrlýklýdýr. Dost ve müttefik ülkeler, uluslararasý kuruluþlar, iç ve dýþ kamuoyu, siyasi partiler bilgilendirilmeye baþlanmýþtýr.
Bölgesel ve küresel sonuçlarý olabilecek bu tür olaylarda uluslararasý toplumun desteðini çekebilmek için ülkeler bazýnda bir tutum oluþturmak þarttýr. Türkiye, yaptýðý bilgilendirmeyle ülkelerin siyasi tutum sahibi olmasýný ve süreçte iþbirliði içinde olmasýný saðlamaya çalýþmýþtýr. Bu meselenin sadece iki ülke arasýnda yaþanan bir mesele olmadýðý, en azýndan etkileri açýsýndan farklý komplikasyonlarý olabileceði herkes tarafýndan kabul edildiðine göre, uluslararasý iþbirliði ve dayanýþma önem taþýmaktadýr. Türkiye’nin NATO ve BM nezdinde giriþimlerde bulunmasý, Arap Ligi ve AB zemininde haklýlýðýný anlatmasý meselenin Suriye tarafýndan Türk-Arap çekiþmesi olarak yansýtýlmasýnýn önüne geçecektir.
Hükümetin Türkiye’nin itibarýný ve caydýrýcýlýk özelliðini korumasý, bölgesel etkisine gölge düþürmemesi, kýsa ve uzun vadeli çýkarlarýna halel gelmeyecek þekilde davranmasý elbette kaçýnýlmazdýr. Savaþ çýðýrtkanlýðýnýn ve tahriklerin arttýðý bu süreçte saðduyuyu kuþanmak, akýl ve ferasetle hareket etmek gerekir. Hükümetin ilk andan itibaren serinkanlýlýðýný korumasý takdire þayandýr.
Bir çok ulusal meselede çaðrýlarý reddeden veya bir araya gelemeyen muhalefet partilerinin bu konuda Baþbakan’ýn davetini kabul ederek görüþmeye gelmesi de takdir edilecek bir durumdur. Partilerin ilk aþamada sergiledikleri olgun tavrý, devam eden günlerde de sürdürmesi, meseleyi hükümeti hýrpalayacak siyasi polemiklere çevirmemesi önem taþýmaktadýr. Nitekim CHP’nin ilk açýklamalarý son derece yapýcý olmakla birlikte görüþme sonrasýndaki duruþlarý yapýcý katkýda bulunmak yerine açýk arayan bir fýrsatçýlýk görüntüsüne dönüþmüþtür. Suriye yönetiminin yanlýþýný mazur gösterme anlamýna gelecek þekilde hükümete yüklenmek, sadece Esed rejiminin deðirmenine su taþýmak anlamýna gelir.
1516’dan itibaren yüzlerce yýl Türk devletinin egemenliði altýnda kalan ve 66 yýl önce Fransýz mandasýndan kurtulan Suriye’nin, komþusu Türkiye’ye karþý hasmane tutum içine girmesi büyük bir talihsizliktir. Esed yönetiminin zulümlerinden yüzü kýzarmayan kimi destekçi ülkelerin Esed rejimini himaye etmesi, zaman zaman teþvik eden tavýrlar içine girmesi, Suriye halkýný düþünmemek, kendi hýrslarý veya çýkarlarý için Suriye halkýný kurban etmek demektir.
Türkiye için þuanda birinci öncelik ‘insanýný kurtarmak’, yani pilotlarýný bulabilmektir. AK Parti iktidarý ne yaptýðýný da, ne yapacaðýný da gayet iyi bilmektedir. Önemli olan bu süreci itidalle ve elbirliðiyle geçirmektir.
