Koroner arter hastalýklarý arasýnda en yaygýný olaný “akut miyokard enfarktüsü” (AME) ya da halk arasýndaki bilinen adý ile “kalp krizi” en yaygýn ölüm nedenleri arasýnda ilk sýrada yer alýyor. Özellikle mevsim dönemlerinde bu tip risklere baðlý kayýplar dikkat çeken sayýda artýþ gösteriyor, maalesef. Geçen hafta tanýdýðým iki kiþinin bu þekilde kaybý ile üzüldüm. Kalp krizi nedeniyle hastaneye yatan hastalarýn yaklaþýk olarak yarýsýnda (yüzde 42) son iki gün içerisinde þiddetli stres, gerginlik, endiþe gibi olaylarla karþý karþýya kaldýklarý görülüyor. Dolayýsýyla stres faktörüne baðlý risklerin en aza indirilebilmesi önemli.
Itýr yapraklarý (Geranium) ovalandýðýnda etrafa yayýlan güzel kokusu ile bahçelerin sevilen süs bitkileri arasýndadýr. Yapraklarýndan distilasyonla elde edilen uçucu yaðýn temel bileþeni olan geraniol nedeniyle ýtýr yaðýnýn anksiyete üzerinde etkili olduðu yürütülen deneysel araþtýrmalar ile ortaya konulmuþtur. Yürütülen yeni bir klinik çalýþmada ýtýr yaðýnýn bu etkisinin kalp krizi hastalarýnda bir yararý olup olamayacaðý araþtýrýlmýþ.
Bilimsel tasarýmda (randomize, plasebo kontrollü, üçlü kör) bu çalýþma kalp krizi teþhisi ile hastaneye yatýrýlan ve belirli kriterlere göre seçilen 18-60 yaþlarý arasýnda seksen hasta üzerinde yürütülmüþ. Itýr yaðý bir sabit yað içerisinde yüzde 10 olacak þekilde seyreltilmiþ. Hastalarýn Kalp Yoðun Bakým ünitesine yatýþlarýnýn ikinci ve üçüncü günlerinde; bir gruba ýtýr yaðý, diðer gruba ise (plasebo) sadece ayçiçek yaðý koklatýlmýþ. Bu amaçla ýtýr yaðý veya ayçiçek yaðý üçer damla tülbent parçalarýna damlatýlýp hastalarýn oksijen maskelerinin içerisine yerleþtirilmiþ ve 20 dakika koklamalarý saðlanmýþ, sonra tülbent parçalarý çýkarýlmýþ. Bu uygulama günde iki defa olmak üzere dört gün tekrarlanmýþ. Her gün son uygulamadan 30 dakika önce ve 15 dakika sonra hastalarda göðüs aðrýsý þikayeti, ritim bozukluklarý, nefes týkanýklýðý gibi yaþam bulgularý ve anksiyete derecesi ölçülerek deðerlendirilmiþ. Sonuç olarak ýtýr yaðý koklatýlan grupta hastalarýn incelenen deðerlerde belirgin (istatiksel olarak en yüksek) düzelme saðlanabildiði bildiriliyor. Araþtýrýcýlar ýtýr yaðýnýn kalp krizi geçiren hastalarda tedaviye yardýmcý olarak yararlanýlabilecek güvenilir bir seçenek olduðunu vurguluyor. Benim önerim ise, kalp krizi riski taþýyan ya da yüksek stres altýnda olan kiþilerin yanýnda ýtýr yaðý taþýmasý ve gerektiðinde acil önlem olarak derin derin koklamasý düþünülebilir.
