Koroner arter hastalıkları arasında en yaygını olanı “akut miyokard enfarktüsü” (AME) ya da halk arasındaki bilinen adı ile “kalp krizi” en yaygın ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alıyor. Özellikle mevsim dönemlerinde bu tip risklere bağlı kayıplar dikkat çeken sayıda artış gösteriyor, maalesef. Geçen hafta tanıdığım iki kişinin bu şekilde kaybı ile üzüldüm. Kalp krizi nedeniyle hastaneye yatan hastaların yaklaşık olarak yarısında (yüzde 42) son iki gün içerisinde şiddetli stres, gerginlik, endişe gibi olaylarla karşı karşıya kaldıkları görülüyor. Dolayısıyla stres faktörüne bağlı risklerin en aza indirilebilmesi önemli.
Itır yaprakları (Geranium) ovalandığında etrafa yayılan güzel kokusu ile bahçelerin sevilen süs bitkileri arasındadır. Yapraklarından distilasyonla elde edilen uçucu yağın temel bileşeni olan geraniol nedeniyle ıtır yağının anksiyete üzerinde etkili olduğu yürütülen deneysel araştırmalar ile ortaya konulmuştur. Yürütülen yeni bir klinik çalışmada ıtır yağının bu etkisinin kalp krizi hastalarında bir yararı olup olamayacağı araştırılmış.
Bilimsel tasarımda (randomize, plasebo kontrollü, üçlü kör) bu çalışma kalp krizi teşhisi ile hastaneye yatırılan ve belirli kriterlere göre seçilen 18-60 yaşları arasında seksen hasta üzerinde yürütülmüş. Itır yağı bir sabit yağ içerisinde yüzde 10 olacak şekilde seyreltilmiş. Hastaların Kalp Yoğun Bakım ünitesine yatışlarının ikinci ve üçüncü günlerinde; bir gruba ıtır yağı, diğer gruba ise (plasebo) sadece ayçiçek yağı koklatılmış. Bu amaçla ıtır yağı veya ayçiçek yağı üçer damla tülbent parçalarına damlatılıp hastaların oksijen maskelerinin içerisine yerleştirilmiş ve 20 dakika koklamaları sağlanmış, sonra tülbent parçaları çıkarılmış. Bu uygulama günde iki defa olmak üzere dört gün tekrarlanmış. Her gün son uygulamadan 30 dakika önce ve 15 dakika sonra hastalarda göğüs ağrısı şikayeti, ritim bozuklukları, nefes tıkanıklığı gibi yaşam bulguları ve anksiyete derecesi ölçülerek değerlendirilmiş. Sonuç olarak ıtır yağı koklatılan grupta hastaların incelenen değerlerde belirgin (istatiksel olarak en yüksek) düzelme sağlanabildiği bildiriliyor. Araştırıcılar ıtır yağının kalp krizi geçiren hastalarda tedaviye yardımcı olarak yararlanılabilecek güvenilir bir seçenek olduğunu vurguluyor. Benim önerim ise, kalp krizi riski taşıyan ya da yüksek stres altında olan kişilerin yanında ıtır yağı taşıması ve gerektiğinde acil önlem olarak derin derin koklaması düşünülebilir.
