Afrin’de yürüttüðümüz kritik operasyon haklý olarak gündemi domine ediyor ancak konuþulmasý gereken baþka konular da var. AK Parti ve MHP’nin bir araya gelerek oluþturduðu Milli Mutabakat Komisyonu uzun bir çalýþmanýn ardýndan 26 maddelik kanun teklifini TBMM’ye sundu. Bu kanun teklifi önemli, çünkü Türk siyasetinin geleceðini þekillendirecek kilometre taþlarýndan biri olma özelliði taþýyor. Ama ona daha sonra geleceðim.
Önce kanun teklifinde yer alan maddelerin öngördüðü sandýk ve seçim güvenliðine iliþkin yeni düzenlemeleri vurgulamalýyým. 26 madde arasýnda daha önce de gündeme gelen ancak kanunlaþmayan bazý yeni düzenlemeler var. Bu düzenlemelerin önemli bir kýsmý seçim güvenliðinin saðlanmasý ile ilgili.
• Örneðin teklifin kanunlaþmasýyla taþýma oy sistemi devreye girecek. Bu, seçmenleri terör örgütlerinin baskýsýndan korumak için daha önce düþünülmüþtü ancak hayata geçirilememiþti. Özellikle 7 Haziran seçimlerini hatýrlayýn. Türkiye’nin bazý bölgelerinde vatandaþlarýn silahlarýn gölgesinde oy kullanmaya gittiði ortaya çýkmýþtý. Þimdi bu düzenlemeyle seçmenin özgür iradesini sandýða yansýtmasý hedefleniyor.
• Bunun yaný sýra sandýk ve seçim bölgelerinin birleþtirilmesi ve sandýk kurul baþkanlarýnýn kamu görevlileri arasýndan seçilmesi gibi bir adýmlar da atýlýyor.
• Kolluðun sandýk bölgesindeki bir vakaya müdahalesi için sandýk kurulu baþkanýndan davet beklemesi gibi bir zorunluluk da kaldýrýlýyor. Artýk vatandaþlarýn ihbarý da kolluðun sandýk kurulu baþkanýnýn talimatlarý çerçevesinde harekete geçmesi için yeterli olacak.
• Bu arada düzenlemede en dikkat çeken maddelerden birisinin engelliler ve yatalak hastalarla ilgili olduðunu vurgulayalým. Sandýk baþýna gitmeye imkaný olmayan sözkonusu vatandaþlar için seyyar sandýk uygulamasý baþlatýlýyor.
Bu düzenlemelerin hepsi sandýk güvenliðinin saðlanmasý ve oy kullanýmýnýn kolaylaþtýrýlmasý için atýlan adýmlar. Ancak kanun teklifinin asýl amacý siyasi partiler için ittifaký mümkün kýlmak.
26 maddelik düzenleme ile Türk siyasetini derinden etkileyecek iki sonucun ortaya çýkacaðýný öngörmemiz gerekiyor. Birincisi bu yeni düzenleme Cumhurbaþkanlýðý Hükümet Sistemi’ni iki rakipli bir kulvara sokacak.
2019’u düþünün… AK Parti ve MHP’nin Cumhur Ýttifaký adý altýnda seçimlere gireceði netlik kazandý. Ýki parti bu ittifakýn yeni bir sinerji ortaya çýkaracaðýný düþünüyor. Son araþtýrmalara göre bu ittifaka oy vereceðini söyleyen seçmenlerin oraný yüzde 53. Oy verebileceðini açýklayan, ittifaka sýcak bakan seçmenler de hesaba katýlýrsa Cumhur Ýttifaký’nýn yüzde 61’lik bir oy potansiyeli taþýdýðý anlaþýlýyor.
Cumhur Ýttifaký’nýn sahip olduðu bu yüksek potansiyel, diðer siyasi partileri de þüphesiz yeni arayýþlara itecek. CHP ve HDP’nin ayakta durabilmesi hatta HDP’nin mevcut konjonktürde yüzde 10 barajýný aþabilmesi için birlikteliðe ihtiyaç duyduðu açýk. CHP-HDP ittifakýnýn sinerji mi yaratacaðý yoksa iki partiye de zarar mý vereceði ise ayrý bir tartýþma konusu. Ancak AK Parti ve MHP’nin kurmakta olduðu Cumhur Ýttifaký’nýn diðer irili ufaklý partileri de ittifaka zorlamasý, yeni kümelenmelere yol açmasý yüksek olasýlýk. Bu Cumhurbaþkanlýðý sisteminin iki rakipli bir modele oturmasý sonucu doðuracak.
26 maddelik düzenlemenin ikinci sonucu ise seçim barajýnýn -ittifak yapan partiler için- fiili olarak iþlevsiz hale gelmesi. Þöyle açýklayayým: Düzenlemeyle birlikte seçim barajý kaldýrýlmýyor ancak ittifak yaparak seçime giren siyasi partiler için baraj, ittifakýn aldýðý oy oranýna göre belirleniyor. Bu ne demek? Bir siyasi partinin oy oraný yüzde 5 olsa bile ittifakýn oy oraný toplamý yüzde 10’u geçiyorsa o partinin Meclis’e girebilmesi demek. Düzenleme bu yönüyle seçim barajýnýn fiili olarak kalkmasý için baraj altý partilere olanak saðlýyor.
Ancak bir þartla… Sözkonusu partiler bir ittifak içinde yer alýrsa. Yani bu model TBMM’de sandalye sahibi olmak isteyen siyasi partileri ayný zamanda ittifaka da zorluyor. Bunun yukarýda bahsettiðimiz iki rakipli modelle doðrudan ilgisi var. Üstelik bu modelin demokrasiyi yakýndan ilgilendiren bir sonucu da olacak: Yakýn ya da uzak gelecekte daha önce barajý aþamayan küçük siyasi partiler de kurulacak ittifaklarla TBMM’de yer bulabilecek. Yani meclis Cumhurbaþkanlýðý Hükümet Sistemi modelinde daha kozmopolit ve daha renkli olacak.
