Ýyi insanlarýn ayný zamanda iyi eþ olacaðý beklesek de denklem o kadar da basit deðil. Birçok kiþi iyi insan olmanýn ayrý bir þey, iyi eþ olmanýn ayrý bir þey olduðuna inanýyor. Bu kiþiler aslýnda iki þeye iþaret ediyorlar. Birincisi, eþleri iyi veya kötü yapmayan kiþilik özelliklerinin de evlilikte etkili olabileceðini, eþler arasý uyumun da mesele olacaðýný söylemiþ oluyorlar. Örneðin sýkýcý veya eðlenceli olmak iyi kötü insan olmakla ilgili deðildir ama bu özellik eþ iliþkisini etkiler. Nitekim iyi insanlarýn bazýlarý ile muhabbet etmeyi, birlikte vakit geçirmeyi severken bazýlarý yakýn arkadaþlýk etmek istemeyebiliriz. Ýkinci iþaret edilen þey ise iyi insan olmak ile fiziksel beðenin eþit olmadýðý meselesi. Yani bir de gönül var.
Öte taraftan kötü insanlarýn evlilikte kötü eþ olacaðýný daha kolay söyleyebiliriz. Bir insaný kötü yapan; zulüm yapmasý, þiddet uygulamasý, adaletsiz olmasý, hýrsýzlýk yapmasý, yalan söylemesi, aldatmasý, tembel olup çalýþmamasý, güvenilir olmamasý gibi özellikler evlilik iliþkisinde her zaman problem olur. Bazý eþlerin kadýn sýðýnma evlerine kaçmasýnýn nedeni bu kötü insanlardýr. Bazý eþlerin sürekli aldatýlmasýnýn, ihmal edilmesinin, yalnýz býrakýlmasýnýn, sahipsiz kalmasýnýn sebebi de kötü ahlaki özelliklere sahip kiþilerle evli olmasýdýr.
Aslýnda iyi insan olmakla iyi eþ olmak arasýnda açýkla olumlu bir iliþki var. Yani bir insanýn iyi olmasý onun iyi bir eþ olmasý olasýlýðýný arttýrýr ama mutlak anlamda garanti kýlmaz. Kötü insanýn kötü eþ olmasý ise neredeyse garanti. Bu sebeple evlilik öncesinde bir kiþinin kötü bir insan olup olmadýðýný ayýrt etmek elzem.
Bir insanýn þefkatli ve merhametli olmasý, sabýrlý olmasý, iþ yaparken sebatkar olmasý, dürüst olmasý, yalan söylememesi, çalýþkan olmasý, sorumluluk sahibi olmasý, cesaretli olmasý, adaletli olmasý, hak ve hukuka dikkat etmesi, cömert olmasý, fedakâr olmasý, baþkalarýna hizmet edebilmesi, aldatmamasý gibi olumlu ahlaki özellikler veya diðer adýyla erdemler açýk þekilde onu iyi bir eþ adayý da yapar. Çünkü evlilik kötü günde, hastalýkta, fakirlikte, baþa zor þeyler geldiðinde, korunmak gerektiðinde sýnanýr. Eþ olmak güven içinde ve dayanýþma içinde olmayý gerektirir. Olumlu ahlaki özellikler veya erdemlerin varlýðý kiþiyi güvenilir bir eþ kýlar.
Olumlu ahlaki özelliklerin veya erdemlerin evlilikte tek baþlarýna yetmeyeceði algýlamasýnýn sebebi insanlarda ayný zamanda estetik, beðeni, aþk gibi duygularýnýn da olmasýndandýr. Hem iyi insani özellikleri olsun hem de göz ve gönlümüze hoþ gelsin istiyoruz. Bu sebeple evlilik öncesi evet veya hayýr deme kararlarý tek boyut üzerinden deðil çoklu boyut üzerinden alýyoruz. Fiziksel özellikler, zekâ düzeyi, kiþilik özellikleri, sosyal kimlik ve evlilik felsefesi eþ zamanlý olarak deðerlendiriliyoruz. Ama gerçek hayatta her þey beraber olmuyor. Karþýmýzdaki insanýn iyi veya kötü olmasý en önemli meselelerden biri. Kötü ama yakýþýklý biriyle evlenmenin maliyeti oldukça yüksek olabilir.
Sonuç olarak eþi iyi veya kötü insan yapan ahlaki özellikleri evlilikte yeter þart olmamakla beraber esas mesele. En azýndan kötü bir insanla evlenmekten kaçýnmak gerekiyor. Ýyi insani özelliklere de yüksek puan vermek gerekiyor. Üzerine beðeni ve sosyal kimlik uyumu da eklenirse tadýndan doyum olmaz.
