1475 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 14. maddesinde, kýdem tazminatýna hak kazanma koþullarý belirtilmiþtir. Buna göre;
a) Ýþveren tarafýndan 4857 sayýlý Ýþ kanunun 25. maddesinin II numaralý bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymayan haller ve benzeri nedenler dýþýnda iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
b) Ýþçi tarafýndan 4857 sayýlý Ýþ kanunun 24. maddesinde sayýlan nedenlerden dolayý iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
c) Muvazzaf askerlik dolayýsýyla iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
d) Ýþçinin baðlý bulunduðu kanunla kurulu kurum veya sandýklardan yaþlýlýk, emeklilik veya malullük aylýðý yahut toptan ödeme almasý amacýyla iþ sözleþmesinin feshedilmesi durumunda,
e) Kadýnýn evlendiði tarihten itibaren bir yýl içerisinde kendi rýzasý ile iþ sözleþmesini sona erdirmesi durumunda,
f) Ýþçinin ölümü sebebiyle iþ sözleþmesinin son bulmasý halinde,
g) Sosyal Sigorta Yasalarýnda deðiþiklik yapan 4447 sayýlý yasa ile getirilen bir hükümle, 506 sayýlý Kanunun 60. maddesinin birinci fýkrasýnýn (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaþlar dýþýnda kalan diðer þartlarý veya ayný kanunun geçici 81. maddesine göre yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için öngörülen sigortalýlýk süresini ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlayarak kendi istekleri ile iþten ayrýlmalarý nedeniyle, iþçiler kýdem tazminatý almaya hak kazanýrlar.
Kadýn iþçinin kýdem tazminatý alabilmesine imkân veren þartlardan birisi de evlenmesine iliþkindir.
1475 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 14. maddesinin (e) bendinde; "Kadýnýn evlendiði tarihten itibaren bir yýl içerisinde kendi rýzasý ile iþ sözleþmesini sona erdirmesi durumunda" kýdem tazminatýna hak kazanacaðý hükme baðlanmýþtýr.
Bu hak, sadece kadýn iþçiye verilmiþtir. Erkek iþçinin bu hükme istinaden iþ sözleþmesini sona erdirme yetkisi olmadýðý gibi, iþverenin de bu maddeye dayanarak kadýn iþçisinin iþ sözleþmesini sona erdirme yetkisi bulunmamaktadýr.
Bu düzenlemeye istinaden kadýn iþçinin kýdem tazminatý alabilmesi için birinci koþul, kadýn iþçinin iþ sözleþmesinin devam ediyor olmasý gerekmektedir. Yani, iþçinin iþten ayrýldýktan (iþ sözleþmesi kýdem tazminatý almasýný hak etmeyecek þekilde sona erdikten) bir süre sonra evlenmesi halinde kýdem tazminatý ödenmesi söz konusu olmayacaktýr.
Ýkinci koþul ise, iþ sözleþmesi devam eden kadýn iþçinin evlenmesi halinde, bir yýl içinde medeni kanuna göre evlendiðini belirterek iþverenden kýdem tazminatýný istemesi gerekmektedir.
Üçüncü koþul ise, kadýn iþçinin en az bir yýllýk çalýþmasýnýn olmasýdýr.
Kadýn iþçinin, evlendiði tarihten itibaren bir yýl içinde iþ sözleþmesini feshetmemesi ve iþverenden kýdem tazminatý istememesi halinde bu hakký kaybolmaktadýr.
Kadýn iþçinin, 1475 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 14. maddesinin (e) bendinden doðan hakkýndan yararlanabilmesi için evliliðinin ilk evlilik olmasý zorunluluðu bulunmamaktadýr.
Ýþ sözleþmesinin evlilik sebebiyle sona ermesi durumunda ihbar süresi bulunmamaktadýr. Bu nedenle ihbar tazminatý talep edilemez.
1475 sayýlý Ýþ Kanunu'na göre kýdem tazminatýna esas ücret hesabý son hak edilen ücret üzerinden hesaplanmaktadýr. Parça baþý, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadýðý hallerde son bir yýllýk süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalýþýlan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatýn hesabýna esas tutulur. Ancak son bir yýl içinde iþçi ücretine zam yapýldýðý takdirde, tazminata esas ücret, iþçinin iþten ayrýlma tarihi ile zammýn yapýldýðý tarih arasýnda alýnan ücretin ayný süre içinde çalýþýlan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanýr.
Kýdem tazminatý bir yýllýk çalýþma karþýlýðýnda 30 günlük ücret olarak tahakkuk ederken, bir yýla ulaþmayan ay ve günler için kýstelyevm usulü hesaplama gidilmektedir.
Kýdem tazminatý esas olarak iþçinin iþ akdinin sona erdirildiði tarihte elde edilen giydirilmiþ ücret üzerinden tanýmlanmaktadýr. Ýhbar öneli tanýnan fesihlerde ise ihbar süresi sonunda hak edilecek olan ücret dikkate alýnmaktadýr. Giydirilmiþ ücret kavramý öðretide; brüt ücret üzerinden sigorta primi, vergi, sendika aidatý gibi kesintiler olmadan hak edilen ücret olarak kabul edilmektedir.
