Bir toplumun kadýna bakýþ açýsý ve kadýn-erkek eþitliði kadýnlarýn istihdam ve çalýþma hayatýnda kendilerine yer bulabilmeleri açýsýndan çok önemlidir. Çalýþma hakkýnýn bir ülkede yaþayan tüm vatandaþlara ve yabancýlara, yaþ, ýrk, dil, din ve cinsiyet farký gözetmeksizin tanýnmasý evrensel bir kuraldýr. Yabancýlar, kadýnlar, küçükler ve gençler için getirilen özel hükümler istisnai niteliktedir.
Dünya Kalkýnma Raporu’na (2012) göre, toplumsal cinsiyet eþitliðinin ayný zamanda bir kalkýnma aracý olarak da önemli olduðu görülmektedir. Kadýnlarýn eðitime, ekonomik fýrsatlara ve istihdama erkeklerle ayný düzeyde eriþebilmesinin saðlanmasý, diðer bir deyiþle ayrýmcýlýðýn ortadan kaldýrýlmasý ile birlikte toplumsal cinsiyet eþitliði saðlanabilir.
Günümüzde kadýnlarýn iþ hayatýnda ayrýmcýlýða uðramamasý ve kadýnýn iþgücüne katýlým oranýnýn artmasý ekonomik kalkýnma ve geliþmiþlik açýsýndan en önemli göstergelerden birisidir.
Diðer bir deyiþle, kadýnlarýn iþgücüne katýlma oranýnýn yüksek olmasý tüm ekonomiler ve ülkeler açýsýndan arzu edilen bir durumdur. Özellikle geliþmiþ ülkelere bakýldýðýnda kadýnlarýn iþgücüne katýlma oranýnýn çok yüksek, geleneksel yaþam kurallarýnýn etkin olduðu veya az geliþmiþ yada geliþmekte olan ülkelerde ise kadýnlarýn iþgücüne katýlma oranýnýn çok daha düþük olduðu görülmektedir.
Türkiye açýsýndan bakýldýðýnda bu oranýn istenen seviyede olmadýðý görülmektedir.
Bunun içindir ki son yýllarda kadýnlarýn istihdamýný saðlamaya yönelik politikalar geliþtirilmekte kadýn istihdamýný artýrmaya yönelik teþvikler uygulanmaktadýr.
Özellikle Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý ile birleþtirilerek “Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý” kurulmasý ve bakanlýk görevine Cumhurbaþkanýmýz Sn. Recep Tayyip Erdoðan’ýn, ekonomi, toplumsal cinsiyet, demografi, iþ gücü gibi istihdamý doðrudan ilgilendiren birçok çalýþmasý olan Sn. Zehra Zümrüt Selçuk’u getirmesiyle birlikte çalýþma hayatýnda kadýnlara yönelik pozitif ayrýmcýlýðýn artacaðýna ve kadýnlarýn iþgücüne katýlýmýnda da ciddi ilerlemeler saðlanacaðýna inanýyorum.
Kadýný iþgücü piyasasýnýn dýþýna iten nedenlerin baþýnda medeni durum, eðitim, ailede bilhassa 0-5 yaþ grubunda çocuklarýn varlýðý, kadýn erkek eþitliðini saðlamaya yönelik hukuki düzenlemelerin yetersizliði ve kýrsal alandan kente göç gibi sebepler sayýlabilmektedir.
Türkiye’de kadýnlar özellikle 1950’lerden sonra kýrdan kente yönelik göçün beraberinde getirdiði kentleþme sonucunda iþgücü piyasasý içinde yer almaya baþlamýþtýr. Ancak, zaman içinde kadýnlarýn iþgücü piyasasýndaki konumlarý ve çalýþma biçimleri de deðiþime uðramýþtýr.
1980’de çalýþma yaþýndaki kadýnlarýn yüzde 48,3’ünün iþgücüne katýldýðý Türkiyede zman içerisinde kadýnlarýn iþgücüne katýlýmýnda ilerleme saðlanamýþtýr. 2016 yýlýnda OECD üyesi ülkeler arasýnda, kadýnýn iþgücüne katýlým oranýnýn en düþük olduðu ülke yüzde 31,1 ile Türkiye, en yüksek olduðu ülke de yüzde 83,6 ile Ýzlanda olmuþtur.
2016 yýlýnda 35 OECD üyesi ülkedeki kadýn istihdam oraný ortalama yüzde 59,3’tür.
Yine 2016 yýlýnda Avrupa Birliði’nin 28 ülkesinde kadýnýn iþgücüne katýlým oraný ise ortalama yüzde 61,3 düzeyindedir.
OECD verilerine göre Avrupa Birliði’nde 2016 yýlýnda kadýnýn iþgücüne katýlým oranýnýn en yüksek olduðu ülke ise yüzde 74,8 ile Ýsveç, en düþük olduðu ülke ise yüzde 43,3 ile Yunanistan’dýr.
TÜÝK: Ýþgücü Ýstatistikleri 2017 Eylül dönemi verilerine göre, erkeklerin iþgücüne katýlým oranlarý yüzde 73,1 iken; kadýnlarda bu oranýn henüz yüzde 34,5’e yükseldiði görülmektedir.
Her ne kadar 2014-2023 Ulusal Ýstihdam Stratejisinde, “Kadýnlarýn iþgücüne katýlma oraný 2023 yýlýna kadar yüzde 41 düzeyine çýkarmak” temel hedeflerden biri sayýlsa da, hedeflenen kadýnlarýn iþgücüne katýlma oranlarý, diðer ülkelerin günümüzdeki deðerlerinin dahi oldukça gerisinde kalmaktadýr.
Okuryazar olmayan kadýnlarda iþgücüne katýlma oranlarý 2004’de yüzde 30,1 iken 2016 yýlýnda yüzde 16,1’e düþmüþtür. Kadýnlar iþgücü piyasasýnda varlýk kazandýkça, çocuk, yaþlý ve engelli bakým talebi artmaktadýr.
Günümüzde kadýnýn eðitim düzeyinin artmasýyla birlikte çalýþma hayatýnda daha fazla yer bulabildikleri görülmektedir. Ancak kadýnlarýn iþgücüne katýlýmýndaki artýþ ve yönetici olarak görev almalarý sayýsal olarak yeterli oranda deðildir.
Kadýnýn iþgücüne ve istihdama katýlým oranýnýn artmasýyla birlikte, çalýþan kadýnlarýn ücret geliri elde ederek ekonomik baðýmsýzlýðýný kazanmalarýnýn yaný sýra, sosyal güvenlik hukukundan doðan haklara da kavuþmaktadýr. Sigortasýz çalýþtýrýlan kadýn sayýsý erkeklere kýyasla daha yüksektir. Yaklaþýk dört çalýþan kadýndan birinin herhangi bir sosyal güvencesi bulunmamaktadýr. Bu da dikkate alýnmasý ve düzeltilmesi gereken önemli bir eksikliktir.
Umarýz “Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý’nýn”, merkezine aileyi alarak çalýþma hayatý ile sosyal politikalarla kadýnlarýn iþgücüne aktif katýlýmýnýn artýrýlmasýna ve cinsiyet ayrýmcýlýðýnýn önlenmesine ciddi katkýlarý olur.
