Eþ terapileri ile uðraþan biri olarak çok sayýda eþ iliþkisini dinliyorum. Eþ iliþkileri dersi veriyorum. Eþ iliþkilerini anlamaya çalýþýyorum. Doðrusu sevdiðim ama zor olan bir iþim var. Çoðu zaman eþler arasýndaki iliþkinin dinamiklerini anlamak için zihnimin tüm hücrelerini harekete geçirmek zorunda kalýyorum.
Þundan eminim ki hayatým boyunca en etkili hikayeleri eþ iliþkileri üzerinden dinledim. Sevgi dolu hikayeler de, acý dolu hikayeler de. Size iki tanesini anlatayým.
Ýlk öykü bir Anadolu þehrinden. 50’li yaþlarda bir haným. Üç ay önce eþini kaybetmiþ. Psikiyatriste gelmesi için çevresi zorlamýþ. Asistanlarým ile beraberiz. Hanýmefendi aðlayarak eþini ve iliþkilerini anlatmaya baþladý. Aðzýndan öylesine sevgi, özlem, yalnýzlýk, yas sözleri dökülüyordu ki, oda duygularla dolup taþmaya baþladý. Genç asistanlar duygularýn yoðunluðuna dayanamadýlar ki soru sormaya kalktýlar. Susmalarýný iþaret ettim. Bu sözler kesilemezdi. Akýþ bozulamazdý. Bir özlem böylesine güçlü anlatýlabilirdi. Bir erkeðin arkasýndan ancak bu kadar güzel sözler söylenebilirdi. En sonda sadece ne kadar þanslýsýnýz diyebildim. Bir erkeði bu kadar sevmek ve bir erkek tarafýndan bu kadar sevilmek kaç kadýna nasip olurdu?
Diðer hikayem Ýstanbul’dan. 60’lý yaþlarýn sonlarýnda bir erkek. Oðullarý tarafýndan getirilmiþ. Eþi iki ay önce vefat etmiþ. Oðullarýnýn talebi þu: Babamýz her gün annemizin mezarýna gidiyor. Bir kaç günde bir gitmesini saðlayabilir misiniz? Ýrkiliyorum. Adama dönüyorum. Sadece gözlerine bakýyorum. Anlatmaya baþlýyor. “Hocam biz beraber yaþardýk. Her þeyi beraber yapardýk. Hep böyleydi. Konuþurduk, alýþveriþ yapardýk, gezerdik. Þimdi o gitti. Yalnýzým. Bir þey yapamaz hale geldim. Her gün ona gidiyorum.” Ne söyleyeceðimi bilemez hale geldim. Keþke susma þansým olsaydý diye düþündüm. Ne dediðimi hatýrlamadýðým, önemsiz þeyler söyledim. O an, o sözler ve o yüz ifadesi hafýzama kazýndý. Zaman zaman bir vesileyle hatýrlarým. Bugün de hatýrladým.
Acý hikayeler de dinledim. Yýkýcý hikayeler. Tacizler. Tecavüzler. Þiddet öyküleri. Kaç ve kurtul demekten baþka bir þey söylenemeyecek hikayeler. Acý hikayeleri anlatmayý sevmiyorum. Ama bilin ki acýlý hikayeler de gerçek.
Eþ iliþkilerinde mutluluk da var, acý da var
Bize acýyý da mutluluðu da eþimiz veriyor. Eþlerle iliþkimiz; dayanýþma içerdiði kadar çatýþma da içeriyor. Adalet de var sömürü de var. Güven de var aldatma da var.
Bazý iliþkilerde; mutluluk, dayanýþma, adalet ve güven baskýn. Bazý iliþkilerde ise; acý, çatýþma, sömürü ve aldatma baskýn. Çoðu zamanda tüm bu haller karmaþýk bir þekilde eþ zamanlý var. Ýliþkinin bir döneminde bir taraf, diðer zamanýnda öteki taraf aðýr basýyor.
Kadýn erkek iliþkilerinin pozitif halinin deðiþik düzeyleri var: Aþk, sevmek, sevilmek, muhabbet, arkadaþlýk, özlemek, yakýnlýk, cinsellik, dayanýþma, çocuk sahibi olmak gibi.
Kadýn erkek iliþkilerinde gerilimin deðiþik düzeyleri var: Küsmek, diðeri yokmuþ gibi yaþamak, kavga etmek, itiþip kakýþmak, dövmek, boþanmak, öldürmek gibi.
Eþ iliþkilerine bütüncül bakmak
Kadýn ve erkek iliþkilerinin tek yönüne bakmak bizi yanýltabilir. Ýliþkinin iki yüzüne de eþ zamanlý bakmak gerek. Erkek kadýn iliþkilerinin sadece negatif boyutuna bakmak, olup biteni anlamayý bozduðu gibi, erkek kadýn iþbirliðini azaltan bir sürece yol açabiliyor.
Kadýn erkek iliþkilerinin karanlýk tarafýný görmemek ise kötülüðe yol vermeye sebep oluyor. Kadýn erkek iliþkilerinin pozitif yönünü de görmek gerek. Pozitif psikoloji hareketi sayesinde mutlu eþ iliþkilerine bakmaya baþladýðýmýzda yeni çok þey gördük. Bu araþtýrmalar bize kadýn erkek iliþkilerinde baðlýlýk, uyum ve güvenin nadir olmadýðýný gösterdi.
