Her yaþta dengeli olarak tüm vitaminleri almak gerekir ancak bazý dönemlerde bazý vitaminler daha ön plana çýkar. Ýþte yeterli ve dengeli vitamin alýmýna ek olarak özel dönemlerde farklý vitaminlere daha dikkat etmenin kýlavuzu.
Vitaminler yüksek biyolojik aktiviteye sahip, enerji içermeyen, vücutta sentezlenemediði için diyetle alýnmasý zorunlu besin faktörleridir. Suda eriyen (C ve B grubu vitaminleri) ve yaðda eriyen (A, D, E ve K vitamini) olmak üzere ikiye ayrýlýrlar. Vitaminler, vücutta biyolojik fonksiyonlarýn oluþmasý için az miktarda çok iþleve sahiptir. Bunlar, normal görme fonksiyonumuzun devamlýlýðý, antioksidan olarak vücutta istenmeyen maddelerin temizlenmesi, kan yapýmýnýn düzenlenmesi, baðýþýklýk sisteminin güçlenmesi, hastalýk ve bozukluklara karþý koruyucu roller olarak sýralanabilir.
Vitaminin alýnmasý zorunlu durumlar
Vitamin kullanýmý ile ilgili kabul gören kaný, yeterli, saðlýklý, iyi dengelenmiþ diyette ‘desteðe ihtiyaç yok’ görüþüdür. Saðlýðýn optimum düzeyde sürdürülmesi, hastalýklarýn önlenmesi, kronik hastalýk riskinin azaltýlmasý için vitaminlerin besin yolu ile alýnmasýnýn önemi büyüktür. Sadece aþaðýda bahsettiðim özel durumlarda vitaminler kesinlikle kullanýlmalýdýr.
-Düþük ve çok düþük kalorili beslenme
-Vegan tip vejeteryan beslenme
-Cerrahi müdahele
-Gebelik ve emzirme dönemi
-Yaþlýlýk dönemi
-Alkolizm
-Bazý ilaçlarýn sürekli kullanýmý
-Total Parenteral Beslenme - ‘damardan beslenme’
Çocukluk döneminden ergenliðe, annelik tecrübesinden menopoz ve yaþlanmaya kadar her kadýnýn bu özel dönemlere göre vitamin ihtiyaçlarýnda artýþ olabilir.
Her yaþýn ihtiyacý farklý
-Büyümede kýz çocuklarýnda A ve C vitamini önceliklidir. Bu vitamin balýk, karaciðer, yumurta sarýsý, süt ürünleri, sarý-turuncu-yeþil yapraklý sebze ve meyvelerde bulunur.
-Ergenlik döneminde kýzlarýn E vitaminine daha çok dikkat etmeleri gerekir. En zengin kaynaklarý yeþil yapraklý sebzeler, bitkisel yaðlar, fýndýk, ceviz, kuru baklagillerdir. 8Hamile annelerin folik asit alýmlarýný arttýrmalarý þarttýr. Folatýn en iyi kaynaklarý koyu yeþil yapraklý sebzeler, karaciðer, kuru baklagiller, portakal suyu, avokado, brokoli, tam buðday tanesidir.
-Menopoz ve yaþlýlýkta ise B12 vitamini kadýnlar için hayat kurtarýcýdýr. Eðer B12 ve folatý beslenme ile yetersiz alýnmasý kalp hastalýklarý için risk oluþturur. Bunun dýþýnda eksikliðinde unutkanlýk, yürümede güçlük, uyumsuzluk, ruh durumunda deðiþikliðe yol açar. B12 sadece hayvansal kaynaklý besinlerde olur.
