7 Haziran seçimine yönelik anketlere dair dikkat ettiðim üç kriter var:
1- Anketi kim yapýyor, nasýl bir ekip deðerlendiriyor?
Anketi yaptýran þirket, analiz eden uzman ekip ve yorumlayanýn akademik ve siyasi kimliði önemlidir. ‘Ekibi’ hakkýnda asgari bilgi bulunmayan anket þüphe doðurur.
2- Anket kimin adýna yapýlýyor, ücretini kim ödüyor?
En sýradan anketler bile en az 2 bin kiþiyle görüþmeyi, bu görüþmelerin analizini, verilerin yorumlanmasýný ve arþiv çalýþmasýný gerektirir. Bu nedenle araþtýrma þirketleri hayrýna anket yapmaz. Anketin kimin için yapýldýðý belirtilmiyorsa, sonuçlarý ciddiye alýnmaz. Anketi yaptýran belliyse ve daha önce de ayný þirkete anket yaptýrdýysa, kendisini yanýltana ikinci kez ücret ödemeyeceðini varsayarak, anket sonuçlarý-
na da bir ölçüde güven duymak mümkün.
2- Anket kaç kiþi ile ve kaç günde yapýlmýþ?
Kamuoyu araþtýrmalarýnýn örneklemi genellikle 3 bin kiþi civarýndadýr ve yüz yüze görüþmeler yapýlýr. Ancak, örneðin 5 binin üzerinde örneklem varsa -ki bazý anketçiler bu rakamý 20 bin kiþiye çýkarabilmektedir-, bunun iki-üç günde yapýlmýþ olmasý alarm zilidir.
3- Önceki seçimlere yönelik son üç aylýk anketleri sonuçlarla örtüþüyor mu?
Geçmiþ yýllara bakýldýðýnda, hemen her kamuoyu araþtýrma þirketinin ‘biz bildik’ dediðine tanýk oluyoruz. Bunun nedeni, ‘son anketlerde’ ve ‘en az bir noktada sonucu tutturma’ stratejisi. Kafa karýþýklýðýný aþmanýn yolu þirketin önceki seçimlerdeki anketlerine bakmak.
Böylece;
Seçimden önceki son ankete kadar bir siyasi parti lehine anketler yapýp, son bir-iki ankette -seçim sonrasý ‘biz bildik’ diyebilmek ve bir sonraki seçim öncesi güvenilirlik kazanmak için- doðru verilerin ortaya konulup konulmadýðýný da görmüþ oluruz.
Bu kriterleri bugünden saðlayabilen araþtýrma þirketlerine belli bir güvenle bakýlabilir. Ancak onlarýn da ‘aday etkisi’nden önce olduðunu dikkate almak gerekir.
***
‘Aday etkisi’ne gelelim.
Her ne kadar seçmen aðýrlýkla ‘partiye’ veya ‘lidere’ oy veriyorsa da sonucu adaylarýn belirlediði örnekler çok.
7 Haziran için de adaylar önemli.
Çünkü bu seçimin kritik partisi HDP ve TBMM’de sandalye daðýlýmýný HDP’nin barajý aþýp aþmamasý belirleyecek.
Bu nedenle bir ‘ittifak’ projesi gözleniyor.
CHP seçmenine “CHP oyunu bir puan arttýrsanýz ne olur? Ama HDP’ye barajý aþtýrýrsanýz AK Parti’den daha fazla milletvekili koparýr. Hem Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn baþkanlýk yolunu da kapatýr” mesajlarý veriliyor.
Ayný anda çözüm süreci üzerinden “Kürt siyaseti ve PKK þýmartýlýyor” algýsý yaratýlarak AK Parti’deki terör ve milliyetçilik konularýna hassas seçmen MHP’ye yönlendirilmek isteniyor.
Enteresan olan her iki mesajýn da aðýrlýkla HDP’den verilmesi...
Adaylar açýklandýðýnda, bu ‘proje’yi daha net görebileceðiz.
CHP’nin nerelerde seçmene uzak adaylar açýkladýðý, buna karþýlýk HDP’nin adaylarýnýn ‘CHP seçmenine daha çok hitap eden’ isimler olup olmadýðýný...
HDP projesine CHP seçmeninin ne diyeceðini de 7 Haziran’da görebileceðiz.
***
Hem yönlendirme tehlikesine karþý, hem de siyasetin ve seçimin doðasý gereði adaylarýn açýklanmasýný beklemek, sahada nasýl bir etki yaptýklarýný gözlemek ve son üç-dört haftada yayýnlanan anketleri dikkate almak zihin saðlýðý için önemli. Ve doðru siyasal tercihler için de...
Kendi adýma son 13 yýlda, Konda’nýn, Pollmark’ýn, Anar’ýn, Adil Gür’ün sonuçlarýyla kýyaslamadan analiz yapmamayý öðrendim.
2010 KPSS sonuçlarý nasýl savunulur?
- Son 5 yýldaki KPSS’lerde bir kez 4, dört kez de 1 kiþi en yüksek puaný almýþ; onlarýn da hiçbiri tüm sorularý doðru yanýtlayamamýþ.
- Sadece 2010’da bir ‘zeka patlamasý’ yaþanmýþ, 350 kiþi 120 sorunun tamamýný bilmiþ!
- Tesadüfe bakýn ki, bu 350 kiþiden 140’ý karý-koca, 46’sý akraba, 104’ü ise komþu!
- Öyle bir zeka patlamasý ki, tam 3 bin 227 kiþi 100 ve üzeri soruyu doðru cevaplamýþ!
- Yine tesadüf, bunlarýn 982’si karý-koca, 382’si akraba; 980’i de komþu!
Bu ‘tesadüfler’ nedeniyle KPSS iptal edildi, yenisi yapýldý. Ama tesadüfler bitmedi:
- Zeka patlamasý yaþayan 3.227 adayýn 1.174’ü ikinci sýnava girmedi!
- Sýnava giren 2.053 kiþiden 424’ü ise en fazla 70 net cevap çýkarabildi!
-120’de 120 yapan süper zeki 350 adaydan ise 148’i ikinci sýnava girmedi!
- Sýnava giren 202 kiþiden 47’si 51-75 net cevap verebildi, 3’ü ise 50’nin altýnda kaldý!
Baþlýða gelelim; bu sonuçlarý ne adýna savunabilirsiniz?
