Ben ayraný ‘milli içecek’ bilenlerdenim, bu yüzden alkollü içecekler konusunda yanlý olabilirim. Ancak geliþmiþ dünyada meydana gelmekte olan bazý kýsýtlamalardan okurlarýmý haberdar etmek de benim görevim.
Vereceðim haber ‘milli içki’ denildiðinde akýllarýna ‘raký’ gelenler için hiç içaçýcý deðil: Dünya yeniden alkollü içeceklere ters bakmaya baþladý...
Ýlk Meclis’in 1920 yýlýnda çýkardýðý ve dört yýl kadar yürürlükte kalmýþ ‘Men-i Müskirat Kanunu’ veya bizimle ayný yýl (1920) ABD’de baþlayan ve 13 yýl sürmüþ ‘prohibition’ uygulamasýyla her türlü alkollü içeceklerin yapýmý ve satýþýnýn yasaklanmasý türünden bir tedbir gelmeyecek belki... Ama, hem satýn alma yaþý, hem de alkollü içeceklerin reklâmý ve içileceði yerlerle ilgili kýsýtlamalar kapýda...
Hani ‘adam gibi içmek’ veya ‘edebiyle içmek’ deniyor ya, kusura bakýlmasýn, pek çok ülkede iktidarlar öylelerinin bile yaþam tarzýna müdahaleyi kendileri için görev bilmeye baþladý... Alkollü içeceklere düþkün olanlarýn yaþam tarzý baþkalarýnýn hayatlarýna daha pahalýya mâl oluyor çünkü...
ABD’nin baþkenti Seattle olan Washington eyaleti yerel meclisi geçen ayý "Alkol yasaðý kimleri kapsamalý?" sorusunu tartýþarak geçirdi. Ýlk düþünülen ‘içkili halde araç’ kullanmaya kalkanlara verilen cezalarý arttýrmaktý. Ýkinci kez alkollü araç kullandýðý tespit edilenlere altý ay, üçüncü kez yakalanana bir yýl hapis cezasý verilmesi kararlaþtýrýldý. Ýsteyen hapis yatmaktansa ömür boyu içki içmemeyi göze alacak...
Üçüncü kez alkollü yakalanan araç sürücüleri on yýl boyunca bâyilerden alkollü içecek satýn alamayacak, lokantalarda kendilerine alkollü içki ikram edilmeyecek...
Tek eyalet sanmamanýz için ekleyeyim: Alaska ve Güney Dakota eyaletlerinde çoktandýr uygulanmaktaymýþ bu cezalar; New Mexico eyaleti de yeni benimsemiþ... Alkolle ilgili sürekli suç iþleyenlere bu duruma iþaret eden özel ehliyet veriliyor, üzerlerinde ‘içkili araç kullanan biri’ olduðuna dair kart taþýma yükümlülüðü getiriliyormuþ...
"Orasý Amerika" demeyin sakýn...
Daha dün Ýngiliz gazetelerinde haberi vardý: Ülkedeki saðlýk kuruluþlarý ve bazý sivil toplum örgütleri alkollü içkilerin en az kaç liraya satýlacaðýna hükümetin karar vermesini istiyormuþ... Bu yolla, yani alkollü içki fiyatlarýný yüksek tutarak ve daha düþüðe satmayý satýcýlara yasaklayarak alkole baðlý ölümleri azaltmak amaçlanýyor... Kanada öyle yapmýþ ve baþarmýþ...
Ýngilizler, "Biz de yapalým" noktasýna gelmiþler...
Çek Cumhuriyeti ise, 14 Eylül 2012 tarihinde, alkol oranýnýn yüzde 20’den fazla olduðu bütün alkollü içecekleri yasaklamýþ... Dükkânlar, süpermarketler, barlar, lokantalar, benzin istasyonlarý ve internet üzerinden satýþlar birden duruvermiþ...
Gerçi ‘sahte içki’ yüzünden ölümler olunca alýnmýþ bu karar, ama yine de bir eðilimi dýþa vuruyor...
‘Uygar’ ülkelerin çoðunda alkollü içeceklerin 21 yaþýndan küçüklere satýlmasý yasak... Alkollü içecekler ya sadece bu iþi yapan dükkânlarda veya büyük maðazalarýn özel bölümlerinde satýlabiliyor... Pek çok ülkede sokakta içki içilmesi veya ikramý ciddi bir yasak... Yine çoðu ülke alkollü içkilerin reklâmýný da yasaklamýþ durumda.
Rusya bile...
THY’nin Rusya’ya uçan uçaklarýnda alkol servisini yasakladýðý yanlýþ haberi duyulunca bizde birileri ayaða kalktý. Haber doðru deðilmiþ, ama eðer böyle bir uygulama baþlarsa, bilin ki, Rus hükümeti istediði içindir.
Rusya dünyada alkolün en çok tüketildiði ve alkol oranýnýn Dünya Saðlýk Örgütü’nün tehlikeli bulduðu oranýn bir misli olduðu bir ülke. Putin, geçen yýl bu zamanlarda, alkolle mücadele baþlattý. Ýlk olarak alkollü içecek reklâmlarýný yasaklattý. Televizyonlar, radyolar, toplu taþým araçlarý, duyuru levhalarý ve internette içki reklâmý yasak... Gazeteler ancak iç sayfalarýna küçük reklâmlar koyabiliyor...
"Hizaya gelinmezse, arkasý var" deniyor...
Dünyada gidiþ bu yöne arkadaþlar...
