7 Aralýk’ta sona eren 35. Uluslararasý Kahire Film Festivali ve Film Marketi’ne 2 Aralýk’tan itibaren katýldým. Festivali Türkiye’den takip eden bir baþka film eleþtirmeni, 1980’lerin ilk yarýsýnda Boðaziçi Üniversitesi Sinema Klübü (BÜSK)’ten eski arkadaþým Birgün gazetesi yazarý Cüneyt Cebenoyan’dý. Ayrýca, Türk Sinemasý bölümünde gösterilen El Yazýsý filminin yönetmeni Ali Vatansever ve eþi ile “Türk Sinemasý ve Arap Seyircisi” oturumuna katýlan Hülya Koçyiðit de Türkiye’den festivalde boy gösteren diðer konuklardandý. Festival organizasyonuna ülkede süregiden siyasi durumun karýþýklýðý bir parça yansýyordu, mesela ödüllerin ilan edileceði kapanýþ töreni, sanýyorum bu yüzden iptal edildi. Film Market kýsmý þaþýrtacak denli zayýftý; Arap dünyasýnýn en canlý, dinamik bir þekilde beklediðim market maalesef oldukça sönüktü. Televizyon dizilerinin seyirci kitlesinin zihninde daha geniþ bir yer tutup, sinemanýn gitgide geri plana itilmesi, en azýndan tv filmi formatýnýn dahi gündemde olmamasý, sinemanýn önünde meþakkatli bir yol olduðuna iþaret ediyor. Yine de festival konuklarý arasýnda bulunan Çin’in en büyük yönetmenlerinden Zhang Yimou, Uluslararasý Yarýþma jürisinde bulunan ve sonradan rahmetli Mustafa Akad’ýn oðlu olduðunu öðrendiðimiz Malik Akad, FIPRESCI baþkaný Klaus Eder, Azeri yönetmen Þamil Aliyev, duyarlý Ýspanyol kadýn yönetmen Giovanna Ribes, Hýrvat yönetmen Arsen Anton Ostojic ve Arap dünyasýnýn deðiþik simalarý etkinliklerin kazanýmlarý arasýndaydý.
Kahire Film Festivali’nin Uluslararasý Yarýþma bölümünde büyük ödül olan Altýn Piramit’i 50 bin dolarla birlikte, Fransa’dan Anna Novion’un Kiruna’da Randevu adlý yapýmý kazandý. Ýkincilik ödülü Gümüþ Piramit’i 30 bin dolarla beraber, Ýtalya’dan bir kýskançlýk ve tutku hikayesi olan Giuliano Montaldo’nun gri tonlardaki Sanayici adlý filmi aldý. Uluslararasý Eleþtirmenler (FIPRESCI) Ödülü, Venezuela’dan Luis Alejandro ve Andres Eduardo’nun Sessizliðin Ýhlali’ne gitti. Ýnsan Haklarý yarýþmasýnda Özel Mansiyon’u Çin’den Zhang Yang’ýn Tam Daire filmi alýrken, Tahrir Meydaný ödülünü Polonya’dan Wojciech Smarzowski’nin Gül baþlýklý çalýþmasý kazandý. Arap Sinemasý özel mansiyonlarýný Lübnan’dan Joe Bou Eid’in Savaþ Topuklarý, Filistin-Ürdün ortak-yapýmý Anne Marie Jacir’in Seni Gördüðümde’si ve Mýsýr’dan Ýbrahim el Batout’un Huzursuzluk Kýþý edindi. Necip Mahfuz ödülü ise 30 bin dolarla birlikte yine Arap filmlerinden Fas yapýmý Muhsin Besri’nin Yanlýþ Ýnançlýlar’ýna verildi. Kahire Film Baðlantýsý ödülü de Mýsýr-Lübnan ortak-yapýmý Þerif el Bendari’nin Ýki Oda Bir Salon projesine sunuldu.
Seyrettiðim filmlerden dikkatimi çeken, günümüzde geçen karþýlaþmadan geriye dönüþlerle Ýsrail’in kuruluþunu çarpýcý bir þekilde aktaran, Abbas Rafei’nin Ýnsan Haklarý bölümündeki Lübnan-Ýran ortak-yapýmý Yabancýlar oldu. Film, Seyfullah Dad’ýn Filistin’e Veda’sýyla benzer tarzda, adým adým Filistin topraklarýnýn Yahudiler tarafýndan nasýl ele geçirildiðini güçlü bir oyunculukla iþliyor. Yine ayný bölümde yeralan ve kendisiyle tanýþma fýrsatý bulduðum, Hýrvat yönetmen Ostojic’in Halima’nýn Yolu, yine geriye dönüþlerle Bosna’daki insanlýk faciasýný ölçülü bir biçimde anlatýyor. Oldukça bir arada bulunduðumuz Azeri yönetmen Aliyev’in filmi Çölcü de, biraz varoluþsal bir çizgide, bozkýrda deve çobanlýðý yapan yalnýz bir adamýn hayatýna giren bir kadýnla geçirdiði deðiþimi resmediyor. Kendiyle sinemasý üzerine konuþtuðum Ýspanyol Ribes’in Kimyonun Hafif Rayihasý, kanser olan yalnýz bir kadýnýn yaþadýklarýný, bir-iki problemli sahne dýþýnda, anbean insani duyarlýlýkla ve yer yer lirik bir þekilde anlatýyordu. Necip Mahfuz ödülünü kazanan Yanlýþ Ýnançlýlar, bir Ýslami grubun bir tiyatro topluluðu üyelerini kaçýrmasýyla geliþen iki grubun zihniyet karþýlaþmasýný birkaç zafiyet dýþýnda ilginç bir biçimde aktarýyor. Taliban karþýtý Kuveyt yapýmý Velid el Awadi’nin Tora Bora’sý, Taliban’a katýlan oðullarýnýn peþindeki yaþlý bir çiftin yaþadýklarýný avantür bir tarzda yansýtýyor. Ruhullah Hicazi’nin Ýran yapýmý Bay ve Bayan M.’nin Özel Hayatý, ilginç sinematografisiyle bir çiftin gerilimli iliþkisinden sahneler sunuyor. Ýtalyan yönetmen Montaldo’nun Sanayici adlý filmi, duru bir þekilde, yine evli bir çiftin hayatýndan hareketle, bugünlerde moda dýþý gibi görünen insan vicdanýnýn merkeze alýndýðý bir sondaj yapýyor.
