Kahvenize bal ilave ederek bu içeceðin unutkanlýk, bunama, Alzheimer’a karþý koruyucu etkisini artýrabilirsiniz. Ama gerçek bal kullanmak þartýyla!
“Bir fincan kahvenin 40 yýl hatýrý vardýr.” Bunu, insanlarýn birbirleriyle sýcak sosyal iliþkilerinin, dostluðun önemini vurgulayan bir söz olarak biliriz. Acaba, atalarýmýz bu sözü baþka bir anlamda söylemiþ olabilir mi? “Bir fincan kahvenin” zihninizi kuvvetlendireceði, unutkanlýðý, bunamayý, Alzheimer hastalýðý riskini azaltabileceðini, dolayýsýyla dostlarýnýzý uzun yýllar unutmayacaðýnýzý mý ifade etmek istemiþlerdir? Eski dönemlerde ortalama insan yaþam süresinin 50 yaþýn altýnda olduðunu bildiðimize göre, buradaki ‘40 yýl’ eski dönemler için gerçekten çok uzun bir süre, deðil mi?
Kahve ve çay, tüm dünyada her gün milyonlarca insan tarafýndan tüketilen, suyun ardýndan en popüler içecek. Son dönemlerde giderek artan deneysel araþtýrma bulgularý ve kapsamlý saha çalýþmalarýnýn sonuçlarý kahve, çay ve kafein tüketiminin bireyleri ileri yaþlarda unutkanlýk, bunama, Alzheimer hastalýðý gibi çok önemli saðlýk sorunlarýndan koruyabileceðini gösteriyor. Ortalama insan ömrünün geliþmiþ toplumlarda 80’li yaþlarý aþtýðý çaðýmýzda bunama, Alzheimer hastalýðý en çok korkulan saðlýk sorunlarýnýn baþlarýnda geliyor.
Günde en az iki fincan
Kahve ve çay içerisindeki kafein algýlama iþlevlerini ve uyanýklýðý artýran en çok bilinen psikoaktif uyarýcýlardan biri. Kýsa süreli uygulamalarda gözlemlenen bu etkilerinin, uzun süreli kullanýmlarda da önemli avantaj saðlayabildiði bildiriliyor. Kahve, çay ve kafein tüketimine baðlý plazma kafein seviyesindeki yüksekliðin algýlama iþlevlerini artýrabildiði, unutkanlýðý ve bunamayý önleyebildiði yürütülen çalýþmalarla ortaya konulmuþ. Nitekim Ýtalya’da 64-85 yaþ arasýndaki bin 445 birey üzerinde yürütülen ve yeni yayýmlanan bir geriye-dönük sorgulama çalýþmasý bu bulgularý destekliyor. Araþtýrma sonuçlarý üzerinde yapýlan deðerlendirmede, günde iki bardak ve üzerinde kahve içen bireylerde algýlama bozukluðu görülme olasýlýðýnýn, kahve tüketmeyen veya günde bir bardak tüketenlere oranla belirgin bir þekilde çok daha düþük olduðu bildiriliyor.
Melatonin vücutta salgýlanan vücut biyoritminin düzenlenmesinin yaný sýra kansere karþý koruyucu, yaþlanmayý geciktirici etkileri ile son dönemlerde üzerinde çok durulan bir hormon. Deney hayvanlarý üzerinde yürütülen yeni bir çalýþmada melatonin uygulanmadan önce kahve verilmesiyle beyinde unutkanlýða, bunamaya neden olduðu bilinen beta-amiloit plak oluþumunun azalttýðý tespit edilmiþ ve muhtemel etki þekli açýklanmýþ.
Þüphesiz kahvenin bunama, Alzheimer hastalýðý gibi sorunlar üzerindeki etkinliði sadece kafeinle sýnýrlý deðil. Öyle olsaydý, kafein haplarý yutarak bütün bu sorunlarýn üstesinden kolayca gelebilirdik. Yeni bir çalýþmada eikosanoil-5-hidroksitriptamin’in (EHT) sýçanlarda Alzheimer deney modeli üzerinde nöroprotektif (sinirlerde hasarý önleyici) etki gösterdiði bildiriliyor. Kahvenin diðer önemli bir özelliði ise içerisindeki kateþinlerin antioksidan etkisidir. Bu suretle bunama, Alzheimer dâhil hemen hemen tüm hastalýklarýn oluþumunda rol oynayan oksidatif hasara karþý vücuda koruyuculuk saðlanabiliyor. Peki, kahvenizin oksidatif hasarlara karþý koruyucu etkisini kuvvetlendirerek unutkanlýk gibi sorunlara karþý daha etkili olmasýný istemez misiniz?
Araþtýrmayý biz yaptýk
Ýki çeþit kahve; ‘filtre kahve’ ve ‘çözünen granül’ kahve üzerinde yürüttüðümüz yeni araþtýrmamýzda, kahveleri sýcak suda normal þekilde (yani her zaman nasýl hazýrlýyorsak o þekilde) hazýrladýktan sonra oksidatif hasara karþý (antioksidan) etkisini çeþitli deney yöntemleriyle tayin ettik. Ardýndan her iki kahve tipini ayný þekilde ayrý ayrý hazýrlayýp çiçek balý ve çam balý ilave ettik, antioksidan etkilerindeki deðiþimi belirledik. Sonuçlarý deðerlendirdiðimizde kahvenin antioksidan etkisinin çam balý ilavesi ile daha fazla artýrýlabildiðini gözlemledik. Bir fincan filtre kahveye çiçek balý ilavesi ile toplam antioksidan etkisinin yüzde 47 ve çam balý ilavesiyle yüzde 52 artýþ gösterdiði, granül kahvenin antioksidan etkisinin ise çiçek balý ile yüzde 34 ve çam balý ile yüzde 40 arttýðýný tespit ettik.
Hatýrlarsanýz benzer bir çalýþmayý daha önce çeþitli bitkisel çaylar üzerinde yapmýþ ve kuvvetli antioksidan etkisini bildiðimiz yeþil çay, beyaz çayýn bile bal ilavesiyle etkinliðinin dört misli artýrýlabildiðini gözlemlemiþtik.
Saflaþtýrýlmýþ þekerinin insan saðlýðý üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya çýkaran bilimsel araþtýrmalarýn sayýsý giderek artýyor. Bu bakýmdan tatlandýrýcý olarak þeker yerine içeceklere bal ilave edilmesi, þekere baðlý risklerin önlenmesi bakýmýndan tercih edilmesi akýlcý bir yaklaþým olacaktýr. Tabii burada kullanýlan balýn güvenilirliði son derece önemli. Eðer glikoz þurubu ve benzeri þekilde hazýrlanmýþ ballarý kullanýrsanýz, yaðmurdan kaçarken doluya tutulursunuz!
