Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Prof. Dr. Erdem YEÞÝLADA
Tüm Yazýlarý

Kanser hastalarýnda yorgunluk þikayetlerinde ginseng etkisi

GINSENG pahalý bir ürün olduðundan mutlaka kaliteli, güvenilir marka ürünlerin kullanýlmasý gerekir. Ayrýca ürünün özüt içerdiðinden emin olmak þart. Aksi takdirde yarar görebilmeniz mümkün deðil.

anser hastalarýnda gerek iyileþme süreci ve gerekse uygulanan ilaç tedavisi sýrasýnda görülen yorgunluk þikayetleri, hastalarýn yaþam kalitesinde önemli bir sorun teþkil ediyor. Ancak bu amaçla uygulanan bazý uyarýcý ilaç tedavilerinin etkinliðinin sýnýrlý kaldýðý bildiriliyor. Kanser hastalarýnda yorgunluk þikayetlerinin giderilmesine yönelik araþtýrmalarda, özellikle hücre enerji metabolizmasýnda rol oynadýðý bilinen koenzim-Q10, L-karnitin gibi besin destekleri üzerinde yürütülen klinik çalýþmalarda boþ ilaç verilen (plasebo) grubuna göre belirgin bir üstünlük saðlanamadýðý gözlemlenmiþ. Bir baþka çalýþmada ise meme kanseri hastalarýnda ilaç tedavisinin yol açtýðý yorgunluðun giderilmesinde yüksek kafein içeriðine sahip olan guarana uygulamasýnýn etkili olabileceði bildiriliyor.

Bilimsel çalýþmalar ginseng kökleri bileþiminde bulunan ‘ginsenozitlerin’ (özellikle Rb1 ve Rg1 kodlu olanlar) vücutta kansere baðlý yorgunluk þikayetlerine yol açan etkenler olarak bilinen yangý ve kortizol düzeyi üzerinde etkili olduðunu ortaya koyuyor. Etkili bileþikler olan ginsenozitler sadece Asya ginsengi (Panax ginseng) ve Amerikan ginsengi (Panax quinquefolius) köklerinde yeterli miktarlarda bulunuyor. Nitekim kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarý üzerinde yürütülen klinik bir çalýþmada (randomize, çift-körlü, plasebo kontrollü) Asya ginsengi köklerinin kanser hastalarýnda yorgunluk sorununun giderilmesinde yararlý olabileceði gözlemlenmiþ.

Ginsenozit taþýyan bir diðer ginseng türü olan Amerikan ginsengi (yüzde 5 ginsenozit içeriði) üzerinde yürütülen bilimsel tasarýmda bir ön klinik çalýþmada sekiz hafta süresince günde 750, bin ve 2 bin miligram uygulanan kanser hastalarýnda dört ve sekizinci haftalarda yapýlan deðerlendirmelerde özellikle yüksek miktar (bin ve 2 bin miligram) uygulamalarýn boþ ilaç verilen gruba oranla belirgin bir derecede etkili olduðu gözlemlenmiþ. Ayný araþtýrmacýlar ön çalýþmada en belirgin etkinin gözlemlendiði yüksek miktar (2 bin miligram) Amerikan ginsengi (yüzde 3 ginsenozit içerikli) uygulamasýnýn etkinliði ve güvenilirliðini araþtýrdýklarý kapsamlý çalýþmanýn sonuçlarý ise kýsa süre önce yayýmlandý. Bu çalýþma çok merkezli olarak (40 farklý hastane) ve daha yüksek hasta sayýsý ile (360 hasta) yürütülmüþ.

YÜZDE 40-50 OLUMLU SONUÇ ALINDI

Söz konusu çalýþmada halen ilaç tedavisi gören kanser hastalarýndan deney grubuna (147 hasta) günlük 2 bin miligram Amerikan ginsengi özütü verilirken, plasebo grubuna (153 hasta) ise eþit miktarda pirinç unu taþýyan kapsüller iki eþit miktara bölünerek (sabah ve öðlen) uygulanmýþ. Kanser hastalarýnýn seçimi de belirli kriterlere göre yapýlmýþ; aþýrý yorgunluk þikayeti bulunanlar; beyin tümörü ve merkezi sinir sistemi lenfomasý olanlar; yorgunluk þikayetine karþý halen ilaç kullananlar (steroidler, opioidler, ginseng vd.) çalýþma dýþýnda tutulmuþ. Çalýþma sonuçlarý dördüncü ve sekizinci haftalarda hastalara uygulanan çeþitli yorgunluk deðerlendirmesi anketlerinin bilimsel puanlama sonuçlarýna dayanýlarak yorumlanmýþ.

Dördüncü hafta yapýlan deðerlendirmede Amerikan ginsengi ve boþ ilaç verilen gruplarda bulunan hastalarda istatiksel olarak dikkat çekici bir farklýlýk gözlenememiþ. Ancak sekizinci hafta sonuçlarýna göre boþ ilaç verilen gruba göre yüzde  40-50 oranýnda olumlu geliþme gözlemlenmiþ. Hastalarýn kendi beyanlarýyla yapýlan risk ve yan etki deðerlendirmelerinde Amerikan ginsengi uygulamasýnýn iyi tolere edilebildiði bildiriliyor.

Peki Amerikan ginsengi uygulanmasý kanser hastalarýnýn tedavisinde kullanýlan ilaçlarýn üzerinde olumsuz etki yapabilir mi? Preklinik araþtýrmalar Amerikan ginsenginin kanser ilaçlarýnýn (tamoksifen, 5-fluorourasil, doksorubisin, metotreksat, paklitaksel, siklofosfamid) etkisini olumsuz etkilemediði, aksine bu ilaçlarýn etkinliðini (sinerjistik) artýrdýðýný gösteriyor. Ancak bu konuda insan klinik çalýþmalarýna ihtiyaç duyuluyor.