‘Mübarek diken’ ya da ‘Deve diken’i olarak adlandýrýlan ‘Milk thistle’ karaciðer iþlevlerin onarýlmasý ve desteklenmesi bakýmýndan önemli bir bitki. Aslýnda dikenli çiçek durumu olan birçok bitki halk arasýnda Deve dikeni olarak adlandýrýldýðýndan yanlýþlýk olmamasýiçinLatince bilimsel adý ile “Silybum marianum” ile tanýmlanmasý daha doðru olacak. Bitkinin ay çekirdeði içine benzeyenmeyveleri, benim karaciðer gibi önemli bir organýmýzýn iþlevlerinin korunmasý, desteklenmesi bakýmýndan en deðer verdiðim bitkilerin baþýnda geliyor.
Bitkinin özütünün karaciðer hücrelerinde çeþitli nedenlerle meydana gelen hasarlarýonardýðý, dolayýsýyla karaciðer hastalýklarýnýn tedavisinde etkili olabildiði klinik araþtýrmalar ile de ortaya konuluyor. Hatta damardan uygulanan bir özel formülünün acil servislerde en ölümcülmantar zehrini bile nötralize ederek hastayý kurtarabildiði biliniyor.
Yayýmlanan klinik çalýþmalardan birinde bitkinin standart özütü ile hazýrlanan tabletlerin meme kanseri tedavisi gören hastalarda kullanýlan bazý ilaçlarýn (paklitaksel, dosetaksel) karaciðerde yaptýðý hasarýn onarýlmasýnda yararlý olabileceði bildiriliyor. Meme kanseri (invazif) tanýsý konulan doksandokuz hasta üzerinde yürütülen bir çalýþma. Hastalara üçer haftalýk dört seans kemoterapi uygulamasý yapýlýyor(paklitaksel veya dosetaksel). Bu uygulamalar sýrasýnda kemoterapiye ilave olarak bir grup hastaya (50 hasta) mübarek diken özütü taþýyan tablet (günde 3 defa 75 miligram), diðer gruba ise etkisiz tablet verilmiþ. Sadece kemoterapi uygulanan hastalarda karaciðer hücre harabiyetini gösteren kan deðerlerinde (transaminazlar, alkali fosfataz ve bilirubin) mübarek diken tableti verilen hastalara oranla iki ile üç katý artýþ tespit edilmiþ. Yani mübarek diken tableti karaciðer hasarýný yüksek oranda önlemiþ.
Mübarek diken meyve özütlerinin etkili bileþen karýþýmý olan “silimarin” flavolignan yapýsýnda bir maddeler karýþýmý ve karaciðer üzerindeki etkinliði uzun yýllardýr biliniyor. Burada önemli olan husus, meme kanseri kemoterapisi ile birlikte uygulandýðýnda kanser tedavisinin sonucunu olumsuz etkilemeden vücuttaki bazý organ hasarlarýnýn önlenebilmesini saðlamasý. Kanser kemoterapisi sýrasýnda en önemli sorunlardan biri kanser ilaçlarýnýn yol açtýðý organ hasarlarýnýn önlenmesine yönelik uygulamalarýn kemoterapiyi olumsuz etkilemesine yönelik gözlenen endiþeler. Bu çalýþmanýn bu tip endiþelerin giderilmesi için yeterli olup olamayacaðýný ileride göreceðiz, þüphesiz. Bu konuda yapýlan klinik çalýþma bulgularý arttýkça bu uygulamalarýn yaygýnlaþacaðýný ve kanser kemoterapisinde sýk gözlenen organ hasarý sorununa olumlu bir katký saðlanacaðýný ümit ediyorum.
Önemli bir hususu belirtmekte yarar var. Mübarek diken meyvelerininçay olarak bu amaçla kullanýlmasýnýn hiçbir yararýolamaz. Mutlaka standart içerik taþýyan(tercihan silimarin içerisinde silibin oraný yüzde 80 olan) tablet formüllerinin eczanelerden satýn alýnýp kullanýlmasý gerekiyor.
