Kayýtsýz olarak çalýþtýrýlan sigortalýlarýn en maðduru, sanýrým kapýcý, hamal ve deðnekçilerdir. Bu kesimin, hizmetlerini ispat ederek emekli olabilmeleri için, kendilerine yararlý olabilecek hususlarý bu yazýmýzda ele alacaðýz.
1-Hizmetlerinizi nasýl ispat edeceksiniz?
Hizmetlerinizi tespit ettirmek için iki yolunuz var. Bunlardan ilki Sosyal Güvenlik Kurumu’na þikayette bulunmanýzdýr.
Ancak, þikayetiniz üzerine görevlendirecek denetmen, hizmetinizi ispatlayacak geçerli kayýt ve belge yoksa, iþyerinde veya çevrede yapacaðý soruþturmayla geriye doðru en fazla bir yýllýk hizmetinizi tespit edebilir. Çünkü bir yýllýk süreyi aþan hizmetlerinizin ancak geçerli kayýt ve belgelere dayanýlarak kanýtlanmasý halinde, SGK tarafýndan dikkate alýnmasý mümkün olabilmektedir.
Hizmetlerinizi tanýk ifadeleriyle tespit ettirmenizin diðer bir yolu iþ mahkemesinde ‘’hizmet tespit davasý’’ açmaktýr. Hizmetiniz kaç yýl olursa olsun iþ mahkemesince tespit edilebilir.
Yalnýz önemli bir hususa dikkat etmelisiniz. En son çalýþtýðýnýz yýlýn sonundan itibaren beþ yýl içinde dava açmanýz gerekmektedir.
2- Kimleri tanýk göstermeli?
Davada kimlerin tanýklýðýnýn dikkate alýndýðý hususunu deðnekçilik, hamallýk ve kapýcýlýk hizmeti için ayrý ayrý belirtelim.
A)Deðnekçi hizmeti
Durakta çalýþan halk otobüsü sahiplerine veya dolmuþ sahiplerine günün belli saatlerinde ücret karþýlýðýnda hizmet veren bir deðnekçi iseniz, hizmet tespitini istediðiniz dönemde durakta çalýþmýþ olan kayýtlý þoförlerin ifadeleri hizmetlerinizin belirlenmesi açýsýndan önem taþýmaktadýr. Gerektiðinde çalýþmýþ olduðunuz dönemde duraða komþu iþyerlerinin iþverenlerinin ve bu iþverenlerin kayýtlý çalýþanlarýnýn da tanýk olarak beyanlarýna baþvurmak mümkündür.
B) Hamal hizmeti
Yargýtay’a göre piyasa hamalýnýn sigortalý olamayacaðý açýk olup, bir iþyerine baðlý sürekli hamal sigortalý olabilecektir. Bu nedenle iþyerinizde taþýma iþlerinin iþyerine baðlý sürekli hamallarla mý yoksa piyasa hamallarýyla mý yapýldýðýnýn belirlenmesi gerekmektedir. Ýþyerine baðlý sürekli hamal olarak kayýt dýþý çalýþtýrýldýðýnýz iddiasý ile açtýðýnýz hizmet tespit davasýnda, hizmet tespiti istediðiniz dönemde iþyerinizde çalýþmýþ kayýtlý tanýklarýn (bordro tanýklarýnýn) ifadeleri önem taþýmaktadýr. Gerektiðinde, ayný iþi yapan komþu iþyerlerinin iþvereni ve kayýtlara geçmiþ çalýþanlarýnýn beyanlarýna da baþvurulmasý mümkündür.
C) Kapýcý hizmeti
Hizmetinizin tespitini istediðiniz dönemde, sitede/apartmanda oturan kiracý ve ev sahiplerinin ifadelerinin yaný sýra, söz konusu site veya apartmana komþu bakkal-market gibi iþyeri sahipleri ile bu iþyerlerinde çalýþan ve kayýtlara geçmiþ kiþilerin beyanlarý ile komþu site/apartmanlarda kapýcý olarak çalýþmýþ kiþilerin tanýklýðý, hizmetlerinizin tespitinde belirleyici olmaktadýr.
Ýþçinin alýn teri kurumadan hakkýný verin. Muazzez peygamberin emri. Kayýt dýþý çalýþtýrýlan iþçi emeklilik baþta olmak üzere bir çok hak kaybýna uðrar. Unutmayalým. Hayýrlý nice Ramazanlar…
