7 Haziran seçimlerinde HDP’nin barajý geçip geçmemesi kadar, daha önce AK Parti’ye oy vermiþ, ama anketlerde halen kararsýz olduðunu söyleyen, seçmen de önem kazandý. Neredeyse bu kesim %7-8’ler düzeyinde. Bu kesimin nasýl davranacaðý seçimin kaderini belirleyecek. Bu seçmen grubunun psikolojik halini anlamak, onlarla sahici bir iletiþim içine girebilmek için gerekli. Þu sorunun cevabýný bulmak anlamlý: Bu kiþiler daha önce AK Parti’ye oy vermiþ olmalarýna raðmen, ne oldu da tekrar oy vermekte tereddüt eder hale geldiler?
Kararsýzlar neden kararsýz?
Sosyal dünyada bir davranýþ nadiren sebep sonuç iliþkisinin kesinliði düzeyinde açýklanabilir. Genellikle o durum ile iliþkili çok sayýda faktör dinamik bir þekilde birbiriyle etkileþerek sonuç üretirler. Bu sebeple de kararsýz seçmenlerin kararsýzlýðý çok sayýda faktör ile iliþkili. Bu faktörlerin bir kýsmý yapýsal bir kýsmý ise psikolojik. Yapýsal faktörler; ekonomideki durgunluk, halen yüksek sayýlacak iþsizlik oranlarý, ekonomik büyümenin tabana yeterince yansýmamasý, lider deðiþim süreci þeklinde olabilir.
Psikolojik faktörler ise yorgunluk, heyecan eksikliði, rahatlýk, kýzgýnlýk gibi duygusal haller þeklinde. AK Parti seçmeni son 15 ayda gerilimi yüksek üç seçim yaþadý ve seçmenin bir kýsmýnda seçim yorgunluðu oluþtu. Bu durum en fazla mitinglere katýlýmýn yüksek olmamasýnda kendini gösterdi. Heyecan eksikliði ise yeni bir þey yok psikolojisinin uzantýsý. Diðer bir duygu ise nasýlsa AK Parti yine iktidar olur rahatlýðý. Ayrýca, hükümet ve yerel yönetimlere kýzgýnlýk da oluþmuþ olabilir. Siyasal alana ve yönetim süreçlerine mikro düzeyde bakýþ yapýldýðýnda çokça sorun görmek mümkün. Seçmenin bir kýsmý bu sorunlu durumlara kýzgýn hale gelebilir.
Katýlým oranlarýný yapýsal ve psikolojik þartlar belirliyor
Seçim sonuçlarýný etkileyecek en önemli unsurlardan biri seçime katýlým oraný olacak. Katýlýmý belirleyen iki grup faktör var. Birinci grup yapýsal, ikinci grup ise konjuktürel. Yapýsal olanlar; seçime katýlým oranlarýnýn belirli bir aralýða sabitlenmiþ olmasý. Bu oran %70-90 aralýðýnda. Yapýsal faktörlerden biri seçimin hangi ayda yapýldýðý. Cumhurbaþkanlýðý seçiminin Aðustos ayýnda yapýlmasý katýlýmý %73 düzeyine düþürmüþtü. Çünkü Aðustos ayý tatil veya memleketine gitme gibi nedenlerle oy adresinden uzaklaþmanýn en sýk olduðu aydýr.
Konjuktürel faktörlerden biri seçim ortamýnýn kutuplaþmasý. Seçimde gerilim yüksek olursa katýlým artýyor. Örneðin 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde katýlým %89’a çýkmýþtý. Bu seçimde gerilim yüksek deðil. Katýlým en sýk alýþkanlýk olan %85’ler civarýnda olabilir. Bu oranýn altýna düþerse AK Parti açýkça zarar görür.
Kararsýzlar nasýl karar verecek?
Ýnsanlar gerçek hayatta seçenekler üzerinden düþünür. Gerçek hayatta en iyi alternatif nadiren vardýr. Bu sebeple de “olasý en iyiye” yöneliriz. Eðer bu seçmen tüm itiraz psikolojisine raðmen AK Parti’nin “teorik en iyi olmasa” bile “olasý en iyi” olduðunu düþünürse, oy vermeye devam edebilir. Fakat seçmen her zaman seçenekleri rasyonel þekilde hesaplamaz. Bazen de güçlü duygular üzerinden karar verir. Bu sebeple de AK Parti’ye karþý küskün ve kýzgýn olmak, oy verme davranýþýný etkileyebilir. Bu sebeple seçmenin hem aklýna özellikle de gönlüne seslenmek gerekir.
Ak Parti seçmenin bir kýsmý nasýl olsa iktidar olacaklarýný düþünme eðiliminde. Halbuki tek baþýna iktidar olamama riski açýkça var. AK Parti iktidarýnýn garanti olmadýðýný, koalisyon olasýlýðý olduðu, panik duygusu oluþturulmayacak bir þekilde anlatmak, seçmeni sandýða götürmek için iþe yarayabilir. Bu grup seçmenin iknasýnda yüz yüze etkileþim oldukça önemli. Ama bu seçmene birebir ulaþmak zor olabilir. Ayný zamanda miting ve medya yoluyla var olan riski makul bir dil ile anlatmak da iþe yarayabilir. “Ýtirazlarýnýzý ve psikolojinizi anlýyoruz, ama tekrar desteðinize ihtiyacýmýz var” sözlerini alçakgönüllü bir tarzda söylemek gerekli.
