Habil ve Kabil’den bu yana insanlığın en eski arazlarından biridir kardeş kıskançlığı. Anne ve babasını ilk kez kardeşiyle paylaşan çocuklarda görülen davranış yoğun ve şiddetli bir hal alırsa önemli bir problem haline gelebiliyor.
KARDEŞİ olmadan önce ailenin ilgi ve sevgi odağı olan çocukta, kardeşinin gelişi ile birlikte alt ıslatma, parmak emme gibi davranışlarla önceki gelişim dönemlerine gerileme görülebilir. Çocuk sevgi ve ilgiyi paylaşmak zorunda olduğunu ya da artık eskisi gibi sevilmediğini düşünerek aileden uzaklaşıp içe kapanabilir. Çeşitli bahanelerle ilgiyi kendi üzerine çekmeye çalışabilir. Yeme problemleri gösterebilir, kabus gördüklerini, yalnız uyuyamadıklarını ya da tuvaletlerinin geldiğini söyleyebilir. Kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklar sıklıkla ebeveynlerine ve yakın çevrelerine ‘Beni seviyor musun’ ya da ‘Hangimizi daha çok seviyorsun’ gibi sorular sorabilirler.
Psikosomatik yakınmalar
Çocuklar kıskançlık duygularını kardeşleriyle çok ilgilenerek kapatmaya çalışabilecekleri gibi, kıskançlığıaçıkça ortaya da koyabilir. Huzursuz, sıkıntılı ve öfkeli olabilirler. Kardeşlerine karşı saldırgan davranışlarda bulunabilir, oyuncaklarını kırabilir, bağırabilir. Bu davranışlarının temelinde de genellikle anne-babanın sevgisini kaybetme ya da tepki alma kaygısı bulunur. Evden, anneden ve babadan ayrılmamak için direnme ve bunun sonucu olarak problemli davranışların yanında mide bulantısı, baş ağrısı gibi psikosomatik yakınmalar da görülebilir.
Kardeş kıskançlığının olası nedenleri
-Ebeveynin ilgiyi kesmesi.
-Aradaki yaş farkının az olması.
-Çocukların birbirleriyle kıyaslanması.
-Ailenin cinsiyete dair tercihi varsa ve bu durumu çocuklarına yansıtıyorsa, cinsiyete bağlı olarak çocukta kıskançlık görülebilmektedir.
AİLELERE PRATİK ÖNERİLER
-Doğumdan önce çocuk ebeveynler tarafından bu duruma hazırlanmalıdır.
-Ev ortamında bazı değişikliklerin olabileceğini, eve misafirlerin gelebileceğini, anne ve babanın her zamankinden daha yorgun olabileceğini, bazı durumlardan dolayı bebekle daha fazla vakit geçirmek zorunda kalınacağını ancak zamanla bu durumun düzeleceğini anlatmalıdır.
-Çocuğa kardeşi ile ilgili sorumluluklar vermek oldukça önemli ve yararlıdır. Bebeğin giydirilirken, beslenirken bebekle ilgili bazı işleri kontrollü olarak çocuğa yaptırmak, çocuğun kardeşine hızlı alışmasına, onu sahiplenme ve koruma duygularının gelişmesine, yardımcı olur.
-Nitelikli zaman geçirmek önemlidir.
-Çocuktan yaşının üzerinde olgunluk beklenmemelidir. Kardeşi ile ilgili verilen basit sorumlulukların dışında çocuktan, yaşının ve gelişiminin üzerinde bir olgunluk göstermesi beklenmemelidir. Eve sıklıkla gelip giden kişiler önceden uyarılmalı, çocuğa karşı uygun davranış ve tutumlar sergilemeleri sağlanmalıdır.
- Her çocuğun güçlü ve zayıf yönleriyle kendine özgü birer birey oldukları unutulmamalıdır.
