Yapýlan son çalýþmalarda mevcut deðerlendirmelerde saðlýklý yaþam için gerekli beden ölçüsü olarak kabul edilen 25’in altýndaki deðerlerin yanlýþ olduðu iddia ediliyor.
Hafta içerisinde yazýlý ve görsel basýnda vücut-kitle indeksi deðerlerindeki yeni deðiþiklik gündemdeydi. Yapýlan son çalýþmalarda mevcut deðerlendirmelerde saðlýklý yaþam için gerekli beden ölçüsü olarak kabul edilen 25 (kilogram/metre kare)‘in altýndaki (18,5 ile 24,9 arasý) deðerlerin yanlýþ olduðu ortaya çýkarýlmýþ. Yeni deðerlendirmelere göre beden-kitle indeksi 27 (kilogram/metre kare) olanlarýn daha saðlýklý olduklarý gözlemlenmiþ. Bir televizyon kanalýnda haberlerde bu konu hakkýnda görüþleri sorulan ve zayýflama seanslarýndan iyi kazandýðýný bildiðim bir hekim þöyle diyor: ‘Ýndeks 27 olursa iþ içten geçeceði için zayýflamak mümkün olamaz.’ Çünkü aklý, indeksin iki puan yükselmesi ile kaybedeceði müþteri sayýsýnda! Daha önce de belirttiðim gibi zayýflama ürünleri endüstrisi artýk günümüzde dev bir ticari boyuta ulaþmýþ durumda. Zayýflama diyetleri, zayýflama çaylarý, zayýflama haplarý, zayýflama egzersizleri vs. konu ile ilgili eðitimi olan ya da olmayan herkes bu maddi olarak cazip piyasadan pay kapabilmek için tüm yaratýcýlýklarýný kullanýyor. Dolaylý olarak da yeni uzmanlýk alanlarý ortaya çýktý; zayýflama hekimi, zayýflama diyetisyeni, zayýflama spor hocasý, zayýflama koçu... Muayenehanelerinde uzun randevu kuyruklarý.
Baþarýsýz ürünler tekrar pazarlanýyor
Zayýflama ürünleri pazarýnda en sýk uygulanan stratejiler arasýnda; pek kimselerin bilmediði tropik/yabancý bitkileri zayýflatýcý mucize olarak piyasaya sürmek... Bu konuda altýn çilek ve son olarak goji meyvesi en çok bilinen örnekler. Daha önceki yazýlarýmda pazarlanan ve baþarýsýz olduðu için unutulan ürünlerin tekrar pazarlanmasý konusunu tartýþmýþtým. Bu konuda örnek olarak piyasada yüksek talep gören bir efervesan tablet dikkatimi çekti. Ýçeriðinde; goji ekstresi, yeþil çay, guarana gibi hemen artýk her zayýflama ürününde bulunan tanýdýk bileþenler yer alýyor. Yani diðerlerinden pek farký yok gibi. Ancak altta deniz kabuklularý taþýdýðýndan alerjisi olanlar kullanmasýn uyarýsý dikkatimi çekiyor. Goji, yeþil çay, guarana hepsi bitkisel ürünler, deniz kabuklusu nerede diye incelerken asit düzenleyiciler faslý altýnda kito kompleksi; yani çitosan yer alýyor. Peki nedir, bu çitosan. Çitosan 1990’larýn baþýnda piyasaya zayýflama ürünü olarak sürülmüþtü. Ancak, istenilen baþarý kazanýlamadýðýndan gündemden düþmüþtü.
Çitosan (Chitosan) yengeç, karides gibi kabuklu deniz hayvanlarýnýn sert kabuklarýndan elde edilen ve insan baðýrsaðýnda sindirilemeyen polisakarit yapýsýndaki kitin’in kimyasal iþlem ile asetil grubunun koparýlmasý suretiyle elde edilen bir ürün. Sýçanlarda çitosan kolesterolü azaltýrken, safra asidi ve yað atýlýmýný artýrdýðý gözlemlenmiþ. Ancak insanlarda farklý bir etki gösteriyor. Dýþký ile steroit atýlýmýný saðlarken yað atýlýmýný saðlamýyor yani yað emilimini engelleyici bir etkisi var. Muhtemel nedeni, yað moleküllerinin çitosanýn tersiyer anyon gruplarýna kuvvetle baðlanmasý nedeniyle baðýrsaklardan emiliminin azalmasý olabileceði düþünülüyor.
Çitosan 1990’larýn baþýnda piyasaya zayýflama ürünü olarak sürülmüþtü. Ancak, istenilen baþarý kazanýlamadý.
Çitosanýn kilo vermede etkili olabileceðini gösteren tatmin edici klinik çalýþma bulunmuyor. Yürütülen 14 klinik çalýþmanýn sonuçlarýnýn deðerlendirildiðinde belirgin bir etkinliðin bulunmadýðý bildiriliyor. Elde edilen sonuçlardan net bir etkinlik sonucu çýkarabilmek mümkün deðil. Günde 3-6 gram civarýnda tüketilmesi durumunda; kaliteli klinik çalýþmalarda ortalama verilen kilo 600 gram ile sýnýrlý kalýrken, düþük kaliteli çalýþmalarda 2-3 kg’a kadar çýkabiliyor.
Zayýflamaya etkisi az
Sonuç olarak, çözünebilen diyet lifi özelliði nedeniyle mide-baðýrsak sisteminin boþalmasýný geciktirerek doygunluk hissi yaratabilir. Safrada sterollerin atýlýmýný artýrarak safra asidi bileþimini deðiþtirir. Bu suretle yaðlarýn emilimi azaltarak lipit ve kolesterol kontrolünde yararlý olabilir. Ancak zayýflama söz konusu olduðunda saðlayabileceði yarar 1-2 kilo kaybý ile sýnýrlý.
Bir uyarý; kabuklu deniz hayvanlarýna alerjisi olanlarýn kullanmamasý, kabýzlýk ve gaz þikâyetlerine yol açabileceði, en önemlisi ise ilaçlarýn emilimini engelleyebilme riski. Bilhassa yaðda çözünen vitaminlerin (A, E) emilimini engelleyebileceði bildiriliyor.
