Cinayetin siyasi çýkmaz nedenlerinden birisi, Kaþýkçý’nýn kimliði ile ilgili. Mesele sadece Kaþýkçý’nýn muhalif bir yazar, Prens Salman’ýn da muhaliflerini bertaraf etmesi þeklinde olsaydý, cinayetin çalkantý yaratmayacak birine yýkýlmasý mümkün olur, Suudi devletinin bir bütün olarak zan altýnda kalmasý önlenebilirdi.
Cinayet saklanabilseydi, belki böyle yapýlacaktý. Saklanamadý, zaman kazanmaya çalýþýldý ama bu zaman da kullanýlamadý. Bugüne kadar bir sorumlunun bulunamýyor olmasý, Kaþýkçý’nýn çok sayýda devletle baðlarý olmasý ve onlarý soruna taraf etmesiyle ilgili.
Suudi Arabistan’da bir süre önce yaþanan ve tabir yerindeyse bir tür aile içi darbeyle el deðiþtiren iktidar, dýþ iliþkilerini yeniden þekillendirmeye yöneldi. Yeni dýþ iliþkilerin merkezine Trump’ýn “Ýran karþýtlýðý” kondu. Suudi Arabistan-Ýran arasýndaki geleneksel rekabet ve gerginlik politikasý, Trump’ýn politikalarýyla uyumlu hale getirildi. Bu, Ýran-Suudi Arabistan dengesindeki fren mekanizmalarýnýn, dengeleyicilerin devre dýþý kalmasý anlamýna geldi.
Dengeleyici oyuncularýn baþýnda gelen Ýngiltere’nin ve hatta Türkiye’nin dýþarýda tutulma çabasý, Rusya’nýn da politika deðiþtirmesine neden olan karineler ortaya çýkardý.
Suudi Arabistan’ýn muhtemel Kralý Salman ile Trump’ýn, karþýlýklý olarak, “neyse parasý veririz” ilkesiyle hareket edip Ortadoðu’nun güney hattýna bir çizgi çekme çabalarý, Rusya’yý da harekete geçirdi. Zira Rusya Ýran, Körfez ülkeleri ve Suriye üzerinden kendisinin tehdit edildiði tasarýmý yaptý. Tam da bu nedenle Suriye konusunun esas oyuncusu oldu, Türkiye ve bazý Avrupa ülkeleriyle iþbirliðine yöneldi.
Rusya’nýn iþbirliðine gitmediði, hatta sýklýkla hava sahasýný ihlal edip taciz ettiði bazý Avrupa ülkeleri de var. Bunlarýn baþýnda gelen Ýngiltere’nin, Rusya’ya alan açan ve onun daha aktif hale gelmesine neden olan durumun sorumluluðunu önce Trump’ta, ardýndan da onun müttefiklerinde gördüðüne þüphe bulunmuyor.
Rusya, “küre ittifaký”nýn kendi alanýný daraltacaðý için buna karþý. Ýngiltere ise hem AB’den ayrýlýrken kendi tarihsel alanýnýn baþkalarýnca ikame edilmesinden, hem de söz konusu ittifakýn Rusya’yý bölgeye davet eden bir gerekçe oluþturmasýndan rahatsýz.
Kaþýkçý cinayetinin tam bu rahatsýzlýklarýn arttýðý döneme denk gelmesi ise Suudilerin büyük bir hata yapmaya teþvik edildiklerini düþündürüyor.
Cinayetin siyaseten týkanmasýnýn nedeni, meselenin içinde çok sayýda devletin bulunmasýndan kaynaklanýyor ve anlaþýlan bu çok sayýda devlet Kaþýkçý üzerinden hareket etmiþ. Açýk ki, cinayetin ilk hedefi Trump-Salman ittifaký. Ancak buradaki hassas nokta, Trump’ýn daha az zarar görmesinin saðlanmasý.
Kýsacasý, cinayetin ABD-Suudi Arabistan ittifakýnýn gevþetmesi ama koparmamasýna çalýþýlýyor. Trump’ýn Suudilerle tek baþýna deðil, geleneksel müttefikleriyle birlikte iliþki kurmasý bekleniyor. Dolayýsýyla bu iþte Trump yakasýna düþen, geleneksel müttefiklerini küresel politikalarýnda dýþlamamasý, karþýsýna almamasý.
Suudi Kralýna düþen ise yeni bir veliaht belirlemek. Yeni ismin, sadece Trump’la deðil baþka devletlerle de iliþkileri normalleþtirecek isim olmasý þart. Ýran karþýtlýðýný sürdürecek ama bunu Rusya’yý güçlendirecek þekilde yapmayacak bu ismin seçimi ise “taht kavgalarý”nýn akýbetini bekliyor.
Kaþýkçý’nýn bedeninin bulunamamasý, çeliþkili açýklamalarýn yapýlmasý, sadece “emri veren”le ilgili deðil; emri verenin yerine gelecekle ilgili zaman kazanma çabasý.
