Azerbaycan Türkiye’yi halen ilgilendiriyorsa; bu yazýmý, bu ilgiden dolayý yazýyorum. Rusya’nýn Azerbaycan’la ilgili planlarýna baðlý yorumlar, Azerbaycan kamuoyunda giderek artýyor.
Azerbaycan siyasi zeminini irdelersek; ABD, Avrupa, Ýran ve Rusya bayraklarýnýn ön planda olduðunu göreceðiz.
Azerbaycan Cumhurbaþkaný Ýlham Aliyev denge politikasýný þu ana kadar baþarýyla yürütüyordi. Þimdi ise durum, farklý bir boyut alýyor.
1. ABD ve Avrupa’nýn, Rusya ile iliþkileri deðiþti.
2. Azerbaycan bu deðiþen iliþkiler içerisinde taraf belirlemek zorunda býrakýlmaktadýr.
3. Rusya yaralý haliyle daha da agresif siyasi bir üslup tercih ediyor.
4. Rusya, Batýnýn kendisine yönelik tavýrlarýný, eski Sovyet Cumhuriyetleri, özellikle Batýnýn önem verdiði enerji hattý üzerindeki Azerbaycan ve benzeri ülkelere elini uzatmasýnýn, jeo-stratejik durum olarak analiz ediyor.
5. Azerbaycan bu gelgitler arasýnda Rusya’dan bayaðý korkuyor.
6.Ýþgal altýndaki topraklar, sýnýrda çatýþmalar ve etnik Lezgi-Talýþ azýnlýðýna Rusya ve Ýran’ýn etkisi göz ardý edilemeyecek kadar anlamlýdýr.
Azerbaycan kamuoyunda Rusya’nýn konumu nedir?
Rusya; 1990 yýlý tam bugünü 19’dan 20’ye geçen gece Azerbaycan’a tanklarýyla, Kýzýl Ordusu’yla müdahale etti ve yüzlerce Azerbaycanlýyý Bakü sokaklarýnda katletti. Kanlý Ocak, Azerbaycan için hem milli baðýmsýzlýðýn þerefli günü, hem de yüzlerle masumun Sovyet yönetimince katledilme fermanýnýn verildiði gün...
O günden itibaren Sovyetlere sevgisi ziyadesiyle olan bazý çevreler bile, bu devletin kendisine ihanet ettiðini anladý ve hem desteklerini, hem sevgilerini geri çekti. Bu durum son yýllara kadar böyleydi...
Þimdi durum nedir?
Azerbaycan vatandaþý, Sovyet döneminin özlemini yeniden zikretmeye baþladý. Nedenleri bir hayli fazla.
1. En baþta gelen neden, sosyal adaletsizlik zeminidir.
Batýnýn, bu toplumlarý kullandýðý kanaati giderek artýyor.
ABD’nin her fýrsatta muhalif insanlarý kullanýp, sonra da Aliyev’le anlaþmasý da bu kanaate kanýt oluþturuyor.
Rusya’dan kazanýlan ekmek parasý, Rusya sevgisini en ciddi tetikleyen maddedir. Ülkede para kazanmasý mümkün olmayan insanlarýn gittiði yer Rusya’dýr. Ülkeden çaresizlikten gidenlerin soluðu Rusya’da almasý ise sonuç veriyordu ve gidenlerin büyük ekseriyeti zengin olabildi. Her zengin olan kiþi; ailesi, köyü, ilçesi ve Azerbaycan’da çevresine bu imkânlarý yansýtabildi. Dolayýsý ile seçimlerde veya Rusya’nýn arzu ettiði siyasi durumlarda, özellikle bu durum ciddi bir hareket verici nüans olacaktýr.
Azerbaycan’ýn memur zemininde ise Rusya’da okumuþ, zamanýnda Rusya’yla baðlantýsý olanlar bir hayli fazladýr. Ayrýca önemli görevlerde bulunan bir takým isimler var ki, onlara Moskova’nýn adamý olarak hitap edilmektedir. Bunun yanýsýra bir takým yeni isimler de ortaya çýkýyor. Azerbaycanlý büyükelçiler, eski siyasiler ve iþadamlarý içerisinde Rusya’nýn yeniden bölgeye gelmesi için siyasi zemin oluþturma gayreti içinde olanlar da az deðil.
Bu durumda Türkiye nerede?
Elçibey’den sonra Türkiye halkasý hayli kaybolmuþ durumda. Giderek Türkiye aleyhtarlýðý geliþtirilmektedir. Nedenleri farklýdýr.
1. Bazý muhalifler, Türkiye hükümetinin Aliyev’in yanýnda yer almasýndan,
2. Ýktidardaki bazý kiþiler ise, Ýslami eðilimlerin devletin tepesine oturmasýndan,
3. Sosyal adalet olmadýðýný savunanlarýn, tutuklanan siyasilere, medya mensuplarýna sadece batýnýn sahip çýkmasýný dile getirerek Türkiye’nin bunu görmesinden rahatsýz...
Bunun yaný sýra Ýsrail, Almanya, Ýngiltere’ye baðlý gruplarýn ve siyasi çevrelerin baðlý olduklarý merciden Türkiye’ye hücum emrinin verilmesinden, paralel yapýnýn önceleri manevi tellerle baðlý olduðu Türkiye’yle münasebeti maddileþtirme yolundaki gayretlerinden uzun uzadýya bahsedebilirim...
Evet, Azerbaycan halký için Türkiye vazgeçilmez bir SEVDA. Lakin bu vazgeçilmezlik, siyasete yansýmadýkça, bu sevda giderek nostaljik hava dýþýnda bir iþe yaramamakta. Ne enerji projeleri, ne büyük ekonomik projeler, bu boþluðu doldurma gücünde deðil. Zemini Türkiye’deki bazý odaklarýn bu zemini boþaltma gayretlerini de dikkate alýrsak durum VAHÝM... Türkiye için hayatýný feda etmiþler için de, Türkiye’nin kendisi için de DURUM VAHÝM...
