Tanýdýklarýmýn hemen bütününde neredeyse ayný cihazlar var: Akýllý telefon... Tablet... Dizüstü bilgisayar... Bir çok yere ben de bunlarýn hepsiyle birlikte gidiyorum...
Yüzyüze dostluklarýn yerini sanal âlem tanýþlýðý aldý. Facebook’a en fazla ilgi gösteren milletiz. Twitter’a uðradýðýmýzda en hýzla üyeliðin çoðaldýðý ülkenin Türkiye olduðunu öðrenmiþtik. Foursquare kullanýmý ülkemizde de yaygýnlaþan bir program; gittiðiniz her yerde huyu huyunuza benzer kiþilerin varlýðýndan sizi haberdar ediyor.
Ne güzel, ne güzel... Nah güzel, nah güzel...
Hepinize kötü bir haberim var: 24 saatinizi birlikte geçirdiðiniz akýllý telefonlarý, tablet ve dizüstü bilgisayarlarý yakýndan takibe alanlar ve hakkýnýzda edindikleri bilgileri gerektiðinde aleyhinize kullananlar var. Büyük þirketler... Devletler... Ýstihbarat örgütleri...
Bütün yaptýklarý ‘sosyal medya’ da denen siteleri yakýn takibe almaktan ibaret...
Facebook’ta sevdiðiniz birinin yaþgününde çekilmiþ fotoðraflarýnýzý paylaþýyorsunuz... O sýrada herkesin üzerinde fikir yürüttüðü bir konuda siz de 140 karakterli bir Tweet atarak tartýþmaya katýlýyorsunuz... Çevrede aðýz tadýnýza uygun bir restoran bulunuyor mu merakýyla iPhone’nunuzdan Foursquare’a giriyorsunuz... Ya da baþka sosyal medya sitelerine...
Raytheonþirketinin geliþtirdiði Rapid Information Overlay Technology (RIOT) adlý program, kendi elinizle paylaþtýðýnýz bu sözlü veya görüntülü malzemeden, hakkýnýzdaki en kapsamlý ‘profili’ çýkartýyor: Kimlerle arkadaþsýnýz... Nerelerde bulundunuz... Neler yiyip içtiniz...
“Ne zaman nerede bulunduðumu, ne yiyip içtiðimi paylaþmýyorum ki?” demeyin sakýn... RIOT programý, sadece fotoðrafý almakla kalmýyor, fotoðraf karesindeki gizli çekim bilgilerini de kopyalýyor. Sizin hangi gün, hangi saatte, kimlerle vakit geçirdiðinizi, RIOT, bir harita üzerinde ayrýntýlý biçimde gösteriyor...
Programýn sahibi olan Raytheon savunma sanayii alanýnda çalýþan dünyanýn beþinci büyük þirketi. Yýllýk satýþlarý 25 milyar dolarýn üzerinde. Programý geliþtirmiþ, tepe tepe kullanýyor. “Yalnýz çalýþanlarýmý izliyorum” dese bile, rakiplerini ve hedef seçtiði baþka kiþileri de izleyebilir. Ýhale komisyonunda, bakanlýklarda haklarýnda karar verecek kiþileri sözgelimi...
‘Casus göz’ programý RIOT’un varlýðýndan, dünya, geçen hafta, Ýngiliz Guardian gazetesinde çýkan bir haberle bilgi sahibi oldu. O gün bugündür kasýrga kopmasýný bekliyorum, yaprak kýmýldamadý desem yeri var. Ýnsanlar durumu kanýksamýþ görünüyor.
Oysa Guardian’ýn habere eþlik etsin diye internet sitesine yerleþtirdiði videoda, Raytheon güvenlik danýþmaný, örnekler de vererek, programýn ne kadar vahim sonuçlara yol açabileceðinin ipuçlarýný saðlýyor...
Nickörnek olarak verdiði bir þirket çalýþaný... Sosyal medyayý iyi kullanan biri Nick... Washington’da bir parka sürekli gidermiþ; bir seferinde orada bir sarýþýnla çekildiði fotoðrafý paylaþmýþ Facebook’ta. Her gittiði yeri Foursquare’a bildirdiði de anlaþýlýyor; her sabah saat 06.00’da bir spor merkezine gittiðini oradan öðreniyoruz.
Þirketin kullandýðý RIOT programý Facebook, Twitter, Foursquare ve benzeri sitelerin derlediði verileri sürekli tarýyor ve istenen kiþinin günlük programýna ulaþtýrýyor. Videoda, danýþman, “Biz Nick’in nerelere uðradýðýný, kimlerle arkadaþlýk ettiðini biliyoruz; ama daha önemlisi, günlük yaþam uygulamalarýna bakýp, ileride ne yapabileceðini, nereye gidebileceðini de tahmin edebiliyoruz” diyor...
Önemli mi bu? Danýþman cevap versin: “Nick’i bulmak veya dizüstü bilgisayarýna eriþmek isterseniz herhangi bir gün sabahýn köründe spor merkezine uðramanýz yeter...”
Acaba bu program devletlerin elinde var mý? Raytheon “Hayýr, biz kimseyle, devletle bile paylaþmadýk, programý da yalnýzca ülkenin güvenlik ihtiyaçlarýný öðrenmek için kullanýyoruz” diyor, ama kimseleri inandýramadýðý âþikâr. Patent almýþ, güvenlik fuarlarýna katýlýp gizli sunumlar yapýyor; “Kullandýrmýyoruz” diyor... Kim inanýr?
Dostlarýnýzla paylaþtýðýnýz fotoðraflar, attýðýnýz masum tweetler, “Ben buradayým” mesajlarý, yalnýz onlar tarafýndan görülmüyor. Baþkalarý da onlarý görüyor ve istenirse ‘profilinizi’ çizmeye yarýyor...
Bilesiniz istedim.
