Geçmiþin hayali, þimdi gerçek. Uluslararasý Enerji Ajansý (IEA), bu yýlýn Dünya Enerji Raporu’nda dedi ki: ABD yeni teknolojiyle gaz ve petrol çýkarma iþinde koþar adým ilerliyor. Bu gidiþle ABD 3 yýl sonra gaz üretiminde Rusya’yý geçer, 8 yýl sonra petrol üretiminde Suudi Arabistan’ý geçip dünyanýn en büyük petrol üreticisi olur. 20 yýl sonra da ABD enerjide kendi kendine yeter...
Uluslararasý Enerji Ajansý’nýn öngörüleri önemli. Bu kuruluþ, sanayileþmiþ ülkelerin, yani enerji tüketicilerinin danýþman kuruluþudur, baþekonomisti Fatih Birol’dur. Birol ve ekibi yýllardýr enerji piyasasýnýn gidiþatýný gözler. IEA’nýn bu öngörüleri, baþka kaynaklarca da teyid ediliyor.
Yani dünya enerji haritasý deðiþiyor. ABD son 100 yýldýr enerjiye aç bir ithalatçý. ABD’nin son 100 yýldýr dünya stratejisini bu enerji ihtiyacý þekillendiriyor. Dünya siyasetinde olup bitenlerin yüzde 75’i ABD’nin enerji ihtiyaçlarý nedeniyle yaptýklarý ya da yapmadýklarýyla baðlantýlý. Enerji ithal etmek zorunda olmayacak bir Amerika, yeni bir dünya demek. Amerika kayayý sýkýp, parçalayýp, içinden gaz ve petrol çýkarýyor.
Enerji piyasasýnda yaþanan ve dünyayý deðiþtirecek bu trendi Kasým 2009’da gazetemizde bildirmiþtik (Bugünün Boru Hattýný Yarýna Býrakma, 3 Kasým 2009) ABD’nin yeni teknolojiyle kayagazý denen enerji kaynaðýný iþlemeye baþladýðýný anlatýyorduk. ABD’nin bu iþi ilerletip ihracata geçebileceði, enerjide kendi kendine yeten ülke olabileceði o zaman tek tük konuþuluyordu. Þimdi genel kabul görüyor. ABD gazla bu iþe baþladý. Ulaþýlmaz, çýkarýlmaz doðalgazý kayadan çýkarmaya baþladý. Sonra da ayný yöntemle petrol çýkarmaya baþladý. Kayayý sýkýp hem gaz hem petrol çýkarýlýyor.
Bu geliþmelerden henüz ABD halký tümüyle haberdar deðil. Yeni bulunan gaz ve petrol henüz günlük hayata yansýmadý. Ancak bir-iki yýla etki baþlar. ABD bu yeni kaynaklara raðmen yeþil enerji kaynaklarýyla da ilgili.
ABD Dýþiþleri Bakaný Hillary Clinton, ekim sonunda Georgetown Üniversitesi’nde yaptýðý konuþmada ABD’nin yeni enerji stratejisi belirlemeye baþladýðýný duyurdu.
Bu durumda yeni enerji gücü ABD’nin dýþa baðýmlýlýðýný azaltacak, ancak dünyaya ilgisini azaltmayacak. Çünkü ABD enerjide kendine yetse de enerji fiyatý, dünya piyasasýnda belirleniyor.
Ayrýca ABD belki Ortadoðu petrolüne ihtiyaç duymayacak, ama bölgede enerji gücüyle siyasi etki yapmaya çalýþan Ýran’a ya da Rusya’ya karþý durmayý sürdürecek. Genelde ABD -enerji kaynaklarýna sahip diktatörler- terimi kullanýyor. Bu kapsama giren ülkelerden zaten hoþlanmýyordu, ayný tutum sürecek.
ABD ayrýca -enerji tekeli- kalmamasýna çalýþacak. Rusya’nýn Avrupa doðalgazýnda tekel olmasýný önlemek için hem Orta Asya’dan Avrupa’ya baðlantýyý teþvik edecek, hem de Avrupa’ya gaz vermeyi deneyecek.
ABD’nin diðer hedefi, ucuz elektrik saðlayýp önce Latin Amerika’yý, sonra diðer kýtalarý elektrik aðýyla donatmak. Elektriði olan ekonomilerin sonra ABD için daha uygun pazar olacaðý biliniyor.
ABD dünyada 3 milyar kiþinin ocaðý-fýrýný olmadýðýný görmüþ. Dünya nüfusunun yarýsý yemeðini açýk ateþte, dýþarýda piþiriyor. Ocak-fýrýný olmayan evin mutfaðý da yok demektir. ABD bir yandan -Evlere ocak fýrýn- kampanyasý yapýyor. Mutfaða fýrýn girince, o evin ihtiyacý ve niteliði deðiþir.
Sonuçta ABD’nin yeni enerji zenginliði ABD’yi dünyadan izole etmeyecek. ABD açýk piyasa-açýk pazar politikalarýný sürdürecek. Rakip ülkelere meydaný-dünyayý boþ býrakmayacak. Kendi enerjisini bulan ABD, dünyanýn ucuz enerjiye kavuþmasýný istiyor. Bu sayede doðacak yeni ekonomilere mal ve teknoloji satmayý planlýyor. Gaz ve elektrik olunca önce ocak-fýrýn, sonra bilgisayar, akýllý telefon gelir.
