Birkaç gün önce Anayasa Mahkemesi 703 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin iptali için açýlan davada karar verdi. Karar, Cumhurbaþkanýnýn rektörleri ve Merkez Bankasý baþkanýný görevden alma yetkisine dairdi. 703 sayýlý KHK ile iptal edilen hususlar basýna yansýyanlardan ibaret olmadýðý gibi bu türdeki iptaller ülkemiz için bir ilk de deðil!
AYM kararlarýnýn temel özelliði
AYM Kararlarýna dair temel bilgiyle meseleye bakmak gerekiyor. Birincisi, AYM kararlarý geriye yürümüyor. Yani ilgili mevzuata dayanan iþlemlerin hiçbiri düþmüyor. Ýkinci olarak da AYM kararlarý yayýmý tarihinden itibaren yürürlüðe girebileceði gibi, Mahkemece kararýn yürürlüðünün ötelenmesi de mümkün. Bu durumda AYM, Meclise ve yürütmeye "kanun boþluðu doðmasýn diye" süre veriyor.
"Mülga 91" ne...
AYM'nin verdiði son kararý anlamamýz için KHK'larýn çýkarýldýðý tarihte yürürlükte olan 91. maddeyi bilmek gerekiyor. Bu düzenlemeye göre TBMM, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çýkarma yetkisi verebiliyordu. Ancak yetki verilmiþ olsa bile temel haklara tekabül eden konularda KHK çýkarýlmasý yasaktý.
Kararýn özü
AYM kararýnda özetle þöyle diyor: "Devlet üniversitelerine rektör atanma þartlarýnda deðiþiklik öngören kural...kamu hizmetlerine girme hakkýna iliþkin düzenleme içerdiðinden Anayasa'nýn mülga 91. maddesi uyarýnca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadýr."
Meclis, kanun çýkarmasa ne olur?
AYM, iptal kararýnýn 12 ay sonra yürürlüðe girmesine de kararý verdi. Buna göre iptal edildiði belirtilen maddeler teknik olarak henüz ortadan kalkmýþ deðil. Bu usule dayanýlarak iþlemler yapýlmaya devam edilebilecek. Meclis ayný konuyu kanunla düzenlerse bu kere Mahkeme bu kanunlara açýlan davalarda usul tartýþmasý yapmayacak. Konuyu esastan inceleyebilecek...
Üst yönetici yetkisi ...
Anayasanýn 129. maddesi açýk biçimde rektörlerin atanmasýna dair yetkinin Cumhurbaþkanýnda olduðunu söylüyor. Yine Anayasanýn 104. maddesinde "Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunlarýn atanmalarýna iliþkin usul ve esaslarý Cumhurbaþkanlýðý kararnamesiyle (CBK) düzenler." hükmü var.
3 sayýlý CBK, AYM denetiminden geçmiþti
Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluþlarýnda Atama Usullerine Dair 3 sayýlý CBK, Rektörlerin de Merkez Bankasý Baþkanýnýn da nasýl atanacaðýný düzenleme altýna almýþ. Bu CBK, AYM'nin önüne gelmiþ ve mahkeme tüm üst kademe yöneticiler yönünden meseleyi deðerlendirip CBK'da üst kademe olmadýðýný düþündüðü birtakým görevler yönünden Cumhurbaþkanýnýn yetkili olamayacaðýna kanaat getirerek bu yönden iptal kararý vermiþ, diðer yönlerden CBK'yý hukuka uygun bulmuþtur.
Herkese dava var, kayyýma yok!
Birçok yasa ve KHK baðlamýnda düzenleme var. Bunlarýn birçoðuna AYM'de dava açýlmýþ. Ancak son zamanlardaki kayyým* düzenlemesine dair AYM'nin gündeminde bir dava görünmüyor. Bilindiði üzere Belediye Kanunu 45.maddeye 674 sayýlý KHK ile bir ekleme yapýlarak kayyum düzenlemesi ihdas edildi. Bu durum daha sonra 6758 sayýlý yasa ile yeniden ve aynen kabul edildi. Bu yasa ile ilgili iptal davalarý AYM'nin önünde ama kayyýma esas 34. madde ile ilgili bir baþvuru görünmüyor.
Kayyým meselesi baðlý yetkiye tabi
Konu terör suçlamasý olunca, Ýçiþleri Bakanlýðýnýn belediye baþkaný yerine atama yapmasý ve belediye meclisinin de atanan kiþinin çaðýrmasýna tabi kýlýnmasý birbirinin devamý. Yani kayyým atayýnca, süreç ikiye bölünemiyor. Kayyým þartlarý oluþmuþ ise meclis seçim yapamýyor, zira toplanamýyor.
Anadolu Medya Ödülleri
Kayyým konusunda tartýþma devam ederken Anadolu Yayýncýlar Federasyonunun Külliye'de düzenlediði 8. Anadolu Medya Ödülleri törenine katýldým. Güzide bir gece oldu. Yerel ve ulusal medyanýn önemli isimleri ödül aldýlar. Vefa ödüllerinin ise baþka bir anlamý vardý... Bu vesile ile ödüle layýk bulunan tüm dostlarýmýzý kutluyorum.
Ýþte bu gecede bizzat dinleme fýrsatý bulduðum Cumhurbaþkanýmýz birkaç noktanýn altýný çizdi. Konuþmalarýndan "kayyým konusunda muhataplarýn seçim öncesi uyarýldýðýný; buna raðmen kayyýma zemin hazýrlayacak adaylarýn çýkarýldýðýný; hukuki olarak sürecin tam ve kesintisiz iþletileceðini ancak bunun tüm DEM belediyelerine kayyým atanmasý anlamýna gelmediðini; bu konuda kendisini baský altýnda hisseden baþkanlar varsa, onlar için devletin imkanlarýnýn hazýr olduðunu" anladým.
*Kayyým kelimesi, yaygýn kullanýmý ile kayyum, resmi tabiri ile "görevlendirme" olarak kullanýlmaktadýr.
