Kazakistan Cumhurbaþkaný Nazarbayev'in öngörüsüyle; Kiril alfabesi kullanan Kazakistan, 2025'te tamamen Latin alfabesine geçecektir.
Kazakistan geneline baktýðýmýzda ve Rusya etkisinin sýnýrsýz mevcudiyetini okuduðumuzda, bunun ne kadar stratejik adým olduðunu görmekteyiz. Nazarbayev; Orta Asya'daki uzaðý gören siyasetiyle, önemli bir lider olarak tanýmlanmaktadýr. Bir tarafta Çin, diðer tarafta Rusya ve Batý baskýlarý, Nazarbayev'in denge politikalarýný pekiþtirmeye zorlamakta! Rusya entelektüelleri için, Kazakistan'ýn bir kýsmý Rusya topraklarý olarak tanýmlanmakta. Diðer taraftan Çin; demografik olarak daðýlmasý ve yayýlmasýný, Kazakistan'ýn boþ topraklarý üzerinden yapmakta. Kazakistan'ýn büyük bir kýsmý, Rusça'yý esas dil olarak konuþmakta. Rus nüfus da, hatýrý sayýlýr orandadýr. Bu sebeptendir ki Nazarbayev, Kazak milliyetçiliði ruhunu hep zinde tutmaktadýr. Kazak kimliði bilincini derinleþtirmek, Türk kimliðini pekiþtirmek anlamýna gelmektedir.
Þimdilerde, alfabe kararýndan en fazla rahatsýz olanýn Moskova olduðunu görmekteyiz. Sovyetler Birliði kurulunca; Moskova, tüm Müslüman halklarýn alfabesini, Kiril alfabesi ile deðiþtirdi. Ermeni, Gürcü ve Baltýk halklarýn alfabesine dokunmadý. Müslüman halklarýn Osmanlý geçmiþi, Rusya için ileride tarih hafýzasýnýn dikilmesine geçit saðlar korkusunu zinde tutmakta. Müslümanlarýn; Arap alfabesinden, bir dönem Latin'e, ardýndan da Kiril'e geçirilmesi, ciddi bir strateji içermekte idi. Osmanlý sonrasý Türkiye Devleti'ne baðlýlýk konseptini ortadan kaldýrmak, birbirini anlamayanlar için önemli engel olarak görüldüðü aþikardýr. Kazakistan'ýn bu kararý, bugünkü þartlar içerisinde ciddi hamledir.
Azerbaycan bu hamleyi herkesten evvel yapabildi. Rusya'nýn derdinin baþýndan aþtýðý dönemde, Azerbaycan yönetimleri bu hamleyi zamanýnda dizayn edebildiler. Þu an ki iliþkilerin geliþmesinde, alfabe kararýnýn ne kadar önem arz ettiðini, her geçen gün derinden anlatmaktadýr. Kazakistan'ýn þimdi böyle bir karar vermesi, bir taraftan da cesurca bir tutumdur. Bu karar, Orta Asya'daki diðer cumhuriyetlerini de etkileyeceði kesindir. Bu cesaret verici olacaktýr. Belarus ve Kýrgýzistan bu kararýn ardýndan, reaksiyon vereceðe benzemektedir. Rusya içerisindeki Müslüman toplumlarýn da içerisinden, Latin'e geçme eðilimleri yýllardýr vardýr. Bu, "Türkiye'ye yaklaþmanýn ciddi anahtarý" olarak yorumlanmakta. Çeçenistan; bir dönem Arap alfabesine geçmeyi düþündü. Lakin bu ciddi itirazlara neden oldu.
Rusya kendi içerisindeki Müslüman toplumlarýn, Türkiye'ye yakýn durma çabalarýna, hep agresif tepki uyguladý. Ve bu giriþimi; "Türkiye provokasyonu" olarak yorumladý. Türkiye'nin; Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan arasýndaki iliþkilerinin sýnýrlarý geniþledikçe, Rusya içerisindeki diðer Müslüman toplumlar için farklý anlam taþýmaktadýr. Ondan dolayý Türkiye, Rusya için önem arzediyor ve Türkiye'nin varlýðý, Rusya içerisinde bir þey yapmasa bile cidden etkileyicidir. Tataristan'ýn Türkiye'ye bakýþ açýsý, içerideki varlýðýmýzý bayaðý derinleþtiren detaydýr. Azerbaycan bu anlamda çok önemlidir.
Türkiye - Azerbaycan iliþkileri, Türkiye'nin Kuzey Kafkasya'ya "sýnýrsal yaklaþmasý" demektir, Rusya için. Kafkas halklarý; Osmanlý'dan bu tarafa Türkiye'ye baðlarýný hep zinde tutmaktadýr. Bu küçük hamle, bu iliþkilerin kapsamýný farklý hale getirebilir, Rusya için. Anlatmak istediðim þu ki, Rusya konusunda kafamýzdaki yorumlarý, bu gerçeklere göre dizayn etmeliyiz. Kazakistan'ýn alfabe kararýyla, "Türkiye ve Türk dünyasý baðýný tercih ettiðini" ilan etmiþtir. Burada denge, Türkiye lehinde deðiþtirilme gayreti söz konusudur. Bu durumu pekiþtirmek ve Nazarbayev'e desteði artýrmak þarttýr. Bu kararýn sonuçlarý, farklý provokatif eylemlerle süslenebilir, bunu dikkate alarak hareket etmek ve Kazakistan'ý her türlü desteklemek, hayatidir.
