Bir önceki yazýmda kendini tanýmanýn üç farklý hali olduðunu yazmýþtým. Bunlar; Hakikati anlamanýn parçasý olarak kendini tanýma, iyi ve mutlu bir yaþam için kendini tanýma, daha baþarýlý ve fonksiyonel olabilmek için kendini tanýma þeklindedir. Bugünkü yazýmda kendini tanýmaya çalýþan kiþilerin kullanabileceði yöntemlerin bir kýsmýný yazmaya çalýþacaðým.
Kiþi yalnýz baþýna kalarak ve geniþçe bir zaman aralýðý oluþturarak kendi üzerine düþünebilir. Bu tefekkür haliyle kiþi kendisine sorular sormaya veya sezgilerini kullanarak iç alemini anlamaya çalýþýr. Bu sürede sýklýkla sorulan sorular þunlardýr: Ben kimim? Nasýl bir insaným? Nasýl bir hayat yaþamalýyým? Beni tanýmlayan özellikler nelerdir? Neye inanýyorum? Kiþilik/ mizaç özelliklerim nasýl? Hangi alanda potansiyellerim var?
Kendi üzerine düþünmek belirli aralýklarla tekrarlandýðýnda kiþi sorulara cevaplar bulacak ve kendi hakkýnda daha derinlikli bir kavrayýþa ulaþabilecektir.
Kendini tanýmak ve kendi üzerine düþünmek için yapýlabilecek egzersizlerden biri de otobiyografimizi yazmak olabilir. Otobiyografimizi yazmak demek; nasýl bir aileden geldiðimizi, nasýl bir sosyal çevrede büyüdüðümüzü, hangi eðitimleri aldýðýmýzý, baþýmýzdan geçen iyi ve kötü olaylarý, güçlü ve zayýf taraflarýmýzý, baþarý ve baþarýsýzlýklarýmýzý, insan etkileþimlerimizi, karakter özelliklerimizi yazmak demektir. Bu kendimizi ve tüm hayatýmýzý yazarak gözden geçirmek anlamýna gelir. Bu yazýlý çabanýn kendimizi tanýma sürecine katký saðlayacaðý açýktýr.
Zekâ geleneksel olarak tek ve bütün bir unsur olarak kabul edilir. Harvard Üniversitesi’nden Gardner’in çoklu zekâ kuramý zekaya yeni bir yaklaþým getirdi. Bu kurama göre sekiz farklý zekâ türü var: Mantýksal iliþkileri kurmamýzý saðlayan matematiksel zeka, dil üzerinden iþleyen sözel zeka, bedensel hareketlerin uyumu ile iliþkili kinestetik zeka, eþya ve mekanlarý çok boyutlu kavramamýz ile ilgili uzamsal zeka, müzik becerileri ile ilgili ritmik zeka, kiþinin kendi iç dünyasýnda olup bitenleri anlamasýný tanýmlayan içsel zeka ve kiþiler arasý iliþkiler ile ilgili duygusal veya sosyal zeka. Howard Gardner’in kitabý “zihin çerçeveleri” adýyla Alfa Yayýnlarý’ndan basýlmýþ durumda. Þu adrese bakarak çoklu zekâ profilinizi deðerlendirebilirsiniz:
Çoklu zekâ profilimizin farkýna varmamýzýn sebebi hangi taraflarýmýz üzerine daha fazla yatýrým yapmamýzý saðlayabilir. En güçlü taraflarýmýza en fazla yatýrým yapmak, eksik tarafýmýzý ise kýsmen güçlendirmek iyi bir strateji olabilir.
Dini metinler, sözlü ve yazýlý kültür metinleri insanlardaki olumlu ve olumsuz karakter özellikleri ve erdemler üzerine oldukça vurgu yapmýþlardýr. Yakýn dönemde Pozitif Psikoloji Hareketi de karakter ve erdem konusuna özel vurgu yapmaya baþlamýþtýr. Ýnsanlarýmýzýn kendilerini karakter özellikleri ve erdemler açýsýndan gözden geçirerek farkýndalýk kazanýp, iyi karakter ve erdemleri kendinde geliþtirme çabasýna girmesi de ruhsal büyüme ve geliþmeye katký saðlayacaktýr. Þu adresten Martin Seligman’ýn geliþtirdiði karakter güçleri profilinize bakabilirsiniz:
Karakter güçleri profilimizi çýkarmak güçlü taraflarýmýzýn ve güçlendirilmesi gereken karakter özelliklerimizi fark etmemizi saðlayabilir. Güçlü taraflarýmýz üzerinden eyleme geçmek, zayýf taraflarýmýzý güçlendirmeye çalýþmak iyi strateji olabilir.
