Kendini tanýma ile ilgili yazýlarýmýn ilkinde kendini tanýmanýn üç farklý hali olduðunu yazmýþtým. Bunlar; Hakikati anlamanýn parçasý olarak kendini tanýma, iyi ve mutlu bir yaþam için kendini tanýma, daha baþarýlý ve fonksiyonel olabilmek için kendini tanýma þeklindeydi. Bir önceki yazýmda ise kendini tanýmak için dört ayrý egzersiz önermiþtim. Bunlar; kendi üzerimize düþünmek, otobiyografimizi yazmak, çoklu zekâ profilimize bakmak ve karakter profilimize bakmak þeklindeydi. Bugünkü yazýmda kendimizi tanýmak için kullanýlabilecek dört farklý kaynak üzerine yazacaðým. Bunlar; kendi üzerine düþünme, eþ ve aile geri bildirimleri, okul, iþ yeri ve sosyal organizasyon ortamýndan geri bildirimler, psikoloji bilgisi veya psikoterapiler süreciyle kendini tanýmaktýr. Þimdi bu dört farklý kaynaðý açýklamaya çalýþayým.
***
Kendi üzerine düþünme: Kendini tanýma çabasýnýn ilki ve en güçlü kaynaðý kendi üzerine düþünmektir. En saðlýklý, bizim için en deðerli, deðiþim için en güçlü kaynak bu yoldur. Fakat sýrf kendi üzerimize düþünmek ile tam ve gerçekçi bir kendini tanýma gerçekleþtiremeyiz. Her zaman dýþarýdan gözlemci bakýþ açýsýna ihtiyacýmýz vardýr. Çünkü kendimizi deðerlendirirken objektif olmak zordur. Psikolojik halimiz kendimiz ile ilgili gerçekçi deðerlendirme ve anlamanýn önüne geçebilir.
Eþ, aile ve yakýn arkadaþ geri bildirimleri: Kendimizi tanýma ile ilgili en önemli dýþ gözlemci eþ veya aile üyeleridir. Eþ, aile üyeleri ve yakýn arkadaþlar ile yakýn ve mahrem bir iliþki yaþandýðý için bu kiþiler bizimle ilgili yakýn gözleme sahip olurlar. Eþ ve aile üyeleri her halimizi bildikleri için bizi daha yakýndan tanýma imkanlarý vardýr. Ama ayný zamanda iliþki çatýþmasýndan dolayý bakýþ açýlarý yanýlgý içerebilir.
Okul, iþ yeri ve sosyal organizasyon ortamlarýndan geri bildirimler: Kendini tanýma ile ilgili diðer bir dýþ gözlemci grubu okul, iþyeri ve sosyal organizasyon ortamýndaki kiþilerden gelir. Bu ortamdaki iliþkilerde; tutumlarýmýz, çýkar çatýþmalarýmýz, ahlaki pozisyonlarýmýz ve karakter özelliklerimiz açýða çýkar. Bu kiþiler grup içindeki hallerimizle bizim açýmýzda gözlem sahibi olabilirler. Birini tanýmak istiyorsan ya yolculuk yapmak ya da ticaret yapmak gerektiðinin söylenmesi boþuna deðildir. Ayný zamanda iliþki ve çýkar çatýþmalarý bizim hakkýmýzdaki kanaatlerinin yanlý olabileceðini de unutmamak lazým.
Psikoloji bilgisi veya psikoterapiler: Kendimizi tanýmanýn diðer bir kaynaðý ise psikiyatri/psikolojinin bilgi ve imkanlarýný kullanmaktýr. Bu alanlarýnýn geliþtirdiði psikolojik testler kendimiz ile ilgili ölçümlere imkân verir. Psikoterapi ile kendimizi yakýndan tanýmak gayet mümkündür. Psikoterapi özellikle kendimiz ile ilgili daha derinlikli anlamalara yol açabilir. Bu alanýn sorunlarýndan biri test ölçümlerinin mutlak bilgi vermemesidir. Diðer sorun ise psikolojik analizlerin kendi içinde çatýþan ekollerinden dolayý analizlerin birbiriyle çeliþebilir hatta tamamen zýt olabilmesidir.
***
Sonuç olarak, kendini tanýmada bu dört kaynak kendine özgü avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Yine de kendini tanýmada bu dört farklý kaynaðý eþ zamanlý kullanmak gerektiði kanaatindeyim.
