Kenevirin kanseri iyileþtirdiðine dair bilimsel literatürde deneysel ya da klinik hiçbir bulgu bulunmuyor. Kanser aðrýlarý, HIV, sara nöbetleri, spastisite gibi rahatsýzlýklarda aðrýlarý gidermesi böyle bir algýya yol açýyor.
Cannabis (Kenevir), her derde deva mý yoksa risk mi?
“Kenevir” (bilimsel adý ile Cannabis sativa/C. indica; Ýngilizcesi marijuana veya hashish) son zamanlarýn önemli bir gündemi. Sadece ülkemizde deðil, tüm dünyada yazýlý ve görsel basýnda yazýlar, bilimsel tartýþmalar... Bu arada özellikle, her zaman olduðu gibi, aþýrý spekülatif, gerçek dýþý saðlýk beyanlarý ile insanlar yanlýþ bilgilendiriliyor. Mesela, kanser, Alzheimer, bildiðiniz ne kadar aðýr hastalýk varsa hepsinin þifasýnýn kenevirde gizli olduðu izlenimi yaratýlýyor. Geçen hafta bir tartýþma programýnda bir katýlýmcýnýn “kenevir kanserli hücreleri öldürüyor” þeklindeki iddiasý ile kanser hastalarýna ümit veriliyor. Acaba arkasýndan ne gelecek merak ediyorum!
Doðrusu bir bilim adamý olarak, bilgi daðarcýðýmýn çok ötesine geçen bu iddialarýn bilimsel olarak ne kadar doðru olabileceðini inceleme ihtiyacý duydum. Kenevir binlerce yýllýk insanlýk tarihi boyunca ekonomik önemi nedeniyle deðer verilip yetiþtirilen bir bitki. Ancak psikoaktif içeriði nedeniyle günümüzde dünya genelinde üretimi ve ticareti sýnýrlandýrýlmýþ ya da yasaklanmýþ bir bitki. Diðer taraftan, yürütülen bilimsel araþtýrmalar kenevirin yasaklanan bu özelliðinin bazý hastalýklarda hastalarýn aðrý gibi þikayetlerinin giderilmesinde katký saðlayabildiði ortaya konulmuþ; kanser aðrýlarý, HIV, sara nöbetleri, spastisite (multiple skleroz, beyin-omurilik hasarýna baðlý), sindirim sorunlarý, vb. Yani kenevir, iddia edildiði gibi kanser gibi ölümcül hastalýklarý tedavi edebilecek bir ilaç deðil; özellikle kanser hastalarýnýn aðrýlarýnýn hafifletilmesinde, halihazýrda kullanýlan baðýmlýlýk yaratan morfin gibi opioidlere göre çok daha güvenilir bir seçenek sunuyor. Hatta kanser hastalarýnda yüksek miktar morfin kullanýmýna baðlý ölümlerde yüzde 25 azalma saðlanabildiði bildiriliyor. Bu konuda içerisindeki THC (tetrahidrokannabinol) etkisi üzerinde duruluyor. Kenevirin tedavi edilemeyen sürekli aðrý þikâyetlerinde de yarar saðlanabileceði ileri sürülüyor.
Kenevirin kanseri iyileþtirdiðine dair bilimsel literatürde deneysel ya da klinik hiçbir bulgu bulunmuyor. Peki neden kenevir kanseri tedavi ediyor þeklinde bir görüþ yayýlýyor? Kenevir uygulamasýnýn, bilimsel olarak da ortaya konulduðu þekilde, hastalarda iþtahý artýrmasý, bulantý ve kusma þikayetlerini azaltmasý, hastalarýn psikolojisini desteklemesi, daha rahat uyumasýný saðlamasýna baðlý olarak hastalar daha iyi beslenebilmekte, dirençleri artmakta, moralleri düzelmekte ve dolayýsýyla kanseri tedavi ettiði þeklinde bir yanýlgýya yol açmaktadýr. Bir baþka avantajý ise kenevirin diðer ilaçlarla belirgin bir etkileþmeye yol açmamasý nedeniyle kemoterapi ile birlikte uygulandýðýnda olasý riskler bakýmýndan güvenilir olmasý.
Görüldüðü gibi iki ucu keskin kýlýç gibi; bir yanda yararlý olabilecek týbbi özellikler, diðer yanda kanundýþý riskler! Mevcut bilimsel bulgular kenevirin palyatif bir tedavi saðladýðý þeklinde; yani hastanýn þikayetlerini hafifletici etki gösteriyor. Yeni yayýmlanan bir bilimsel makalenin baþlýðý bu konuyu güzel özetlemiþ: “Hazine mi, Pandora’nýn Kutusu mu?”
[Not: Pandora, Eski Yunan mitolojisinde tanrýlarýn yeryüzünde bulunan tüm kötülükleri içine doldurduðu bir kutuyu korumasý için emanet ettikleri kadýný simgeler.]
