Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn Latin Amerika turunda dün ziyaret ettiði Ekvador’un çok ilginç bir ‘darbe’ hikayesi var.
Çok da yeni, 2010’da.
Ekvador diðer Latin Amerika ülkeleri gibi sosyalizm-kapitalizm, doðal zenginlikler-dev þirketler, baðýmsýz yönetim-ABD müdahalesi gerçekliði ile bugüne gelmiþ.
‘Baþkanlýk sistemi’ ile yönetiliyor.
2006’daki seçimde genç sosyalist lider Rafael Correa, (2012’de Türkiye’yi ziyaret etmiþti) yüzde 56.6 oyla baþkan seçildi.
Seçimi, “yerli halkýn ve yoksullarýn haklarý için mücadele, ABD askerini ülkeden gönderme, maden ve enerji kaynaklarýný kartellerden geri alma” vaadiyle kazandý. Zira G.Amerika'nýn beþinci büyük doðalgaz üreticisi olmasýna raðmen 15 milyon nüfusun milli geliri 4 bin dolarý aþmýyordu.
2005’te Maliye Bakanlýðý sýrasýnda IMF ve Dünya Bankasý'na karþý çýkmýþ, o yüzden bakanlýðý ‘4 ay’ sürmüþtü!
- Seçilir seçilmez, sermayenin, bankalarýn ve medyanýn hedefi oldu.
- Uluslar arasý kurumlardan, yabancý ve yabancý ortaklý yerli sermayeden ‘endiþeli’ açýklamalar geldi. Ülkenin ‘rotasý’ nereye dönecekti!
- Yüksek faizle büyük karlar elde eden bankalara inceleme baþlattý. “Bir daha asla bankalarýn devleti iflas noktasýna getirmesine izin vermeyeceðim” dedi.
- ABD'nin Güney Amerika'daki tek askeri üssü olan Manta Üssü’nü kapattý.
- Orduda geniþ çaplý bir reform baþlattý, bazý komutanlarý deðiþtirdi.
- ABD’nin Ekvador Büyükelçisi Heather Hodges tarafýndan ‘yolsuzlukla’ suçlandý. Hodges'tan açýklama istedi; ancak tatminkar açýklama gelmeyince sýnýr dýþý etti. (Hodges, ‘kadife devrim’ ayaklanmasýnýn yaþandýðý Moldova’dan Ekvador’a atanmýþtý!)
- ABD'nin beþinci büyük petrol þirketinin kontratlarýný iptal etti.
- Ülkeye Çinli ve Rus yatýrýmcýlar gelmeye baþladý.
- 2009 seçimlerinde yeniden seçildi.
- Kurucu Meclis oluþturarak Anayasayý deðiþtirmek için harekete geçti.
Çok olmuþtu!
2010’un 30 Eylül'ünde polis, ‘özlük haklarý’ gerekçesiyle protesto gösterisine baþladý. Aslýnda maaþlarý iki kat artmýþtý, bu yüzden gerekçe olarak ‘terfilerin 4’ten 7 yýla çýkmasý ve terfi ikramiyelerinin kesilmesini’ gösterdiler.
Baþkan Correa, bizzat bir karakolu ziyaret ederek polislerle konuþmak istedi. Ancak tekme, yumruk ve gaz bombasýyla karþýlandý, gözaltýna alýndý.
Bu planlý bir darbeydi ve ortaklarý vardý.
Çünkü ayný anda;
- Hava Kuvvetleri’nden bir grup asker baþkent Quito havaalanýný uçuþlara kapattý.
- Ana muhalefet partisinden bir grup resmi TV binasýný iþgal etti.
- ‘Yerli haklarýný koruma’ siyaseti yapan Pachakutik’in de bulunduðu bazý ‘sol’ örgütler, darbe olurken Correa’yý ‘otoriter olmakla’ suçladý ve istifaya çaðýrdý.
- Ülkenin en büyük yerli hareketinin baðlý olduðu CONAÝ konfederasyonu ‘darbeye katýlmýyoruz’ dedi, ancak ekledi: “Correa da halka karþý demokratik davranmadý, akarsular ve madenlerin satýþýnda yerlilere söz hakký vermedi!”
- Darbeyi fýrsat bilen bazý gruplar yaðmaya baþladý.
- Medya yaðma haberleri yerine baþkaný eleþtiren yayýnlar yaptý.
- ABD yanlýsý eski baþkan Lucio Gutierrez ‘CNN Brezilya’ kanalýna çýkarak Correa’yý istifaya çaðýrdý.
- ABD ‘olaylarý yakýndan takip ediyoruz’ açýklamasý yaptý; bu ‘örtülü bir darbe desteði’ olarak görüldü.
Ancak;
Genelkurmay Baþkaný ‘medya, sermaye destekli polis darbesi’ne karþý durdu ve Baþkan Correa 11 saat sonra askeri özel birliklerin operasyonuyla kurtarýldý.
Dönemin ABD Dýþiþleri Bakaný Hillary Clinton, bu aþamadan sonra Correa’ya destek açýklamasý yaptý!
Ertesi gün poliste geniþ çaplý bir tasfiye baþladý, özellikle ABD’de eðitim görenler uzaklaþtýrýldý. Ülkedeki üç ‘Amerikan Okulu’nda yetiþmiþ subaylar tutuklandý.
Darbeye destek veren bazý ‘sol’ görünümlü ‘sivil toplum örgütü’ ve partilerin ABD kurumlarýndan (USAID, NED, NDI gibi) dýþ yardýmlar alýyor olmalarý tartýþýldý.
Ekvador örneði, bir darbenin anatomisini de ortaya çýkardý:
“Yabancý yardým kuruluþlarýnýn beslediði ‘demokrasi hareketleri’, uyuþturucu/yolsuzluk suçlamalarý, otoriterlik/diktatörlük eleþtirisi ve nihayet ‘darbe’…
Bana tanýdýk geldi…
En azýndan, Ekvador darbesinde adý geçen (ve geçmeyen) yabancý kurumlardan maddi yardým alan ‘sol’ görünümlü ‘sivil’ toplum örgütleri ve özellikle internetten yayýn yapan ‘baðýmsýz’ medya kuruluþlarý Türkiye’de de son yýllarda birden bire arttýðýný söylemeden geçemem.
(Golinger’la darbeden hemen sonra yapýlan tek Türkçe röportaj için: http://www.acikgazete.com/soylesi/2010/10/15/ekvator-daki-darbe-girisiminin-icyuzu.htm?print)
