Akdeniz’in Doðusu ile Körfez bölgesi haritaya biraz mesafeli bakýldýðýnda son derece yakýn görünür. Doðu Akdeniz’in uçak gemisi olarak ifade bulan, dolayýsýyla en stratejik nokta olarak iþaret edilen yer Kýbrýs ise bunun Körfez’deki benzerinin Katar olduðu ileri sürülebilir. Ýki bölgenin stratejik benzerliðini destekleyen özelliklerden birinin de doðal gaz yataklarý olduðunu hatýrlatmak gerekir.
Kýbrýs ile Katar arasýndaki benzerliklere her ikisinin de bölünmüþ toplumsal yapýya sahip olmalarý, bu farklý toplumlarýn ise birbiriyle rekabet halindeki baþka oyuncular tarafýndan desteklendiði eklenebilir. Kýbrýs, yýllarca Türkiye ile Yunanistan arasýndaki anlaþmazlýklarýn merkezinde yer aldýysa, Katar da Suudi Arabistan ile Ýran arasýndaki çekiþmelerin ortasýnda kalmýþtý. Bugün Kýbrýs, bir AB sorunsalýna dönüþürken Katar da Ýslam Ýþbirliði Teþkilatý içindeki anlaþmazlýklara konu olmakta.
Katar ile Kýbrýs arasýndaki benzerlikler, bazý açýlardan zorlama olarak görülebilir. Ancak iki ülkenin statüleri belirlenirken sanki tam da stratejik sorunlarýn onlar üzerinden ifade bulmasý istenmiþ gibi bir hisse kapýlmamak mümkün deðil.
Kýbrýs’ta askeri tatbikatlar
Kýbrýs’ta iki ayrý askeri tatbikat yapýlýyor. Biri, Türkiye ile KKTC’nin birlikte gerçekleþtirdikleri Þehit Teðmen Caner Gönyeli-2017 tatbikatý. Adýndan da anlaþýlacaðý gibi tatbikat arama kurtarma faaliyetlerinde kara ve deniz güçlerinin koordinasyonuna yönelik. Düþen bir uçaðýn kurtarýlmasý, insani yardýmlarýn ulaþtýrýlmasý gibi senaryolar var. Dolayýsýyla barýþçýl bir içeriðe sahip; ancak bununla birlikte Doðu Akdeniz’deki “haklara” da son derece açýk bir iþaret söz konusu.
Ada’daki diðeri tatbikat ise KKTC’deki ile eþ zamanlý olarak yapýlan ve Rum kesimi ile Ýsrail iþbirliðine dayanan tatbikat. Ýki ülke arasýnda dört ay içinde üç tatbikat yapýldý ve ilk kez 400 Ýsrail komandosu adaya ayak bastý. Bu tatbikatýn konusu ise iþgal altýndaki köylerin kurtarýlmasý.
Hani Kýbrýs’ta müzakereler sürüyordu, hani Türkiye ile Ýsrail iliþkileri normalleþmiþti? Anlaþýlan müzakereler ve normalleþme ancak silahlarýn gölgesinde saðlanabiliyor.
Katar’da askeri tatbikat
Trump’ýn Katar’a yaptýrým uygulanmasýný istemesinin ve çýkan krizin ateþi soðumadan ABD ile Katar’ýn ortak tatbikat yapacaðý açýklandý. ABD savaþ gemileri Katar’a ulaþtý, bu arada iki ülke arasýnda 12 milyar dolarlýk askeri anlaþma imzalandý; buna göre Katar ABD’den savaþ uçaðý satýn alacak.
Katar, askeri anlaþmayý imzalamaya direndiði için mi cezalandýrýldý, orasý açýk deðil. Ancak þu bir gerçek ki ilk bakýþta ABD baþkanýnýn ne yaptýðýný bilmez bir tutum içinde olduðunu düþünecek bir geliþme görülüyor. Katarlýlarýn bir taraftan ekmeðini kesip öteki taraftan silah satmak da, ayrýca tartýþýlmayý hak ediyor.
Bununla birlikte, söz konusu tatbikat Katar izolasyonu yöntemiyle ABD’nin Körfez’e eni konu yerleþtiðinin göstergesi olarak da görülebilir. Bir yandan Suudi Arabistan’la yapýlan askeri anlaþmalar, öte yandan Katar ile ortak tatbikat, tam da ABD’nin bölgedeki varlýðýna iþaret ediyor.
Ýsrail Kýbrýs; ABD’de Katar angajmanlarýný bu denli açýk biçimde ortaya koyuyorlar ise bunca askeri önlemin sadece Ýran’a karþý alýndýðýný ileri sürmek kolay olmaz. Anlaþýlan ABD devleti, Trump’a raðmen, Rusya’yý “ötekileþtirme” konusunda ýsrarlý. Zira Katar, Ýran üzerinden; Kýbrýs Rum yönetimi ise doðrudan Rusya ile baðlara sahip. Anlaþýlan Ýngiltere’nin Rusya’yý sýcak denizlere inmeden durdurma stratejisi yeniden taraftar buluyor.
