Eskiden fiþ toplanýrken, 2009 yýlýnda yapýlan deðiþiklikle Asgari geçim indirimi uygulamasýna geçildi. Asgari Geçim Ýndirimi’nin yýllýk tutarý, her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan yýllýk vergi tutarýný aþamayacak ve yýlý içerisinde asgari ücret tutarýnda meydana gelen deðiþiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasýnda dikkate alýnmayacaktýr.
Ayný zamanda birden fazla iþverenden ücret alýnmasý halinde, asgari geçim indirimi uygulamasý, en yüksek ücretin elde edildiði iþveren tarafýndan gerçekleþtirilecektir.
Ücretliler medeni durumu ve çocuk sayýsý hakkýnda bildirimlerini, en yüksek ücret geliri elde ettikleri iþverene vererek uygulamanýn ilgili iþverence yerine getirilmesini saðlayacaklardýr. En yüksek ücretin hangi iþverenden alýnacaðýnýn belli olmamasý halinde, indirimden yaralanacaðý iþvereni ücretli kendisi belirleyecektir. Ücretlinin ayný anda birden fazla iþverenden dolayý asgari geçim indiriminden faydalandýðýnýn tespiti halinde; oluþan vergi ziyaý, ücretliden cezalý olarak tahsil edilecektir.
Ücretliler, medeni durumlarý ve çocuk sayýlarý ile eþinin iþ ve gelir durumu hakkýnda teblið ekinde yer alan “Aile Durumu Bildirimi” ile iþverenlerine bildirimde bulunacaklardýr. Durumlarýnda herhangi bir deðiþiklik olmasý halinde (evlenme, boþanma, ölüm, doðum vb.) bu deðiþiklikleri iþverene bir ay içerisinde bildireceklerdir. Asgari geçim indirimi oranýný etkileyen deðiþiklikler, söz konusu deðiþikliðin iþverene bildirildiði tarih itibariyle uygulanacak olup, eþlerin her ikisinin de ücretli olmasý halinde çocuklar yalnýzca sosyal güvenlik yönünden tabi olduklarý eþin bildirimine dahil edilecektir.
Eþin çalýþmadýðý ve herhangi bir gelirinin olmadýðýna iliþkin olarak (aksi tespit edilmediði sürece) ücretlinin beyaný yeterli olacaktýr. Sadece ücret geliri elde eden eþ, “çalýþmayan ve herhangi bir geliri olmayan eþ” kapsamýnda deðerlendirilmeyecektir.
Çocuk baþýna AGÝ
Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiði takvim yýlý baþýnda geçerli asgarî ücretin yýllýk brüt tutarýnýn; mükellefin kendisi için % 50’si, çalýþmayan ve herhangi bir geliri olmayan eþi için % 10’u, çocuklarýn her biri için ayrý ayrý olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diðer çocuklar için % 5’idir. Ýndirimin uygulamasýnda çocuk tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafýndan bakýlan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasýný kaybetmiþ torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaþýný veya tahsilde olup 25 yaþýný doldurmamýþ çocuklarý ifade etmektedir.
Asgari Geçim Ýndirimi uygulamasýnda “çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafýndan bakýlan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasýný kaybetmiþ torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaþýný veya tahsilde olup 25 yaþýný doldurmamýþ çocuklarý ifade etmektedir.
18 yaþýný doldurmuþ çocuklardan öðrenimi sona erenler, öðrenimin sona erdiði ayý takip eden aydan itibaren anne veya babasýnýn Asgari Geçim Ýndirimi hesabýnda dikkate alýnmayacaklardýr. Sigortalýlarýn 18 yaþýný doldurmuþ veya eðitimlerini tamamlamýþ çocuklarý Asgari Geçim Ýndirimi’den faydalanamayacaðýndan, çalýþanlarýn Aile Durum Bildirimlerinin güncellenmesi veya Asgari Geçim Ýndirimi tablosunda bu hususun takip edilmesi ve güncelleme yapýlmasý zorunludur.
Bununla birlikte, sadece aktif ücretli olarak çalýþan eþ, çalýþan eþ statüsündedir. Örneðin Emekli aylýðý elde edenlerin, bu gelirlerinin dýþýnda diðer gelir unsurlarýný (gerçek usulde elde edilen ücret geliri hariç) elde etmeleri durumunda da asgari geçim indirimi uygulamasýnda dikkate alýnmalarýna engel bir durum yoktur.
Net ücretlinin AGÝ’si
Net ücret üzerinden anlaþmak suretiyle çalýþanlar da asgari geçim indiriminden yaralanacak olup, hesaplanan vergiden mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarlarý net ücretleri ile birlikte ücretliye ödenecektir.
Asgari geçim indirimi avantajýndan, ücret seviyesi ne olursa olsun, medeni durumlarý ayný olan gerçek usulde ücret geliri elde eden tüm ücretliler ayný ölçüde yararlanacaktýr.
Yani eþi çalýþmayan ve dört çocuðu üzerinden sistemden yararlanan bir asgari ücretli ile ayný þartlarda eþi çalýþmayan ve dört çocuðu bulunan ve 10.000 TL ücret alan bir ücretlinin alacaðý asgari geçim indirimi tutarý ayný olmaktadýr. Raporlu ve izinli olunan dönemde de ücret alýnmasý ve bu ücretten gelir vergisi kesilmesi halinde asgari geçim indiriminden yararlanýlabilir. Ancak ücretsiz izinli olunan dönemde gelir vergisi tahakkuku yapýlmadýðý için asgari geçim indiriminden yararlanýlamayacaktýr.
AGÝ tutarlarý
Asgari ücretin deðiþmesiyle birlikte, asgari geçim indirim tutarlarý aþaðýdaki tabloda yer almaktadýr. Asgari geçim indirimi uygulamasýnda Ocak ayýnda geçerli olan asgari ücret üzerinden hesaplama yapýlmakta, Temmuz ayýnda yürürlüðe giren dikkate alýnmamaktadýr.
