Bir süredir EYT konusu yine gündemde. Ancak bu sefer Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakaný ve Bakanlýk bürokratlarýnýn ciddi bir hazýrlýk ve çalýþmasý olduðunu görüyoruz.
Geçtiðimiz günlerde, SETA tarafýndan Yenal Göksun hocanýn moderatörlüðünde düzenlenen Web Panel'de Cem Kýlýç ve Mehmet Merve Özaydýn hocalarla birlikte Emeklilik ve EYT'de Yol Haritasýný konuþtuk.
Bu Web Panel'de de takip edenler izleyenlerden çok yoðun bir beklenti olduðunu gördük.
EYT ile ilgili Ocak ayýnda, bütçe görüþmelerinin akabinde bir yasal düzenleme olmasý beklentisi oldukça yüksek.
8 Eylül 1999 tarihinde Resmi Gazete'de yayýnlanan 4447 sayýlý Kanunla kadýnlar için 20, erkekler için 25 yýl sigortalýlýk süresi ve 5000 günlük prim ödeme gün sayýsý olan emeklilik þartlarý deðiþtirilmiþ ve 8 Eylül 1999 tarihinden önce iþe girenler için kadýnlarda 38 ile 58 erkeklerde ise 44 ile 60 yaþ arasýnda deðiþen kademeli geçiþ süresi getirilmiþ ve 8 Eylül 1999 tarihinden sonra iþe girenler için emeklilik yaþý kadýnlarda 58, erkeklerde 60'a, prim gün sayýsý ise 7000 gün olarak belirlenmiþti.
Bir kiþinin hangi koþullarda emekli olacaðý, statüsüne göre ve tabi olduðu kanuna göre belirlenmektedir. 2008'den önce SSK, Bað-Kur ve Emekli Sandýðý olmak üzere üç ayrý kurum ve 5 ayrý kanun söz konusuydu.
Kimler EYT'li
Ýlk defa 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalý olup, emeklilik için gerekli olan sigortalýlýk süresi ve prim gün sayýsýný doldurmasýna raðmen yaþ þartýnýn dolmasýný bekleyenler EYT kapsamýna girmektedir.
EYT olarak adlandýrýlan grup homojen olmayýp, farklý statülerdeki kiþilerden oluþmaktadýr. Bunlar, 4/a (Eski adýyla SSK sigortalýlarý), 4/b (Eski adýyla Bað-Kur'lular), 4/c (Memurlar ve Kamu görevlileri), Tarým SSK ve Tarým Bað-Kur'lulardýr.
Bu sigortalýlarýn dýþýnda sayýlarý 120.000 olan Banka ve Sigorta Sandýk sigortalýlarýndan 8.9.1999 tarihinden önce sigortalý olanlar da EYT kapsamýna girmektedir.
EYT yasasý çýkmasý halinde bunlara ilgili Banka ve Sigorta Sandýklarý tarafýndan aylýk baðlanacaktýr.
Dolayýsýyla EYT gurubundaki beklentiler ve talepler de birbirinden farklý olabiliyor.
EYT'liler Ne Talep Ediyor
Emeklilikte yaþa takýlanlar, emeklilik koþullarýnda 1999'da yapýlan deðiþikliðin geçmiþe dönük uygulanmasýna son verilmesini, yaþ þartý aranmadan, sigortalýlýk süresi ve prim günü koþullarýný saðlayýp emekli olmayý talep ediyor.
EYT'lilerin en temel talepleri, 1999'da yapýlan bu deðiþikliðin geçmiþe dönük uygulanmasýna son verilmesi ve iþe baþladýklarý koþullarla emeklilik haklarýnýn verilmesi, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalýþmaya baþlayanlarýn prim gün sayýlarýný doldurduklarýnda yaþ þartýný beklemeden emekli olabilmelerine imkân tanýnmasýdýr.
Yani, EYT'lilerin en baþýndan beri arzu ettiði bir düzenleme, ilk defa 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalý olup 5 bin gün çalýþmýþ olanlarýn yaþ þartýna takýlmadan emekli olmalarýdýr.
Borçlanma Talepleri
Bir kýsým EYT'liler ise borçlanma talebinde bulunmaktadýr. Buna göre;
- Staj dönemini borçlanma talebi olanlar,
- Bað-Kur'da 1.10.2008 öncesine borçlanma talebi olanlar,
- Sigorta öncesi doðum borçlanmasý talebinde bulunan çalýþan anneler, sosyal güvenlikle ilgili talepleri ve beklentileri olan EYT gruplarýný oluþturuyor.
Ayrýca Pandemi dönemine özgü sorunlardan birisi olan Kýsa Çalýþma Ödeneði ve Pandemi Ücretsiz Ýzin dönemini de borçlanma talebi bulunmaktadýr.
Son yapýlan EYT açýklamalarý ile birlikte 8 Eylül 1999'dan önce sigortalý olanlarda istenen yaþ koþulunun kademeli olarak düþürülmesi, aylýklarda belirli oranda kesinti yapýlarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, kadýnlarda 7200 prim gün sayýsýný yerine getirenlerde yaþ koþulunun aranmamasý gibi senaryolar var.
Bir sonraki yazýmýzda detaylý olarak EYT çözüm yollarýný paylaþacaðýz.
