Yüksek tansiyon hastalarında genellikle kan lipit değerleri ile ilgili sorunlar da birlikte görülür. Düzensiz yaşam şekli ve kötü beslenme alışkanlıklarının yanı sıra iş stresi kalp-damar hastalığı gelişiminde riskleri artıran önemli etkenler olarak kabul edilmektedir. Yürütülen çalışmalar günlük diyete “omega yağ asitleri” yani çoklu doymamış içerikli yağların ilave edilmesinin kan basıncında düşme sağlayabildiğini gösteriyor. Kıriğdesi ya da yalancı iğde (Hippophae rhamnoides) iğde ailesinden bir çalı. Bitkinin sarı-turuncu renkli meyveleri beta-karoten ve E vitamini bakımından zengin ve “Omega-7” olarak kalp ve damar sağlığı için önerilen besin desteği ürünler arasında yer alıyor. Yüksek yağ içerikli diyet ile yüksek kolesterol hastası yapılan deney hayvanları üzerinde yürütülen çalışmalarda 30 gün süreyle kıriğdesi yağı uygulanması ile başlangıç değerlerine göre serum kolesterol seviyelerinde (total kolesterol, trigliserit, LDL, oksi-LDL ve LDL/HDL belirgin düşme sağlandığı, ama homosistein seviyesinde etkili olmadığı gösterilmiş. Peki sağlıklı ve hasta insanlarda aynı derecede etkili olabilir mi? Bu sorunun cevabı yürütülen bir klinik insan çalışması ile ortaya konulmuş.
25 ile 45 yaşları arasında doksan üç genç erkek gönüllü üç gruba ayrılarak sağlıklı olan birinci gruba (29 kişi) (Grup 1) 30 gün boyunca her gün sadece kıriğdesi yağı kapsülü verilmiş. Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol hastası olan 34 kişilik ikinci gruba (Grup 2) aynı süre ile sadece Ayçiçek yağı (plasebo) taşıyan kapsül verilmiş. Üçüncü gruptaki (Grup 3) yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol hastası 31 kişiye ise sadece kıriğdesi yağı taşıyan kapsül verilmiş. Üçüncü gruptaki hastalarda hem küçük hem de büyük tansiyon değerlerinde; uygulamanın başlangıç ölçümlerine ve ayçiçeği yağı verilen plasebo grubu hastalara göre belirgin bir düşme görülürken, sağlıklı bireylerde kıriğdesi yağı kapsülü sadece büyük tansiyon değerinde orta derecede bir düşme sağlamış. Ayrıca 30 günlük uygulama süresi sonunda Grup 3’de serum total antioksidan değeri başlangıç değerine ve ayçiçek yağı verilen (Grup 2) hastalara göre belirgin bir artış gözlemlenmiş. Diğer taraftan sağlıklı gönüllülerde (Grup 1) de kıriğdesi yağı uygulaması ile serum antioksidan kapasitesi başlangıç değerlerine göre belirgin şekilde artış göstermiş.
Sonuç olarak kıriğdesi yağı 30 gün günde 1 kapsül uygullandığında gerek sağlıklı bireylerde ve gerekse yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol hastalarında serum total antioksidan değerlerini belirgin bir şekilde artırdığı, buna bağlı olarak kalp hastalığı gelişimi ve buna bağlı risklerin önlenmesinde yararlı olabileceği bildiriliyor.
Şüphesiz bu çalışmanın daha fazla sayıda hasta ile yürütülecek kapsamlı klinik çalışmalar ile desteklenmesi, apolipoproteinler, C-reaktif protein, glikozil hemoglobin gibi kan değerlerinin de izlenmesi bulguların daha akılcı ve güvenilir değerlendirilebilmesi bakımından gerekiyor.
