AB Dýþiþleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Ukrayna’da devlet baþkaný ülkeyi terk edip gittikten sonra hemen Ukrayna’ya koþmuþ ve gözyaþlarý içinde eski baþbakan Yuliva Timaþenko ile kucaklaþmýþtý. Bu gösteri, tutuklu Timaþenko’nun hapisten çýkmasýný kutlama olarak görülebilir. Ama daha çok Ukrayna’da, en azýndan bir kýsmýnda AB yanlýlarýnýn kazandýðýný ilan etmek anlamýna geliyordu.
Ukrayna’da kazanýlanýn bir zafer olup olmadýðý henüz bilinmiyor. Bir cephe kazanýnca, savaþ kazanýlmýþ olmaz. Ýktidar karþýtlarýnýn tümünün AB yanlýsý olduðu da düþünülmemeli, muhalefet koalisyonunun içinde ‘tam baðýmsýz Ukrayna baðýmsýz kalacak’ diye baðýran kesimler mevcut. Bir yönetimi yýkarken ittifak yapan çevrelerin yeni Ukrayna kurulurken birbirlerine düþmeyeceklerinin hiçbir garantisi bulunmuyor.
Öte yandan ve bunlardan daha önemlisi, Rusya’nýn oyundan katiyen çýkmaya niyetinin olmadýðýný sert hamlelerle göstermesi. Catherine Ashton’un Timaþenko’nun boynuna sarýldýðý sýralarda, bir grup Rus parlamenter de Kýrým’a gidip orada hasret gidermeye baþlamýþlardý.
Hareketlenen Rusya
Kýrým, Ukrayna’ya baðlý özerk bir cumhuriyet, halkýn çoðunluðunu Ruslar oluþturuyor; Rusya da uzun zamandýr burada yaþayanlara Rusya pasaportu daðýtýyor. Rusya karþýtý gruplarýn baþýnda Kýrým Tatarlarý geliyor, ancak onlar yaklaþýk iki milyonluk Kýrým’ýn sadece %12’si kadarlar.
Kiev’de Rusya yanlýlarýnýn geri çekilmeye baþlamasýyla eþ zamanlý olarak Kýrým meydanlarý hareketlenmeye baþlamýþ ve baðýmsýzlýk gösterileri baþlamýþtý. Bu, Ukrayna’da AB yanlýsý bir yönetim olursa, ona baðlý bir Kýrým istenmediðini gösteren eylemlerdi. Sonunda Kýrým parlamentosu iþgal edildi ve Ukrayna sorunu bir bölünme sorunu haline getirildi.
Kiev ‘Batý’ tarafýndan çekiþtiriliyorsa, Rusya da büyük askeri üslerinin bulunduðu Kýrým’ý öteki tarafa doðru çekecek bir süreci baþlattý; üstelik silahlarýn gölgesinde. Ýki gün önce ordu alarma geçti ve Ukrayna sýnýrýnda askeri tatbikat yapýlacaðý duyuruldu. Bu, Ukrayna’nýn bir kýsmý için elin tetiðe gitmeyeceði, ancak diðer kýsýmlarý için savaþýn bile göze alýndýðý anlamýna geliyor.
Belirtelim, Ukrayna’nýn týpký Gürcistan gibi ikiye bölünmesi, Rusya açýsýndan anlamlý bir bölünme olmaz. Karadeniz’e kýyýsý olmayan doðu ya da kuzey doðu Ukrayna’yý Rusya ne yapsýn, yeterince topraðý var. Rusya için yaþamsal olan Kýrým.
Olasý senaryo
Anlaþýldýðý kadarýyla Kýrým’da yeni bir parlamento ya da geçici bir yönetim oluþacak, bu yönetim toplanýp önce baðýmsýzlýk ilan edecek; tabi Rusya dýþýnda kimse tanýmayacak, sonra parlamento Rusya ile birleþme kararý alacak. Þimdilik izlenen yol böyle gibi.
Bu yol haritasýnýn dünyaya hissettirilmiþ olmasý, esasen bir tehdit. Ukrayna’nýn birazýna dahi razý olan Batý, bu politikasýndan vazgeçmezse, olacaklarý ima ediyor. Kýrým dýþýnda kalan yerlerin de iç savaþa sürüklenme ihtimali yüksek, muhtemelen Rusya varsýn bu sorunu da Ashton düþünsün diyor.
Türkiye’nin kuzeyinde ortaya çýkan bu geliþme, aslýnda Türkiye’nin güney doðusundaki geliþmelerle ilgili. Rusya elini Suriye’den çekmedikçe, yani Akdeniz’de kendisine yer aramaktan vazgeçmedikçe, Karadeniz’deki hakimiyetine zarar verecek giriþimler sürecek gibi.
Sýnýrlarýmýzda yaþanan geliþmeler, yeni bir güç dengesinin kurulacaðýný gösteriyor. Türkiye’de yaþanan sýkýntýlarýn bu geliþmelerden baðýmsýz olduðu düþünülmemeli. Ne yazýk ki süreç Türkiye’yi keskin tercihler yapmaya zorlayacak, dünyadaki yeri ile ilgili tercihini açýkça ortaya koyana kadar da sisler daðýlmayacak.
