Bir süredir hiç duymadığımız kavramları duyuyor, toplumsal olarak geçtiğimiz zor günlerde ayakta durmanın yollarını arıyoruz. Geçen hafta yazmıştım, bu kriz işçi çıkartılarak atlatılamaz, mutlaka dayanışma ile ve kısa çalışma, işe devam kredisine başvurularak, mücbir sebeple vergi ve SGK prim ertelenmesinden atlatılabilir. Bu ara en fazla soruyu kısa çalışmadan alıyoruz. İşçi, işveren, esnaf herkes kısa çalışmayı soruyor.
Kısa Çalışma; işyerindeki çalışma süresinin işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmuş olması anlamına geliyor.
Kısa Çalışma Ödeneği işverene yapılan destek, yardım, teşvik veya hibe olmayıp, doğrudan işçiye yapılmakta olup, işçinin ileride alacağı işsizlik ödeneğinden mahsup edilmektedir. Burada amaç, işçinin işsiz kalmaması, işine devamının sağlanması, genel salgın sona erip hayat normale döndüğünde işçi ve işverenin kaldıkları yerden devam etmelerinin sağlanmasıdır.
Olağanüstü bir dönemden geçiyoruz, bu zorlaştırma değil, kolaylaştırma dönemi olmalı.
Sayın Cumhurbaşkanımız da bu amaçla 18 Mart tarihli konuşmasında, “Kısa Çalışma Ödeneğini devreye alacak, bundan faydalanmak için gereken süreçleri kolaylaştırılacak ve hızlandırılacağız. Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verirken, işverenlerin de maliyetini azaltmış olacağız.” İfadeleriyle ilgili bürokratlara sürece ilişkin talimatlarını vermişti.
MALİYE’DEN MÜCBİR SEBEP HALİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı 518 seri nolu VUK tebliği ile ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan veya salgından doğrudan etkilenen ya da İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında faaliyetine ara verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler için mücbir sebep hali ilan etti.
İŞKUR yönetimi bu çerçevede hızlıca aksiyon alarak Koronavirüsü Covid-19 etkisini Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Zorlayıcı Sebep olarak kabul ettiğini duyurdu. Ayrıca belirtmek gerekir ki, bu süreçte İŞKUR personeli olağanüstü bir çabayla hizmet veriyor. Ancak özellikle işyerlerinin büyük çoğunluğunun İŞKUR işyeri numarası, SGK işyeri bazında açılmamış veya bir kısmında yok. Başvurular İŞKUR numarası kabul edilmiyor ama İŞKUR işyeri açılışında da sistemsel olarak açılış yapılamıyor. Umarım bu sorun çözülür.
UYGUNLUK ŞARTI ARANMAMALI!
Geçen haftaki yazımdan sonra Bakanlık başvuru belgelerinde güncelleme yaptı ve istenen belge sayısını azalttı. Tüm işyerlerinde iş müfettişi tarafından mahalline gidilmeksizin sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden uygunluk incelemesi devam ediyor.
Ancak unutmamak gerekir ki, uygunluk denetimi olmadan işçiye ödeme yapılamayacağı için işçi mağdur olacak. Özellikle İçişleri Bakanlığı kararıyla faaliyetleri geçici olarak durdurulan 149.382 işyerleri gibi doğrudan etkilenen sektörler için Hazine ve Maliye Bakanlığı gibi uygunluk denetimi aranmaksızın NACE kodları üzerinden işlemler sonuçlandırılabilir.
Zira büyük çoğunluğu küçük işletmeler olan bu işyerlerinde bürokratik zorluk nedeniyle başvuru sayısı çok az ve bu nedenle en olay yol olarak işçi çıkartmaya gidiliyor. 149.382 işyerinde çalışanların işten çıkartılmasının önüne geçilmesi başvuru formu, işçi listesi ve faaliyet belgesi/işletme ruhsatı yeterli olmalı, ayrıca uygunluk denetimi gibi prosedürler iptal edilmelidir. Şu an İŞKUR müdürlükleri kilitlenmiş durumda, memurlar hafta sonu dahil çalışıyor. Gereksiz iş yükünü azaltarak hem bekleme süresi azalmış hem de memurların zamanı etkin kullanmaları sağlanmış olur.
