Bir süredir hiç duymadýðýmýz kavramlarý duyuyor, toplumsal olarak geçtiðimiz zor günlerde ayakta durmanýn yollarýný arýyoruz. Geçen hafta yazmýþtým, bu kriz iþçi çýkartýlarak atlatýlamaz, mutlaka dayanýþma ile ve kýsa çalýþma, iþe devam kredisine baþvurularak, mücbir sebeple vergi ve SGK prim ertelenmesinden atlatýlabilir. Bu ara en fazla soruyu kýsa çalýþmadan alýyoruz. Ýþçi, iþveren, esnaf herkes kýsa çalýþmayý soruyor.
Kýsa Çalýþma; iþyerindeki çalýþma süresinin iþyerinin tamamýnda veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranýnda azaltýlmasýný veya süreklilik koþulu aranmaksýzýn en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kýsmen durdurulmuþ olmasý anlamýna geliyor.
Kýsa Çalýþma Ödeneði iþverene yapýlan destek, yardým, teþvik veya hibe olmayýp, doðrudan iþçiye yapýlmakta olup, iþçinin ileride alacaðý iþsizlik ödeneðinden mahsup edilmektedir. Burada amaç, iþçinin iþsiz kalmamasý, iþine devamýnýn saðlanmasý, genel salgýn sona erip hayat normale döndüðünde iþçi ve iþverenin kaldýklarý yerden devam etmelerinin saðlanmasýdýr.
Olaðanüstü bir dönemden geçiyoruz, bu zorlaþtýrma deðil, kolaylaþtýrma dönemi olmalý.
Sayýn Cumhurbaþkanýmýz da bu amaçla 18 Mart tarihli konuþmasýnda, “Kýsa Çalýþma Ödeneðini devreye alacak, bundan faydalanmak için gereken süreçleri kolaylaþtýrýlacak ve hýzlandýrýlacaðýz. Böylece faaliyetine ara veren iþyerlerindeki iþçilere geçici bir gelir desteði verirken, iþverenlerin de maliyetini azaltmýþ olacaðýz.” Ýfadeleriyle ilgili bürokratlara sürece iliþkin talimatlarýný vermiþti.
MALÝYE’DEN MÜCBÝR SEBEP HALÝ
Hazine ve Maliye Bakanlýðý 518 seri nolu VUK tebliði ile ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan veya salgýndan doðrudan etkilenen ya da Ýçiþleri Bakanlýðýnca alýnan tedbirler kapsamýnda faaliyetine ara verilen iþyerlerinin bulunduðu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler için mücbir sebep hali ilan etti.
ÝÞKUR yönetimi bu çerçevede hýzlýca aksiyon alarak Koronavirüsü Covid-19 etkisini Dýþsal Etkilerden Kaynaklanan Zorlayýcý Sebep olarak kabul ettiðini duyurdu. Ayrýca belirtmek gerekir ki, bu süreçte ÝÞKUR personeli olaðanüstü bir çabayla hizmet veriyor. Ancak özellikle iþyerlerinin büyük çoðunluðunun ÝÞKUR iþyeri numarasý, SGK iþyeri bazýnda açýlmamýþ veya bir kýsmýnda yok. Baþvurular ÝÞKUR numarasý kabul edilmiyor ama ÝÞKUR iþyeri açýlýþýnda da sistemsel olarak açýlýþ yapýlamýyor. Umarým bu sorun çözülür.
UYGUNLUK ÞARTI ARANMAMALI!
Geçen haftaki yazýmdan sonra Bakanlýk baþvuru belgelerinde güncelleme yaptý ve istenen belge sayýsýný azalttý. Tüm iþyerlerinde iþ müfettiþi tarafýndan mahalline gidilmeksizin sadece ilgili baþvuru evraký ve ekleri üzerinden uygunluk incelemesi devam ediyor.
Ancak unutmamak gerekir ki, uygunluk denetimi olmadan iþçiye ödeme yapýlamayacaðý için iþçi maðdur olacak. Özellikle Ýçiþleri Bakanlýðý kararýyla faaliyetleri geçici olarak durdurulan 149.382 iþyerleri gibi doðrudan etkilenen sektörler için Hazine ve Maliye Bakanlýðý gibi uygunluk denetimi aranmaksýzýn NACE kodlarý üzerinden iþlemler sonuçlandýrýlabilir.
Zira büyük çoðunluðu küçük iþletmeler olan bu iþyerlerinde bürokratik zorluk nedeniyle baþvuru sayýsý çok az ve bu nedenle en olay yol olarak iþçi çýkartmaya gidiliyor. 149.382 iþyerinde çalýþanlarýn iþten çýkartýlmasýnýn önüne geçilmesi baþvuru formu, iþçi listesi ve faaliyet belgesi/iþletme ruhsatý yeterli olmalý, ayrýca uygunluk denetimi gibi prosedürler iptal edilmelidir. Þu an ÝÞKUR müdürlükleri kilitlenmiþ durumda, memurlar hafta sonu dahil çalýþýyor. Gereksiz iþ yükünü azaltarak hem bekleme süresi azalmýþ hem de memurlarýn zamaný etkin kullanmalarý saðlanmýþ olur.
