Son yazým “Kitle iletiþimi dijitalleþirken” baþlýðýný taþýyordu. Bilginin matbaanýn icadýyla beraber kaynaktan hedefe doðru tek yönlü aktarýldýðýný, dolayýsýyla zamanla kitle iletiþim araçlarýný ellerinde tutan güçlerin bilginin dolaþýmýnda, mesajýn oluþturulmasýnda ve haliyle algý/etki oluþumunda sarsýlmaz þekilde söz sahibi olduðunu anlatmaya çalýþmýþtým.
Kitle iletiþimi, kültürel/siyasal etkileþimin ayrýlmaz bir parçasý, daha doðru ifadeyle aracý haline geldi 20. yüzyýlda.
Bugün ise teknolojinin saðladýðý yeni imkanlarla yeni bir medya düzeninin eþiðindeyiz, hatta içindeyiz artýk. Deðiþim kaçýnýlmaz, geri döndürülemez biçimde baþladý çünkü.
Dijitalleþme, internetin hýzlanmasý ve yaygýnlaþmasý sayesinde bildiðimiz manada “kitle iletiþimi” kavramý paramparça oldu.
Kitle parçalandý önce. Modern-post modern çaðýn insanlarý atomize ettiði ama ayný zamanda kitleler halinde aynýlaþtýrdýðý, düzleþtirdiði ve “alýcý” haline soktuðu iletiþim düzeni yerle bir oldu.
Akýllý telefonlar sayesinde hedefler kaynak konumunda. Kullanýcý sayýsý kadar haber kaynaðý var artýk.
Gazete, televizyon, radyo, dergi gibi her tür yayýnýn sýðdýðý akýllý telefonlar kamera, mikrofon, klavye sistemleriyle ayný zamanda bir haber merkezi iþlevi görüyor.
Her akýllý telefon kullanýcýsý, potansiyel muhabir ayný zamanda.
Ve buna þaþýlacak biçimde uyum da saðladý insanlar.
Köþe yazýlarýný, okuduklarý-izledikleri haberleri herkese açýk biçimde yorumlamakla baþlayan “kariyer”, blog yazarlýðýyla, youtube kanallarýyla, sosyal medyada gösterilen performanslarla ilerledi.
Trafik radyolarýna baðlanarak anlýk bilgi geçmekte ustalaþan toplumumuz Kovid-19 döneminde görüldü ki meðer uluslararasý bir ajansýn muhabirleri kadar profesyonelleþmiþ.
Televizyon kanallarýnýn Çin’den, Ýspanya’ya, Ýtalya’dan ABD’ye dünyanýn dört bir yanýndan canlý yayýna aldýðý üniversite öðrencileri, doktorlar, iþadamlarý, STK temsilcileri öyle baþarýlý intibak ettiler ki duruma, þaþmamak, hayran olmamak imkansýz.
5N1K formülüne riayet, haber diline hakimiyet, hikayelendirme becerisi, olgusal yaklaþým, süre kullanýmý açýsýndan “profesyonel muhabir” kývamýnda herkes. Üstelik bazý haber bültenlerinde rastladýðýmýz o ileri geri yürüme, eðilip kalkma, sesini alçaltýp yükseltme gibi saçmalýklara itibar etmeden yaptýlar bunu. Vallahi bravo.
Velhasýl herkesin ayný anda “haberci”, “yorumcu” ve “tüketici” olduðu amorf bir yapý, çoklu bir hal bu.
Kitle iletiþim araçlarýnýn hakim güç/tek araç olduðu dönemlerde bir/birkaç kaynaktan çýkan ayný mesaj/bilgi tek yönlü olarak (hedef kitlenin büyüklüðüne göre) binlerce/yüzbinlerce/milyonlarca insana ayný formatta ulaþýyordu.
Þimdi ise hedef kadar kaynak var. Yeni öbekleþmeler var. Öbekler arasý iç iletiþim var.
Üstelik bu “küme iletiþimi” diye kavramsallaþtýrabileceðimiz yeni öbekler için öyle büyük plazalara, ferah feza stüdyolara, dev matbaalara gerek yok. Facebook sayfasýndan, instagram hesabýndan dilediði paylaþýmý yapýp etkileþime girebiliyor ve canlý yayýnlarla kendi kitlesine ulaþabiliyor dileyen.
Üstelik sadece haber/muhabir iliþkisi deðil deðiþen. Bilgi/mesaj akýþý da deðiþti.
Mesaj parçalandý. Mesajýn iletileceði hedef parçalandý çünkü. Çoðaldý. Makrodan mikroya bir geçiþ var. Kiþiselleþme kitleselin yerini aldý.
Daha küçük ve deðiþken yeni öbekler oluþuyor bir yandan.
Öbeklere özel yeni mesajlarýn kodlanacaðý, çoklu iletiþim stratejilerinin oluþturulacaðý bir yeni bir medya düzeni geliyor.
