Benim kýzým yok. Üç tane oðlum var. Yine de kýz babalarýna yardýmcý olmak isterim. Fakat, babalara önce kötü haberi vereyim. Ýnsan tanýmak kolay iþ deðil. Damadýn yýllar içinde bambaþka özellikleri ile karþý karþýya kaldýðýmýzda þaþýrmamýz sürpriz olmamalý. Aksine, tam da varsaydýðým gibi bir damat demek daha sürpriz olur. Çünkü, doðru tanýma olasýlýðýnýz, hatalý tanýmadan daha düþük. Eskiler bir insaný gerçekten tanýmanýn ancak onunla ticaret ya da yolculuk yapmakla mümkün olduðunu söylerler. Bunlardan geriye dönüþ daha kolay. Ya damadý kýzý verdikten sonra tanýrsak ne olacak? Evlilikten çýkýþ oldukça zor ve maliyetli.
Kýzým doðru kiþiyi bulduðunu nasýl biliyor?
Ýnsanlarý tanýmanýn birçok açýdan önemi var. Þirketler bile iþe alacaðý kiþiyi tanýmak istiyor. Konumuz gereði kýz meselesine dönelim. Delikanlýnýn biri kýzýnýzý istemeye geldi. Nasýl bir kiþiye biricik kýzýnýzý vereceksiniz? Kýzýnýz bu delikanlýya evet demenin doðru olduðunu nerden biliyor? Size onu tanýdýðýný söyleyebilir. O zaman kýzýnýz þu soruyu cevaplamalý: Kýzým bu insanýn doðru kiþi olduðunu nasýl biliyorsun? Bana karar verme þeklini anlat! Kýzýnýzý þöyle de test edebilirsiniz. Ýkinizin de bildiði bir insaný tahlil etmesini isteyin. Sorun þurada: O kiþiyi tahlil edecek bilgiyi ve metodolojiyi nereden aldýnýz? Emin misiniz?
Ýnsan tanýma hakkýnda insanlýðýn birikimi
Ýnsanlarý tanýma ve anlama konusunda insanlýðýn önemli birikimi var. En eski metinlerde bile insanlarla ilgili tahliller var. Kutsal metinler, insan özelliklerinden bahsediyor. Filozoflar insanlarý sýnýflamaya çalýþmýþlar. Psikiyatri ve psikoloji hem insan zihnini hem de kiþiliði anlamak ve sýnýflandýrmak için bitmeyen bir çaba içerisinde. Tüm bu birikime raðmen problem çözülebilmiþ deðil.
Psikoloji kitaplarýnda da sorunun cevabý yok
Psikolojiye giriþ kitaplarýna baktýðýnýzda, þöyle bir durum ile karþý karþýya kalýrsýnýz. Bölümler halinde düzenlenmiþ bu kitaplarda; zeka, motivasyon, kiþilik, düþünce, duygu, davranýþ, genetik ayrý ayrý bölümlerde yazýlmýþ. Halbuki her bir insan bunlar ve daha fazlasýnýn dinamik ve organik bir þekilde bir araya gelmesinden oluþuyor. Tüm bu faktörlerin bir araya gelmesiyle oluþmuþ ve yaþadýðý sosyal çevre ve tarihsel dönemle de etkileþim halindeki bir insaný analiz etmenin yöntemi yok.
Parçalarý anlamak bütünü anlamaya yetmez
Halbuki bir insaný oluþturan unsurlardan birini anlamaya çalýþmak, o insaný anlamaya yetmez. Örneðin, bir insanýn sadece kiþilik özelliklerini tanýmlamak o insaný anlamak anlamýna gelmez. Örneðin psikopat biri ayný zamanda zeki ise mafya babasý olabilir. Ama zeki deðilse, büyük ihtimalle ancak tetikçi olabilir. O zaman kiþilik ile zekanýn etkileþimi bile birçok þeyi deðiþtirdi. Halbuki bir insaný onlarca faktörün bir araya gelmesi oluþturuyor. Yani iþimiz zor. Ýnsan tanýmanýn zorluðu açýk olsa da, yine de bu iþten vazgeçemeyiz. Ýnsanlarý tanýmadan, anlamadan insan iliþkilerini sürdüremeyiz.
Babalar korkmakta haklý
Eþ iliþkilerinin krizde olduðu bir dünyada yaþýyoruz. Bu krizin göstergelerinden biri de boþanma oranlarý. Batý dünyasýnda boþanma oranlarý %50’ler seviyesine çýkmýþ durumda. Biz de boþanmalar bu düzeyde olmasa da ýlýmlý bir artýþ trendinde seyrediyor. O zaman kýzýmýzý verirken korkudan titremenin haklý gerekçeleri var. Gerçekten de damadý tanýmanýn bilgisine sahip olmak çeyiz ve takýdan daha kýymetli.
Bu kadar sorudan sonra biraz da cevap yazmak gerektiðini biliyorum. Fakat Ruslarýn uçaðýný vurmasaydýk, gönül rahatlýðý ile bu konu üzerinde düþünmeye devam edebilirdim. Babalarýn Ruslarla ne olacak meselesini mi daha dert ettiðini, yoksa damat adayýný tanýmayý mý daha fazla dert ettiðini anlamaya çalýþýyorum. Bundan sonraki yazýlarý bu cevaba göre yazacaðým.
