Koca dünya’nýn karmaþasý

‘Koca Dünya’ gibi bir film tek baþýna ele alýnamaz. Bir yönetmen filmi olmasý sebebiyle Reha Erdem’in sinematografisini iyi bilmek gerekiyor bu filmi içselleþtirebilmek için. Reha Erdem Türk sinemasýnýn son 20 yýlýnýn en önemli yönetmenlerinden. Bu lafý Hollywood veya Ýngiliz sinemasý için söylesek belki çok etkili olmayabilir çünkü o endüstrilerde çok sayýda elit yönetmen var. Bizde ise bir elin parmaklarý kadar yönetmeni bu sýnýflandýrmanýn içine sokabiliyoruz. Kariyeri boyunca sezon film çekti. Ýlk filmleri, ‘Ay’, ‘Kaç Para Kaç’ ve ‘Beþ Vakit’ sinematografisinin saðlam örnekleridir. Bu filmlerden sonra ise ‘Hayat Var’ filmi 2008’de karþýmýza çýktý. Benim deðerlendirmeme göre Erdem’in kariyerinin zirve filmidir. Sanki Reha Erdem bütün söylemek istediklerini bu filmde söylemiþtir. Erdem, ‘Hayat Var’ ile öyle bir zirve yaptý ki bu zirveyi geçmek için çabaladýðý diðer filmler bu zirvenin gölgesinde kaldý. Belki de ‘Hayat Var’dan sonra ‘Kosmos’ gibi üretkenliði yerinde ama söylemi karmaþýk bir filme imza atmasýnýn sebebi de budur. 

‘Kosmos’ hem yönetmenin kariyerinin etkisi hem de biz sinemaseverlerin ona toz kondurmama hissi yüzünden tam anlaþýlamamýþ olmasýna raðmen bir dahinin izi olarak kabullenildi. Asýl bomba ‘Jin’ filmiyle patladý. Reha Erdem’in gittikçe keskinleþen masalsý ve fantastik sinemasal anlatýmý ile PKK sorununu iþlemek büyük riskti. Ne ayrýlýkçý Kürtler ne de bu ülkenin insanlarý tarafýndan beðenilmedi.  Gelelim ‘Koca Dünya’ya... Bu filmi yönetmenin eski enstrümanlarýný kullanma çabasýnýn izlerini taþýyan bir yapým olarak algýlayabiliriz. Konusunu kýsaca anlatalým, Ali ile Zuhal yetimhanede büyümüþ iki çocuktur. Ali, Zuhal’e aðabeylik yapmýþ, yýllar içinde bir samimiyet geliþtirmiþlerdir. Hikaye, Ali ile Zuhal’in yetimhane dýþýna atýldýklarý sýrada baþlar. Ali ve Zuhal, yetimhaneden çýkýp bu koca dünyaya attýklarý ilk adýmda suçla tanýþýrlar. Onlar için artýk insanlar arasýnda yaþamak olanaksýz hale gelmiþtir. Sýðýndýklarý orman, onlar için ýssýz adaya dönüþür. Medeni dünyadan dýþarýya fýrlatýlýp atýlan iki çocuk, insanlýðýn tüm serüvenini burada sil baþtan yeniden yaþayacaktýr. Reha Erdem filmin mekanlarýný çok güçlü kullanmýþ. Özellikle baþrolde oynayan Ecem Uzun’un naif havasý ve doðanýn büyüleyiciliði birbirlerini güçlendirmiþler. Berke Karaer ile Ecem Uzun’un arasýndaki elektrik ise çarpýcý deðil. Reha Erdem’in daha önceki filmlerinde yer alan Elit Ýþcan küçük kýz, ergen kadýn arasýndaki tezatý izleyiciyi rahatsýz edecek bir þekilde vermekte çok ustaydý. Ecem Uzun ise masumiyeti daha baskýn bir isim. Her ne kadar kamera izleyiciye bu masumiyeti unutturmak isteyen bir tarzda yönetilse de Uzun bu noktada biraz etkisiz. Halbuki Yeþim Ustaoðlu’nun Tereddüt filminde Ecem Uzun’un bu anlamda bir eksikliðini görmedik. Sanýyorum Reha Erdem’in bu konuda da kendini baskýladýðýný söylesek yeridir. Kýsacasý çok önemli bir yönetmenin duygusal baðýmsýzlýðýný yitirdiði bir dönemin filmi olarak algýlayabiliriz ‘Koca Dünya’yý.

FÝLMÝN KÜNYESÝ