Koca dünya’nın karmaşası

‘Koca Dünya’ gibi bir film tek başına ele alınamaz. Bir yönetmen filmi olması sebebiyle Reha Erdem’in sinematografisini iyi bilmek gerekiyor bu filmi içselleştirebilmek için. Reha Erdem Türk sinemasının son 20 yılının en önemli yönetmenlerinden. Bu lafı Hollywood veya İngiliz sineması için söylesek belki çok etkili olmayabilir çünkü o endüstrilerde çok sayıda elit yönetmen var. Bizde ise bir elin parmakları kadar yönetmeni bu sınıflandırmanın içine sokabiliyoruz. Kariyeri boyunca sezon film çekti. İlk filmleri, ‘Ay’, ‘Kaç Para Kaç’ ve ‘Beş Vakit’ sinematografisinin sağlam örnekleridir. Bu filmlerden sonra ise ‘Hayat Var’ filmi 2008’de karşımıza çıktı. Benim değerlendirmeme göre Erdem’in kariyerinin zirve filmidir. Sanki Reha Erdem bütün söylemek istediklerini bu filmde söylemiştir. Erdem, ‘Hayat Var’ ile öyle bir zirve yaptı ki bu zirveyi geçmek için çabaladığı diğer filmler bu zirvenin gölgesinde kaldı. Belki de ‘Hayat Var’dan sonra ‘Kosmos’ gibi üretkenliği yerinde ama söylemi karmaşık bir filme imza atmasının sebebi de budur. 

‘Kosmos’ hem yönetmenin kariyerinin etkisi hem de biz sinemaseverlerin ona toz kondurmama hissi yüzünden tam anlaşılamamış olmasına rağmen bir dahinin izi olarak kabullenildi. Asıl bomba ‘Jin’ filmiyle patladı. Reha Erdem’in gittikçe keskinleşen masalsı ve fantastik sinemasal anlatımı ile PKK sorununu işlemek büyük riskti. Ne ayrılıkçı Kürtler ne de bu ülkenin insanları tarafından beğenilmedi.  Gelelim ‘Koca Dünya’ya... Bu filmi yönetmenin eski enstrümanlarını kullanma çabasının izlerini taşıyan bir yapım olarak algılayabiliriz. Konusunu kısaca anlatalım, Ali ile Zuhal yetimhanede büyümüş iki çocuktur. Ali, Zuhal’e ağabeylik yapmış, yıllar içinde bir samimiyet geliştirmişlerdir. Hikaye, Ali ile Zuhal’in yetimhane dışına atıldıkları sırada başlar. Ali ve Zuhal, yetimhaneden çıkıp bu koca dünyaya attıkları ilk adımda suçla tanışırlar. Onlar için artık insanlar arasında yaşamak olanaksız hale gelmiştir. Sığındıkları orman, onlar için ıssız adaya dönüşür. Medeni dünyadan dışarıya fırlatılıp atılan iki çocuk, insanlığın tüm serüvenini burada sil baştan yeniden yaşayacaktır. Reha Erdem filmin mekanlarını çok güçlü kullanmış. Özellikle başrolde oynayan Ecem Uzun’un naif havası ve doğanın büyüleyiciliği birbirlerini güçlendirmişler. Berke Karaer ile Ecem Uzun’un arasındaki elektrik ise çarpıcı değil. Reha Erdem’in daha önceki filmlerinde yer alan Elit İşcan küçük kız, ergen kadın arasındaki tezatı izleyiciyi rahatsız edecek bir şekilde vermekte çok ustaydı. Ecem Uzun ise masumiyeti daha baskın bir isim. Her ne kadar kamera izleyiciye bu masumiyeti unutturmak isteyen bir tarzda yönetilse de Uzun bu noktada biraz etkisiz. Halbuki Yeşim Ustaoğlu’nun Tereddüt filminde Ecem Uzun’un bu anlamda bir eksikliğini görmedik. Sanıyorum Reha Erdem’in bu konuda da kendini baskıladığını söylesek yeridir. Kısacası çok önemli bir yönetmenin duygusal bağımsızlığını yitirdiği bir dönemin filmi olarak algılayabiliriz ‘Koca Dünya’yı.

FİLMİN KÜNYESİ