Bilimsel tasarýma uygun bir klinik çalýþmanýn sonuçlarý geçenlerde düzenlenen bir uluslararasý toplantýda açýklandý. Bu çalýþmada düzenli Koenzim Q-10 kullanan aðýr kalp yetmezliði vakalarýnda kayýp riskinin yarý yarýya düþürebileceði gözlemlenmiþ.
Orta ve ileri kalp yetmezliði hastasý 420 gönüllüden yaklaþýk yarýsýna günde üç kez 100 miligram koenzim Q-10 verilirken diðer yarýsýna boþ ilaç verilmiþ (plasebo). Ýki yýllýk çalýþma süresinin sonunda CoQ10 verilen gruptaki hastalardan sadece 18’i kalp krizinden kaybedilirken boþ ilaç verilen grupta kayýp sayýsý iki misli yani 36 olarak tespit edilmiþ. Bu süre içerisinde yine CoQ10 verilen hastalardan 29’unun hastaneye rahatsýzlýk nedeniyle baþvurmasýna karþýlýk plasebo grubunda bu sayý 55 olarak bildiriliyor.
Kalp yetmezliði hastalarýnda güçsüz düþen kalp vücuda yeterince oksijenlenmiþ ve zengin içerikli kaný pompalayamaz. Kalp bu açýðý kapatmak için daha fazla çalýþmaya mecbur kalýr, neticesinde kalp büyür. Bunun sonucu hasta kendini yorgun ve bitkin hisseder, solunum güçlüðü çeker. Yürütülen çalýþmalarda kalp yetmezliði hastalarýnýn kalp kasýnda koenzim Q-10 (CoQ10) miktarýnýn azaldýðý gözlemlenmiþtir. Koenzim Q-10 vücutta doðal olarak bulunan ve hücre mitokondrilerinde besini enerjiye dönüþtürmeye yardýmcý olmasýnýn yaný sýra kuvvetli bir antioksidandýr.
BESÝN DESTEÐÝ KULLANMAK LAZIM
Geliþmiþ ülkelerde besinlerle alýnan CoQ10 miktarý günde 3-6 miligram civarýnda olmasýna karþýlýk insan vücudunda da sentezlendiði için bu miktarýn yeterli olduðu bildirilmektedir. Ancak 20’li yaþlardan sonra vücuttaki CoQ10 oluþumu giderek azalýr, ayrýca biyosentezi saðlayacak kofaktörlerin yeterince besinlerle alýnamamasý ya da kolesterol düþürücü ilaçlarýn kullanýlmasý neticesindeki açýðý kapatmak için dýþarýdan CoQ10 desteði önerilmektedir. Yaðlý balýk, organ etleri gibi besinlerde CoQ10 bulunmasýna karþýlýk besinlerle yeterli miktarda saðlanabilmesi mümkün deðil. Bu bakýmdan CoQ10 besin desteklerinin kullanýlmasý önerilmektedir.
Avrupa Besin Güvenilirliði Bilirkiþi Grubu (EFSA) tarafýndan 2010’da yayýmlanan deðerlendirme raporunda CoQ10 için “Enerji üretimi, kas iþlevleri ve hücresel enerji iþlevleriyle ATP üretimini artýrarak enerji saðlar” þeklindeki mevcut önerileri ortaya koyan yeterli klinik delil bulunmadýðý þeklinde görüþ belirtmiþtir. Ancak CoQ10, 1974’ten beri Japonya’da ve daha birçok ülkede kalp-damar hastalýklarýnda, özellikle konjestif kalp yetmezliklerinde kullanýmý resmen kabul edilmektedir.
CoQ10 ile ilgili olarak yürütülen klinik çalýþmalarýn sonuçlarýnýn tartýþmalý olmasý ve EFSA’nýn bu konudaki olumsuz görüþüne raðmen birçok klinik çalýþmada konjestif kalp hastalarýnda standart tedavi uygulamalarýna CoQ10 ilave edilmesi ile ilaç gereksinimin asgariye indirilebildiði bildirilmektedir. Diðer taraftan, CoQ10’nin kas erimesi ve baðýþýklýk sistemi bozukluklarýnda da etkili olabileceði bildirilmektedir.
SPERM AZLIÐINDA ETKÝLÝ OLABÝLÝR MÝ?
Erkeklerde sperm azlýðý üzerinde CoQ10’in etkinliðinin incelendiði bir çalýþmada nedeni bilinmeyen sperm azlýðý þikâyeti bulunan 287 hastasýnda 12 ay süreyle günde iki defa 300 miligram CoQ10 uygulamýþ. Süre sonunda yapýlan sperm analizinde sperm sayýsý ve hamilelik olasýlýðýnýn arttýðý bildirilmektedir. Ancak çalýþmada kontrol grubu bulunmamasý ve çalýþmaya katýlanlarýn hamilelik için yaptýðý diðer uygulamalar deðerlendirme dýþýnda kaldýðýndan çalýþma sadece yol gösterici bir niteliktedir.
Sonuç olarak özellikle kalp yetmezliði hastalarý ve kolesterol düþürücü ilaç kullanan kiþilerde koenzim Q10 besin desteði kullanýlmasýnýn risklerin azaltýlmasý bakýmýndan önemli bir avantaj saðlayabileceði görülüyor. Tabii böyle bir desteði uygularken göz önüne alýnmasý gereken önemli bir husus ise ‘kar-zarar’ dengesi. Yani korunmak için kullanayým derken bir baþka riske yol açabilir mi? Mevcut klinik raporlar günde 3 gram gibi yüksek miktarlarda uygulanmasý durumunda dahi herhangi bir riske yol açmadýðýný bildirmektedir. Zaten bu kadar yüksek miktarda kullanmaya da gerek yok; günde 2-3 defa 100 miligramlýk kapsül kullanýlmasý yeterli.
