Zeki Mürenonlarca, belki yüzlerce þarký sözü yazmýþ olmasýnýn yaný sýra þiirler de kaleme aldý. Farklý tarihlerde yazdýðý þiirlerini uzun yýllar önce Býldýrcýn Yaðmuruadlý bir kitapta toplamýþtý Müren. (Ölümünün ardýndan bu þiirler kendi sesinden albüm olarak da yayýnlandý.)
Sanatçý, Mimar Sinan Üniversitesi’nde okuduðu yýllarda her sabah ‘koþar adýmlarla’ geçtiði Kazancý Yokuþu’nun adýný bir þiirine de vermiþ. Söz konusu þiirde Paris ve Madrid gecelerine gönderme yapýyor;
Madrid balkonlarýnda zehirli asma gülleri
Kertenkele gözlü kýzlar
Kök temiz filiz kirli
Kiþiler geçer kiþiliksiz.
Þiirin sonlarýna doðru þu dizesi de çarpýcýdýr;
Kayan kendi ayaðýn
Düþtüðün kendi kaldýrýmýn.
Bana bu dizeleri çaðrýþtýran bir baþka kitap oldu… Haldun Taner’in ilk baskýsý 40 yýl önce yapýlan ‘Düþsem Yollara Yollara’ adlý kitabý... Yapý Kredi Yayýnlarý’nýn yeni baskýsýný yaptýðý kitap, Taner’in gezi notlarýndan oluþuyor. 1956-1979 yýllarý arasýnda epey gezmiþ Taner. Yunanistan, Ýtalya, Belçika, Sovyet Rusya, Almanya, Hindistan, Polonya, Hollanda, Romanya, Çekoslovakya, Ýsveç… Yeni baskýya Yugoslavya, Ýsrail ve Mýsýr bölümleri de eklenmiþ. Ýran bölümü ise geniþletilmiþ.
Kitabýn Almanya bölümüne göz gezdirirken, bu ülkede eskiden olduðu gibi günümüzde neden iyi yazar yetiþmediðini sorguluyor Taner ve þöyle bir sonuca varýyor: Almanlarýn yazar yetiþtirememesinin suçunu Hitler devrinin baskýsýnda aramak gerek. Atatürk’ün bir özdeyiþi vardýr. O, ‘Sanatý olmayan bir cemiyet ana damarlarýndan mahrum kalmýþ sayýlýr’ der ya, hani yalan deðil.
Taner’e göre Hitler rejimi, Almanya’nýn þah damarýný kesmiþ oluyor. Böylece yeni nesiller sýfýrdan baþlamak zorunda kalýyor. Þöyle diyor Taner yen kuþak Almanlar için: Manen iyi beslenemediler. Köksüz kaldýklarý için hüdayinabit yetiþtiler. Dýþarýnýn etkisi altýnda kaldýlar. Özleri güçlü olmadýðý için biçimcilik kopyacýsý oldular. Yeni kuþaklar, evrensel, her zaman her yer için geçerli aðýr basan kiþiler yetiþtiremedi.
Haldun Taner’in bu sözleri, bizim de Batýlýlaþma maceramýzý çaðrýþtýrmýyor mu? Cümlede geçen Almanlar’ýn yerine Türkler’i koyduðumuzda, Osmanlý’yý ve dolayýsýyla (kültürel manada) köklerimizi inkar ediþimizden sonraki hal-i pür melalimize ayna tutmuyor mu?
Gözünü Batýya dikip kendi kültürüne bigane sözüm ona aydýnlarý düþündükçe…
Ne diyordu Zeki Müren;
Kök temiz filiz kirli
Kayan kendi ayaðýn
Düþtüðün
kendi kaldýrýmýn.
