Kolesterol kontrolünde saðlýklý beslenmenin yaný sýra, yaþam tarzý, þiþmanlýk, sigara kullanýmý, ailenin týbbi geçmiþi, yüksek tansiyon ve diyabet de önem taþýyor.
Kolesterol insan ve hayvan hücrelerinde bulunan, yaða benzeyen ve suda çözünmeyen bir maddedir. Kolesterolün yaklaþýk yüzde 75’i, karaciðer ve diðer dokularda yapýlýr, yüzde 25’i ise besinlerden gelir. Kolesterol beyin, sinirler, kalp, baðýrsaklar, kaslar ve karaciðerde daha fazla olmakla birlikte tüm vücutta bulunur. Kolesterol bilinenin aksine kötü bir madde deðildir. Kolesterol sayesinde vücutta birçok madde (bazý hormonlar, D vitamini ve safra) yapýlýr. Karaciðerden kolesterolü alýp diðer organlara (dolayýsýyla kana) taþýnmasýný saðlayan LDL kötü huylu kolesterol olarak bilinir. Kandaki kolesterolü karaciðere taþýyan, LDL’nin damar duvarýndan uzaklaþtýrýlmasýný saðlayan HDL ise iyi huylu kolesterol olarak tanýmlanýr.
Damar týkanýklýðý riski var
Kalp ve damar hastalýklarýný kolaylaþtýran faktörlere kardiyovasküler risk faktörleri adý verilir. Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olmasý, HDL-kolesterolünün düþük olmasý kardiyovasküler risk faktörlerini artýrýr. Kanda aþýrý miktarda bulunan kolesterol yýllar içinde damar duvarýnda birikir ve damarlarda týkanmaya, kalp krizi ve felce yol açabilir. 20 yaþýn üzerinde olan bireylerde; kolesterolün 200 mg/dl’nin altýnda olmasý istenilen düzeydir. LDL-kolesterol düzeyinin isea 130 mg/dl’nin altýnda olmasý ideal, HDL-kolesterol düzeyinin 35 mg/dl’nin altýnda olmasý düþüktür. HDL’nin erkeklerde 40 mg/dL ve kadýnlarda 50 mg/dL altýn- da olmasý kalp hastalýklarý riskini artýrýr.
Kontrol sizin elinizde
Kolesterolün sorumlusu yalnýzca gýdalar deðildir. Yaþam tarzý, hareketsizlik, þiþmanlýk, sigara, ailenin týbbi geçmiþi, yaþ, yüksek tansiyon, diyabet, böbrek ve tiroid hastalýklarý gibi faktörler yüksek kolesterole neden olur. Yine de beslenmenizdeki küçük deðiþikliklerle kolesterolünü düþürebilir, kalp hastalýðý ve felç riskini azaltabilirsiniz. Beslenme programý; sebze ve meyvelerden, tam tahýl ürünlerinden zengin olmalý ve yüksek posa içermeli.Az yaðlý etler alýnmalý, haftada 2 kez balýk tüketilmeli, yüzde 1 ve daha az yaðlý süt ve süt ürünleri tercih edilmeli. Doymuþ yað içeren yiyecekler ayný zamanda kolesterol de içerir. Ne kadar çok hayvansal gýda ve kýzartýlmýþ gýda alýnýrsa vücuda o kadar çok kolesterol girer. Bu tür ürünlerden kaçýnýlmalýdýr.
