Kolon kanseri tüm kanser tipleri içinde en tehlikelilerinden biri. Geliþiminde kalýtýmsal riskin sadece yüzde 5-10 civarýnda rol oynadýðý bildiriliyor. Geliþmiþ ülkelerde yaþayan toplumlarda kolon kanseri geliþiminin daha yüksek oranda olmasý nedeniyle yaþam þeklinin ve özellikle de beslenme tarzýnýn yüzde 70-90’lýk bir etkisinin bulunduðu ileri sürülüyor. Nitekim yürütülen saha çalýþmalarý sonuçlarý da bu hipotezi destekliyor.
ABD’de 2012 yýlýnda kolon kanseri teþhisi konulan kiþi sayýsý 143 bin 460, kolon kanseri nedeniyle ölenlerin sayýsý 51 bin 690. Bu bakýmdan ABD yüz binde 52 oranýyla dünyada kolon kanserine baðlý en yüksek ölümün olduðu ülke. Diðer taraftan Hindistan yüz binde 7’lik oranla kolon kanserine baðlý ölümlerin dünyada en düþük görüldüðü ülke. Yeni yayýmlanan bir çalýþmada ABD’de yaþayan onkoloji ve beslenme uzmaný dört Hintli akademisyen, mevcut bilimsel bulgulara dayanarak Hintlilerin beslenme alýþkanlýklarýnda kolon kanseri riskini azaltabilecek unsurlarý deðerlendirmiþ.
KANSERÝ TETÝKLEYÝCÝ BESÝNLERE DÝKKAT!
Özellikle son yýllarda yürütülen moleküler seviyedeki bilimsel çalýþmalar kanserlerin geliþiminde rol oynayan çok sayýda etkeni ortaya koyuyor. Bu etkenler arasýnda kolon kanseri geliþimi bakýmýndan belki de en önemlisi “NF-kappa B” olarak adlandýrýlan bir trankripsiyon faktörü. Bu maddenin kanseri tetikleyici etkenler olarak kabul edilen; ýzgara et, kýzartýlmýþ besinler, doymuþ yaðlar, kimyasal/fiziksel stres ve çevre kirliliði vb. tarafýndan etkinleþtirildiði bildiriliyor. Bu mekanizma vücutta bir tetiklendi mi de ardý çorap söküðü gibi geliyor.
Hint beslenmesini Batýlý tarzý beslenmeden farklý kýlan unsurlarýn baþýnda daha az kýrmýzý et, daha fazla sebze tüketimine baðlý olarak daha fazla lif içeriðine sahip olmasý geliyor. Ancak tek baþýna bu özelliklerin kolon kanseri geliþiminin önlenmesi bakýmýndan yeterli olamayacaðý da þüphesiz. Diðer önemli bir etken, büyük bir olasýlýkla, Hint mutfaðýnda sýklýkla kullanýldýðýný bildiðimiz baharatlar. Bu baharatlar Hint mutfaðý denince hemen aklýmýza gelen ve saðlýðýmýz üzerinde etkinliðini sýklýkla duyduðumuz, bildiðimiz baharatlar. Ama ne sýklýkta tüketiyoruz?
ZERDEÇALI SOFRADAN EKSÝK ETMEYÝN
Yapýlan bilimsel çalýþmalar ortaya koymuþ ki zerdeçalýn kurkumini, zencefilin 6-gingerolü, havlýcanýn asetoksikavikolü, karabiberin piperini gibi Hint mutfaðýnýn vazgeçilmezi baharatlarý vücutta kanserlere yol açan çeþitli faktörler üzerinde önleyici etkiye sahip. Özellikle zerdeçalýn etkili bileþeni kurkuminin yukarýda bahsettiðim kolon kanserinin geliþiminde rol oynayan NF-kappa B üzerindeki baskýlayýcý etkisi dikkat çekici seviyede.
Kurkuminlerin bu etkinliði ilaç araþtýrýcýlarýnýn da dikkatini çekmiþ, yeni kanser ilaçlarý geliþtirilmesi için çabalar sürdürülürken, yapýlan çalýþmalarda zerdeçalýn etkisinin karýþým halinde -yani baharat halinde- uygulandýðýnda daha yüksek olduðunu gösterilmiþ. Kurkuminlerin karýþým halinde etkisinin daha yüksek olduðu, zerdeçal içerisindeki yaðýn ise kurkuminlerin emilimini artýrdýðý gözlemlenmiþ. Ancak zerdeçalýn etkisi sadece kurkuminlere baðlý deðil, zerdeçalýn kurkuminleri taþýmayan sulu özütünün de bazý tümör uyarýcýlarý üzerinde baskýlayýcý etkisi bulunuyor.
Daha önce de bahsettiðim gibi zerdeçalýn kolon kanseri üzerindeki bu etkinliði bazý klinik çalýþmalarla da ortaya konulmuþ. Bence yemeklerimizde bu tip baharatlara biraz daha fazla yer verelim.
