Batý Karadeniz sýnýrlarý içinde Karabük iline baðlý Safranbolu, milli deðerimiz, dünya mirasý bir kent. Dünya coðrafyasýna yayýlan ve ünü çok eski tarihlere dayanan, yaþanmýþlýklarýyla geride býrakýlanlarý geleceðe taþýyan konak kültürü, geleneksel damak tadý olan lokum ve dünyanýn en pahalý baharatlarýndan safranýn dünya miras listesindeki bir Anadolu kenti... Sýcak, samimi ve sempatik dokunuþlarýyla özümüzü, örf ve adetlerimizi unutturmayan, dünyaya farklý bir pencereden açýlan betonlaþan dünyanýn ayakta kalabilen nadir kültür miraslarýndan en özeli, kýymetlisi.
Kýþýn karlar içinde her yerinde tarih kokan Safranbolu da adýmlamak, Arnavut kaldýrýmlý sokaklarýnda geçmiþi ve bugünü düþünmek, paylaþmak... Üçü de farklý güzel, üçü de vazgeçilmez.
Zamanýn imbiðinden süzülüp gelen dost sohbetleri, havuzlu baþ odalarda bir yudum kahve, kýrk yýl hatýr lokum tadýnda hoþ bir seda... Safranbolu da bir konaðýn penceresinden dünyaya açýlan Türk misafirperverliði ve bir teyzenin sýcacýk selamý...
ESTETÝK ÖN PLANDA
Konaklarý, camileri, türbeleri, çarþýlarý, hanlarý hamamlarý, çeþme, gezi ve mesire yerleri, seyir teraslarý, arkeolojik alanlarý, orman ve yaylalarý, yürüyüþ yollarý, kültür ve tabiat varlýklarýyla Safranbolu tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliði yapan bu kadim kenti, Karabük il Kültür ve Turizm Müdürü Ýbrahim Þahin’e Safranbolu’da sizler için sordum. Ýbrahim Þahin “Karabük Ýl Kültür ve Turizm Müdürlüðü olarak Safranbolu’nun doðru þekilde tanýtýlmasý için Almanya, Suudi Arabistan, Japonya, Çin ve ülkemizdeki turizm ve seyahat fuarlarýnda etkin bir þekilde yer alýyoruz” dedi.
Ýbrahim Þahin, Safranbolu evlerini bakýn nasýl anlattý: “Safranbolu’yu ön plana çýkaran en önemli unsur evleridir. Safranbolu evleri, Türk kent kültürünün günümüze yansýmasý ve kentsel konumuyla, mimarisiyle dikkate deðerdirler. Evler ‘þehir ve baðlar’ olmak üzere iki kesimde toplanmýþtýr. Þehir kýsmý, alýþveriþin olduðu çarþýlar ve yönetim merkezinden oluþmaktadýr. Evler, iki vadi içinde birbirine yakýn ve sokaklarý dardýr. Þehrin oluþumunda fonksiyonellik ve estetik ön plandadýr. Tüm evler kendilerine göre merkez konumundaki dini yapýlara, anýt eserlere ve kamu binalarýna dönüktür. Hiçbir ev birbirinin manzarasýný kapatmaz.
Ticaret þehrin merkezinde, pazar ise bölgenin çevresindedir. Demircilik, bakýrcýlýk ve dericilik daha alt ve kenar kýsýmlardadýr. Halk yemeniciler, manifaturacýlar, demirciler, semerciler, bakýrcýlar çarþýlarýndan alýþveriþlerini yaparlar. Safranbolu evlerinde büyük bir kültür birikiminin, zenginliðin ve ustalýðýn üst düzeyde olduðu görülür. Tüm evler bahçe içinde, genellikle üç katlý, 6-8 odalý büyük konak tipi evlerdir. Evler üç kuþak bir arada yaþayabilecek tarzda yapýlmýþlardýr. Evlerde haremlik-selamlýk ayrýmý olur. Safranbolu evlerinde doða-insan-ev, sokak-ev, sokak-çarþý iliþkileri düzenli ve dengeli olup çevreye ve komþuya saygý egemendir. Evlerin yapýmýnda taþ, kerpiç, ahþap ve alaturka kiremit kullanýlmýþtýr. Bazý evlerin dýþ cephelerinde korunma ve þükür amaçlý yazý ve bezemelere yer verilmiþtir. Ayrýca evlerin, camilerin, han ve hamamlarýn dýþ cephelerindeki kuþ evleri ise sevgi ve merhamet sembolü niteliðindedir. Safranbolu’da su kültürü de çok geliþmiþtir. Bahçeli konaklarýn bir kýsmýna Ýncekaya Su Kemeri üzerinden su getirilmiþ, bazýlarýnda ise su kuyusu mevcuttur. Ayný zamanda bazý konak tipi evlerde de havuz bulunmaktadýr.”
TURÝZMÝNE GÖLGE DÜÞÜRMEYELÝM ÝRAN SAFRANI ÇÝN MALI ÝLE OLMAZ!
Safranbolu’da yaþayan herkesin tarihi bir misyonu ve üzerine düþen görevleri olduðunu düþünüyorum. Safranbolu esnafý ve Safranbolu’da esnaflýk yapanlar diye ikiye ayýrdýðýmýzda Lonca sistemiyle geliþen esnaf kültürüyle büyüyen bir anlayýþla birbirini destekleyen, siftahýný yapmamýþ komþusuna yönlendiren bir zihniyetten bugün çarþýlarýnda Çin mallarý, gýda boyasýyla renk verilip Safranlý diye satýlan, Ankara’dan, Afyon’dan toptan alýnýp gelen turistlere satýlan lokumlar... Ýran’dan Hindistan’dan getirilip Safranbolu safraný diye tanýtýlan ve satýlan Safran, konaklama fiyatlarýnda ki dengesizlikler amansýz bir rekabet ile giderek düþen ürün kalitesi ne yazýk ki Safranbolu’nun marka deðerine zarar vermektedir. Ticaret odasýnýn ve Esnaf Odasýnýn bu sorunsala ivedi olarak çözüm bulmasý gerekliliðini gözler önüne sermektedir. Safranbolu’nun güzelliklerine gölge düþürülmektedir.
Gerçek Safranbolu Lokumu diðer lokumlara göre daha az þeker oranýna sahip, genzi yakmayan, kuru gýda yoðunluðu, kalitesi ve gerçek Safranla renk verilmesi ile farkýný ortaya koymaktadýr. Arapçada “rahat-ulhulküm” (boðaz rahatlatan) anlamýna gelen lokumun özelliðini bozmayan lezzetiyle farkýný ortaya koymaktadýr.
Safranbolu’ya gelen turist sayýsýna baktýðýmýzdaysa 2014 yýlýnda 263 bin 444 kiþi, 2015 yýlýnýn ilk dokuz ayýnda ise 192 bin 426 kiþi ziyaret etmiþ. Safranbolu’ya en çok turist gönderen ülkeler ise; Çin, Tayvan, Güney Kore, Almanya, Japonya, Avusturalya, Ýtalya, Polonya, Fransa, ABD dir.
Bakalým 2016 yýlýnda Safranbolu Turizmindeki geliþmeler nasýl olacak?
