Yaz mevsimi yaklaþýnca kýþýn alýnan kilolarý verme telaþý baþlýyor. Diyet reçeteleri, cerrahi seçenekler dahil çeþitli tedavi uygulamalarý, ilaç formülleri, ‘bedeli ne olursa olsun’ her türlü zayýflama önerisinin yüksek talep gördüðü bir gerçek. Ýnsanlarýn büyük bir çoðunluðu ideal ölçülere ulaþabilmek ya da ölçülerini koruyabilmek için en riskli önerileri bile gözü kapalý kabul edebiliyor.
Kilo kontrolüne yönelik yaklaþýmlar arasýnda doðal zayýflama ürünleri -daha güvenli olduðu düþüncesiyle- yüksek talep görüyor. Yað yakýcýlar, metabolizmayý hýzlandýrýcýlar, yað ve þekerin emilimini engelleyenler, ödem sökücüler, vd. Ancak bu doðal desteklerin ne derecede etkili olabildiði konusu çok spekülatif. Yürütülen kimi klinik çalýþmalarda etkisiz olduðu görülürken bazýlarýnda etkili olduðu öne sürülüyor. Hiç þüphesiz her ferdin genetik yapýsý, beslenme ve yaþam þekli, dolayýsýyla ‘þiþmanlýk nedeni’nin farklý olduðu göz önüne alýnýrsa bu ürünlerin tüm bireyler için yararlý olabileceðini ummak yanýltýcý olacaktýr.
Konjüge linoleik asit (CLA) zayýflama rejimlerinde yaygýn uygulanan doðal ürünlerden biri. CLA otla beslenen hayvanlarýn yað dokusunda da bulunan, bir grup linoleik asit izomerlerinin baðlanmasýyla meydana gelen bir konjuge dien. CLA, et ve süt ürünlerinin bileþiminde de bulunuyor. CLA’nýn lipit metabolizmasýný düzenleyerek ve adipoz dokunun boyutunu azaltarak kilo verdirebileceði ileri sürüüyor. Etki þekli üzerinde yapýlan öneriler, CLA’nýn lipoprotein lipaz ve stearoil koenzim A desatüraz enzimlerini uyararak lipit birikmesini azaltmasýnýn yaný sýra yað metabolizmasýnda rol oynayan PPAR (peroksizom proliferatörle aktive olan reseptör gama) reseptörlerinin etkinleþtirilmesi ve proenflamatuvar sitokinlerin uyarýlmasý suretiyle etkili olduðu þeklinde.
BEL ÇEVRESÝNDE ETKÝLÝ DEÐÝL
CLA’nýn zayýflatýcý etkisinin bulunup bulunmadýðý konusunda daha açýklayýcý bir fikir edinebilmek üzere etkinliði üzerinde þimdiye kadar yürütülmüþ bilimsel tasarýmda (plasebo-kontrollü, çift-körlü ve randomize) ve en az altý ay süre ile sürdürülmüþ, 974 kiþiyi kapsayan yedi çalýþmanýn ‘meta analizi’ sonuçlarýyla ilgili bir deðerlendirmeden bahsetmek istiyorum.
Meta analiz çalýþmasýnýn sonuçlarý CLA desteðinin boþ ilaç (plasebo) verilen gruplara oranla vücut aðýrlýðýnda az miktar bir düþüþ saðlayabildiðini gösteriyor. Ancak farklý zayýflama ölçütleri üzerinde farklý etkiler gösterdiði gözlemlenmiþ. CLA vücut yað ve beden-kütle indeksi (BKÝ) üzerinde etkinliði istatiksel olarak zayýf bir belirginlik derecesindeyken, bel çevresi üzerinde belirgin bir etkinliði bulunmuyor.
Bu meta analiz çalýþmasýnda deðerlendirmeye alýnan klinik çalýþmalar CLA’nýn tek baþýna ve uzun süreli uygulamasý ile alýnan sonuçlarý yansýtýyor. Dolayýsýyla CLA’nýn farklý besin desteði kombinasyonlarý ve diyet/egzersiz önerileriyle birlikte uygulandýðýnda ne derecede zayýflama saðlayabileceði konusunda ayrýntýlý çalýþmalara ihtiyaç var.
