Her yediðimizi çekiyoruz, sosyal medyadan yayýnlýyoruz. Onu ölümsüzleþtirecek kadar aþkla baðlýyýz tabaðýmýza. Peki Instagram’ýn efektlerini kullanmak kadar, sofra kurallarýný da iyi biliyor muyuz? Ya kolalý örtüler, kumaþ peçeteler, yoksa onlarý da unuttuk mu?
Dün verdiðiniz yirmi kiþilik davetten sonra, bugün sizi geriye kaç kiþi aradý? Ne için mi? Tabi ki teþekkür için… Bir, iki? Yirmi derseniz düþüp bayýlýrým. Þimdi efendim sofrada adab-ý muaþeret kurallarý ne için vardýr? Elbette “yemek” eylemini incelikli hale getirmek, hayatýmýzda daha anlamlý bir yer tutmasýný saðlamak için. Ýtirazý olan? Yoksa, bundan böyle öncelikle sofrayla ilgili her þey için teþekkürü unutmayýn ve yazýmýn devamýný sakýn kaçýrmayýn.
Bu ay Media Cat Dergisi’ndeki Haluk Kasarcý’nýn haberinde, TGI Türkiye Araþtýrmasý verilerine göre kentlinin sofrasý tenhalaþýyor. Kasarcý yazýsýnda “Öðünlerimizi neden sosyal medyada paylaþtýðýmýzýn yanýtýný aramayý býrakalý bir hayli oluyor” diyor. Benim içinse bu sorunun cevabý hâlâ önemli. Sofralarýný aile fertleriyle bile paylaþmayý azaltan kentliler, neden yedi cihanla tabaðýný paylaþýyor sorusunun cevabýnýn sosyolojik olarak bir önemi olmalý.
Tam da bayram üstü “Sofralar tenhalaþa dursun” diyerek yazýma devam etmek içimden gelmiyor. Çünkü sofralar paylaþtýkça çoðalýr, ritüeller de yaþanasý hale getirir bu meseleyi. Bu sebeple sofranýz her daim kalabalýk olsun diyerek, sofrayý sofra yapan, yemeðin tadý kadar, kalitesini arttýran sofra adabý kurallarýna biraz göz atalým.
Yemek masasýnda oturma düzeni nasýl olmalýdýr?
Daveti veren kiþi, davetli sayýsý ne olursa olsun, herkese nereye oturacaðýný göstermelidir. Ev sahibi masanýn baþýna oturur. Karþýsýnda ev sahibesi veya ona eþlik eden kiþi yer alýr. Hemen saðýnda onur konuðu veya yaþça en kýdemli kiþi yer almalýdýr. Diðer oturumu sohbet akýþý için doðru þekilde belirlemek gerekir.
Özel davetlerde yemek sofrasýnda olmazsa olmazlar?
Ekmek ve salata tabaðý, yapýlan yemeðe uygun küçük sosluk ve baharatlýklar, kumaþ peçeteler ve servis kaþýklarý olmazsa olmaz.
Menü hazýrlarken dikkat edilecek en önemli þey nedir?
Kalabalýk davetlerde kolay servis edilebilen (fýrýn yemekleri) ve en iyi yaptýðýnýz yemekleri tercih edin. Bu basit kural riske girmemenizi ve sofrada misafirlerinizi yalnýz býrakmamanýzý saðlar. Kendinize bir tema seçin yemek tercihlerini bu temaya göre belirleyin. Ýþiniz çok kolaylaþacak.
Kiþi sayýsý yemek düzenini belirler mi?
Kiþi sayýsý 12 ve üzeri olan yemeklerde açýk büfe tercih edin. Masa düzenli bir yemek için 8-10 sayýsý uygundur. Açýk büfede yapýlan en büyük hata yemek masasýný yemek sergilemek için kullanmaktýr. Yemek masasý mümkün olduðunca boþ býrakýlmalý yemekler baþka bir dresuar veya küçük bir masada, sehpada yer almalý, böylelikle arzu edenler yemeklerini masada da oturarak yiyebilmelidir.
Kaç çeþit yemek düzeni vardýr?
Protokol yemekleri, kutlama yemekleri, aile yemekleri, açýk büfe kalabalýk davetler.
Davet verme ve kabul etmenin kuralý var mýdýr?
Öncelikle daveti veren kiþinin misafirlerine bu daveti en az bir hafta önce, daveti alan kiþinin ise gidip gitmeyeceðini önceden bildirmesi gerekir. Yemek sýrasýnda ve bir gün sonra ev sahibine teþekkür etmek önemli bir görgü kuralýdýr.
Hediye gerekli midir?
Protokol davet deðilse yemek davetine yakýnlýk derecesine ve ekonomik duruma göre küçük bir hediye mutlaka götürülür.
Daveti veren nelere dikkat etmelidir?
Sofrasýna ve kendisine özen gösteren bir ev sahibi misafirlerine saygý göstermiþ olur.
Ýltifat gerekli mi?
Elbette gerçeklik en önemli þey. Ýçinizden iltifat etmek gelmiyorsa yapmayýn. Ancak yemekle ilgili kiþisel olarak hoþlanmadýðýnýz bir þeyi veya kimse sormadýysa “Ben enginara portakal koymam” gibi informasyonlarý kendinize saklamalýsýnýz. Kendi davetinizde bildiðiniz gibi yapýn. Yemek sýrasýnda bunlardan bahsetmek görgüsüzlüktür.
Yemek nasýl baþlar?
Tüm davetlilerin sofraya oturmasý beklenir. Tüm yemekler herkese servis edilince ve davet sahibinden onay gelince yemek baþlar. Restaurantta bile olsanýz baþkasýnýn servisi devam ederken yemeðe baþlamak tüm masadakilere saygýsýzlýktýr.
Sofrada ekmek nasýl servis edilir?
Ekmek, ekmeklikle servis edilir. Protokol yemeði de olsa, samimi bir yemek de olsa, hatta eþinize bile olsa fark etmez, ekmek asla elle verilmez. Ekmek sepeti arzu edene uzatýlýr.
Yemek nasýl sonlanýr?
Ana yemek bittikten beþ on dakika sonra, davet sahibi kahve ve çay tercihlerini sorar. Arzu edilirse masada arzu edilirse evin baþka bir bölümünde yapýlacak tatlý/kahve servisi yemeði sonlandýrýr.
Yemek masasýnda yapýlmamasý gereken davranýþlar nelerdir?
Kasmayýn, rahat olun. Hiç bir davranýþ kasýntýlýktan kötü olamaz. Bunun dýþýnda servis tabaklarýndan kendi yemek çatalýnýzla yiyecek almak, kürdanla diþleri karýþtýrmak, aðzýnýz doluyken konuþmak, konuþurken protez diþlerin arasýndan tükürük sýçratmak, yanýnýzda oturaný rahatsýz edecek derecede el kol hareketleri yapmak, yanýnýzdakinin yemek tabaðýnýn tam üzerinden meze tabaklarýna uzanmak oldukça rahatsýz edicidir.
Yemek masasýnda peçete nasýl kullanýlýr?
Masada ister resmi ister samimi yemek olsun hem kumaþ hem de kaðýt peçete bulundurulmalýdýr. Kumaþ peçete yemek baþlamadan dize yerleþtirilir, ana yemek bittiðinde buruþturularak masaya býrakýlýr.
Cep telefonu ve sosyal medya için son söz: Elbette eskiden cep telefonu yoktu, görgü kurallarýna bu þýkký eklemek kimsenin aklýna gelmedi. Þöyle toparlayalým; cep telefonunu ne kadar samimi yemek olursa olsun masa üzerine býrakmak masadakilere saygýsýzlýktýr. Yemek süresince masadakilerle sohbet etmelisiniz. Telefona cevap vermeniz gerektiðinde özür dileyip ayrý bir yerde, alçak sesle konuþmanýza devam edin. Sosyal medya fotoðraflarýný çekmeden önce, tüm misafirlerden ve ev sahibinden izin isteyin.
