Her yediğimizi çekiyoruz, sosyal medyadan yayınlıyoruz. Onu ölümsüzleştirecek kadar aşkla bağlıyız tabağımıza. Peki Instagram’ın efektlerini kullanmak kadar, sofra kurallarını da iyi biliyor muyuz? Ya kolalı örtüler, kumaş peçeteler, yoksa onları da unuttuk mu?
Dün verdiğiniz yirmi kişilik davetten sonra, bugün sizi geriye kaç kişi aradı? Ne için mi? Tabi ki teşekkür için… Bir, iki? Yirmi derseniz düşüp bayılırım. Şimdi efendim sofrada adab-ı muaşeret kuralları ne için vardır? Elbette “yemek” eylemini incelikli hale getirmek, hayatımızda daha anlamlı bir yer tutmasını sağlamak için. İtirazı olan? Yoksa, bundan böyle öncelikle sofrayla ilgili her şey için teşekkürü unutmayın ve yazımın devamını sakın kaçırmayın.
Bu ay Media Cat Dergisi’ndeki Haluk Kasarcı’nın haberinde, TGI Türkiye Araştırması verilerine göre kentlinin sofrası tenhalaşıyor. Kasarcı yazısında “Öğünlerimizi neden sosyal medyada paylaştığımızın yanıtını aramayı bırakalı bir hayli oluyor” diyor. Benim içinse bu sorunun cevabı hâlâ önemli. Sofralarını aile fertleriyle bile paylaşmayı azaltan kentliler, neden yedi cihanla tabağını paylaşıyor sorusunun cevabının sosyolojik olarak bir önemi olmalı.
Tam da bayram üstü “Sofralar tenhalaşa dursun” diyerek yazıma devam etmek içimden gelmiyor. Çünkü sofralar paylaştıkça çoğalır, ritüeller de yaşanası hale getirir bu meseleyi. Bu sebeple sofranız her daim kalabalık olsun diyerek, sofrayı sofra yapan, yemeğin tadı kadar, kalitesini arttıran sofra adabı kurallarına biraz göz atalım.
Yemek masasında oturma düzeni nasıl olmalıdır?
Daveti veren kişi, davetli sayısı ne olursa olsun, herkese nereye oturacağını göstermelidir. Ev sahibi masanın başına oturur. Karşısında ev sahibesi veya ona eşlik eden kişi yer alır. Hemen sağında onur konuğu veya yaşça en kıdemli kişi yer almalıdır. Diğer oturumu sohbet akışı için doğru şekilde belirlemek gerekir.
Özel davetlerde yemek sofrasında olmazsa olmazlar?
Ekmek ve salata tabağı, yapılan yemeğe uygun küçük sosluk ve baharatlıklar, kumaş peçeteler ve servis kaşıkları olmazsa olmaz.
Menü hazırlarken dikkat edilecek en önemli şey nedir?
Kalabalık davetlerde kolay servis edilebilen (fırın yemekleri) ve en iyi yaptığınız yemekleri tercih edin. Bu basit kural riske girmemenizi ve sofrada misafirlerinizi yalnız bırakmamanızı sağlar. Kendinize bir tema seçin yemek tercihlerini bu temaya göre belirleyin. İşiniz çok kolaylaşacak.
Kişi sayısı yemek düzenini belirler mi?
Kişi sayısı 12 ve üzeri olan yemeklerde açık büfe tercih edin. Masa düzenli bir yemek için 8-10 sayısı uygundur. Açık büfede yapılan en büyük hata yemek masasını yemek sergilemek için kullanmaktır. Yemek masası mümkün olduğunca boş bırakılmalı yemekler başka bir dresuar veya küçük bir masada, sehpada yer almalı, böylelikle arzu edenler yemeklerini masada da oturarak yiyebilmelidir.
Kaç çeşit yemek düzeni vardır?
Protokol yemekleri, kutlama yemekleri, aile yemekleri, açık büfe kalabalık davetler.
Davet verme ve kabul etmenin kuralı var mıdır?
Öncelikle daveti veren kişinin misafirlerine bu daveti en az bir hafta önce, daveti alan kişinin ise gidip gitmeyeceğini önceden bildirmesi gerekir. Yemek sırasında ve bir gün sonra ev sahibine teşekkür etmek önemli bir görgü kuralıdır.
Hediye gerekli midir?
Protokol davet değilse yemek davetine yakınlık derecesine ve ekonomik duruma göre küçük bir hediye mutlaka götürülür.
Daveti veren nelere dikkat etmelidir?
Sofrasına ve kendisine özen gösteren bir ev sahibi misafirlerine saygı göstermiş olur.
İltifat gerekli mi?
Elbette gerçeklik en önemli şey. İçinizden iltifat etmek gelmiyorsa yapmayın. Ancak yemekle ilgili kişisel olarak hoşlanmadığınız bir şeyi veya kimse sormadıysa “Ben enginara portakal koymam” gibi informasyonları kendinize saklamalısınız. Kendi davetinizde bildiğiniz gibi yapın. Yemek sırasında bunlardan bahsetmek görgüsüzlüktür.
Yemek nasıl başlar?
Tüm davetlilerin sofraya oturması beklenir. Tüm yemekler herkese servis edilince ve davet sahibinden onay gelince yemek başlar. Restaurantta bile olsanız başkasının servisi devam ederken yemeğe başlamak tüm masadakilere saygısızlıktır.
Sofrada ekmek nasıl servis edilir?
Ekmek, ekmeklikle servis edilir. Protokol yemeği de olsa, samimi bir yemek de olsa, hatta eşinize bile olsa fark etmez, ekmek asla elle verilmez. Ekmek sepeti arzu edene uzatılır.
Yemek nasıl sonlanır?
Ana yemek bittikten beş on dakika sonra, davet sahibi kahve ve çay tercihlerini sorar. Arzu edilirse masada arzu edilirse evin başka bir bölümünde yapılacak tatlı/kahve servisi yemeği sonlandırır.
Yemek masasında yapılmaması gereken davranışlar nelerdir?
Kasmayın, rahat olun. Hiç bir davranış kasıntılıktan kötü olamaz. Bunun dışında servis tabaklarından kendi yemek çatalınızla yiyecek almak, kürdanla dişleri karıştırmak, ağzınız doluyken konuşmak, konuşurken protez dişlerin arasından tükürük sıçratmak, yanınızda oturanı rahatsız edecek derecede el kol hareketleri yapmak, yanınızdakinin yemek tabağının tam üzerinden meze tabaklarına uzanmak oldukça rahatsız edicidir.
Yemek masasında peçete nasıl kullanılır?
Masada ister resmi ister samimi yemek olsun hem kumaş hem de kağıt peçete bulundurulmalıdır. Kumaş peçete yemek başlamadan dize yerleştirilir, ana yemek bittiğinde buruşturularak masaya bırakılır.
Cep telefonu ve sosyal medya için son söz: Elbette eskiden cep telefonu yoktu, görgü kurallarına bu şıkkı eklemek kimsenin aklına gelmedi. Şöyle toparlayalım; cep telefonunu ne kadar samimi yemek olursa olsun masa üzerine bırakmak masadakilere saygısızlıktır. Yemek süresince masadakilerle sohbet etmelisiniz. Telefona cevap vermeniz gerektiğinde özür dileyip ayrı bir yerde, alçak sesle konuşmanıza devam edin. Sosyal medya fotoğraflarını çekmeden önce, tüm misafirlerden ve ev sahibinden izin isteyin.
