Bu bir paylaþým hikâyesidir. Tarih boyunca etnik çatýþma/savaþ diye adlandýrýlan her olayýn altýný biraz eþelediðimizde karþýmýza 'paylaþým mücadelesi' çýkar. Güney Kafkasya, 21. Yüzyýlýn 'büyük güç mücadelesi' coðrafyalarýndan biri. Bölgenin, salgýn sonrasý dinamiklerinin bir sonucu olarak önemli ticari güzergâhlarýnýn rekabet ettiði, tabiri caizse 'jeopolitik merkez' haline gelme yolunda olduðu görülmektedir.
Peki, nedir bu 'koridorlar savaþý'? 2010 yýlýndan itibaren jeopolitik hatlar, ticari hatlar ve enerji hatlarýnda mevcut paradigmayý deðiþtirici hamleler birbiri peþi sýra gelmeye baþladý. Bir yandan Çin, Tek Kuþak Tek Yol Giriþimi ile Pekin-Londra hattýný hem karadan hem de denizden baðlayan ve ilginç bir güzergâhý olan büyük bir oyun deðiþtiricinin adýmlarýný atarken bunu Hindistan-Ýran-Rusya karayolu hattý çalýþmalarý izliyordu. Doðudan gelen bu hamlelere Batý'nýn ne cevap vereceðinin düþünüldüðü noktada yakýn dönemde ilan edilen Hindistan-Hayfa Limaný Hattý ortaya atýldý. Jeopolitik, coðrafyanýn önemini vurgularken 21. Yüzyýlda jeopolitik depremlerin hangi coðrafyalarda olacaðýný da bu geliþmelere bakarak görmek mümkün.
ZENGEZUR KORÝDORU
Ýþte bütün bu hatlar arasýndaki mücadelede son dönemlerde sýkça duyduðumuz bir yer var: Zengezur Koridoru. II. Karabað Savaþý sonrasýnda Azerbaycan'ýn haklý davasýnýn en önemli kazanýmý, enerji güvenliði açýsýndan dengeleri deðiþtirici potansiyele sahip olan bu koridor yepyeni jeopolitik hatlarýn açýlmasýna da vesile olacak. Ukrayna'ya Rusya'nýn saldýrýsý ile Avrupa'nýn tam tabiriyle eteklerini tutuþturan, Medvedev'in 'Avrupalýlarýn yakýnda 1000 metreküp doðal gaz için 2000 avro ödeyeceði cesur yenidünyaya hoþ geldiniz' mesajý ardýndan herkesin Ukrayna'ya odaklandýðý günlerde Paþinyan ve Aliyev'i Brüksel'de Avrupa Birliði Konseyi Baþkaný Michel ile ayný masada buluþturan konuydu. Jeopolitik çatýrdamalarýn hiç olmadýðý kadar büyük ses getirdiði bu geliþme tabii ki Azerbaycan ile Ermenistan arasýndaki Daðlýk Karabað konusunda müzakerelerin sonuçlandýrýlarak Zengezur Koridoru'nun açýlmasý ve Hazar'ýn statüsü meselesinin hallolmasýyla Hazar Boru Hattý ile Orta Asya enerji rezervlerinin Zengezur Koridoru üzerinden Trans Anadolu Doðal Gaz Boru Hattý olan TANAP ve Trans Adriyatik Doðal Gaz Boru Hattý olan TAP üzerinden Avrupa'ya taþýnmasýndan baþka bir þey deðildi.
21. YÜZYILIN PETROLÜ: DEÐERLÝ MADENLER VE KORÝDORLAR SAVAÞI
Koridorlar savaþýnda tek unsur enerji rezervleri deðil tabii ki. '21. Yüzyýlýn petrolü' denebilecek 'deðerli madenler' bütün güç dengelerini altüst etme potansiyeline sahip çünkü üretilen 'akýllý' ürünler baþta lityum olmak üzere bu madenler olmadan üretilemiyor. Uzun tartýþmalarý barýndýran bu konu ise diðer bir yazýmýzýn konusu. Konunun ne kadar hayati olduðunu belirtmek için þu kadarýný söyleyelim: Dünya Enerji Ajansý, 2020 yýlýnda ilk defa Dünya Enerji Görünümü Raporu'nda deðerli madenler baþlýðýna yer verdi. Bu madenlerin rezervlerinin bulunduðu coðrafyalarla bu koridorlarýn geçiþ güzergâhlarýnýn üst üste gelmesi ise 'büyük güçler mücadelesi' jeopolitik çatýþma hatlarýný da bizlere gösterir nitelikte. Dünya odaðý Avrupa'dan Asya'ya kayarken hidrokarbon kaynaklar da yerini deðerli madenlere býrakýyor ve yine bu rezervlerin bulunduðu coðrafyalar mücadelenin kalbini oluþturuyor. Anadolu topraklarý ise hem rezerv hem de geçiþ güzergâhý olarak dünyanýn jeopolitik kalbi.
