Çinli yetkilinin Cuma günü ‘Kore’de savaþ her an kopabilir’ demesinin ardýndan, oturup pazartesi gününe ‘Kore Yarýmadasýnda Týrmanma ve Savaþ Senaryolarý’ üzerine yazý yazmamýz, olsa olsa ‘cüret’ faktörüyle açýklanabilir... Yazý basýlana dek patýrtý kopmayacaðýna dair garanti yok. Ama yazýnýn Pazartesi günü de okunur olacaðýna güveniyoruz.
Biz yazarken Kuzey Kore henüz nükleer deneme yapmamýþtý. Sadece ABD’den, ‘nükleer deneme yaparsa ve sonrasýnda’ diye çok net olmayan bir ihtimal senaryosu ve bu senaryo olursa, ABD’nin Kuzey Kore’yi bombalayacaðý uyarýsý gelmiþti. Gerçi isimsiz yetkililerden gelen bu ‘bombalarýz’ uyarýsýný baþka isimsiz yetkililer yalanladý.
O yüzden en kýsa vadede ihtimaller þöyle:
a- Kuzey Kore nükleer deneme yaparsa:
Ve buna karþýlýk ABD Kuzey Kore’yi bombalarsa, ortalýk karýþýr.
b- Kuzey Kore Nükleer deneme yapmazsa:
Kore korkmuþ olamaz, korktuðu anlaþýlýrsa rejim çöker. Olsa olsa Çin durdurmuþ olabilir.
Çin devredeyse, ardýndan ‘görüþme’ süreci baþlar ve durum bir süre yatýþýr.
- Peki Nükleer deneme neden önemli?
Kuzey Kore 2006’dan beri 5 atom bombasý patlattý ve her seferinde daha ileri gidiyor. ABD: ‘Bu gidiþle bizi nükleer füzeyle vuracak hale gelir’ diye endiþeleniyor.
- Kuzey Kore’yi vurmak kolay mý?
Kuzey Kore’ye ABD’nin füzelerin anasýný - babasýný atmasý mümkün de, Kuzey’in aðýr karþýlýk vermesi de mümkün.
Kuzey’in silaha davranmasýna fýrsat vermeden ABD’nin çok yoðun ve ezici bir bombardýman yapmasý gerekiyor ki askeri açýdan zor. Güney Kore ve Japonya, Kuzeyin menzilinde. Kuzey misilleme için umutsuzca saldýrýrsa, Güney’de çok kayýp verilir. Japonya Baþbakaný Abe ‘bize kimyasal füze atabilirler’ deyip Japonya’yý korkuttu. Baþkent Seul tam Kuzey’in menzilinde ve 14 milyon nüfus var, kaçacak yer yok.
- Vurma... Bombalama... derken?
Hep konvansiyonel silahlar, yani atom bombasý dýþýndaki patlayýcýlar kastediliyor. Atomu ilk kullanan, suç iþlemiþ olur ve aðýr misilleme görür. Bu durumda ABD’nin ilk atom atan taraf olmasý beklenmiyor. Beyaz Saray’da Trump olmasýna raðmen, ABD atomu ilk atan taraf olmaz.
- Vurup ne olacak?
Kuzey Kore’yi vururken, rejim deðiþikliði yapacak þekilde vurmak önemli. Yoksa iki-üç füze, sevimsiz ve asabi bir pandaya benzeyen Kim Jong Un’u kahraman yapar.
- Kim’i kahraman yapmamak için ne yapmalý?
Kim’in sinirlerini bozup hata yapmasýný saðlamak gerek. Mesela durumu yanlýþ okuyup, ‘ilk saldýran taraf’ olursa, kimyasal ya da atom kullanýrsa suçlu duruma geçer ve kaybeder.
- Yani bu gerilim bir tiyatro mu?
Taraflarýn delilik oraný, hata yapma ihtimalinin yüksek olmasý, birbirini yanlýþ okumalarý, ilk tetiðe basan taraf olma çabasý, tiyatroyu gerçeðe dönüþtürebilir. Korkak Tavuk Oyunu diye bir þey var: Ýki sürücü uçuruma doðru arabalarý sürüyor, kim önce atlarsa o Korkak Tavuk oluyor. Korkak Tavuk olmamak için son ana dek öbürünün atlamasýný beklemek ve uçuruma yuvarlanmak mümkün.
- Herkes tavuklara bakarken baþka bir þey olamaz mý?
Herkes dýþ bombardýmana, sýnýrdaki gerilime bakarken Kuzey’e sýzmýþ özel timler kilit tesisleri havaya uçurur ya da ‘çirkin panda’ Kim’i vurursa, senaryo deðiþir.
- Bu senaryoda baþka kimler var?
Donald Trump’ý Ýran ve Þam da izliyor. Moskova ve Pekin’in hesaplarý ise farklý.
- Yani biz bu yazýyý okurken durumda deðiþiklik olmayabilir...
Evet... Hafta sonu savaþ çýkmamýþ demektir. Ýyi de olur. Hem bizim baþka önceliklerimiz var. Türkiye bu haftaya daha iyimser baþlayacak...
Kim daha deli
ABD ile Kuzey Kore birbirini korkutmaya çalýþýrken, akýllara ‘Oyun Teorisi’ geldi: Uyarýyla sinyal vermek, sadece inanýlýr isen anlam taþýyor. Ýnanýlýr olmak da, harekete geçmeye hazýrsan, savaþ düðmesine basacaksan mümkün.
Yani her þey, delilik noktasýnda…. ‘Dünyayý yakarým’ diyen tarafýn, zihinlerde ‘Evet, yakar’ duygusu uyandýrmasýna baðlý. Bu arada her ‘Deliyim’ diyene ‘Ben daha deliyim’ diyen baþka biri gerekiyor. Bu da Kuzey Kore’nin Kim’i ile Donald Trump arasýndaki durum. Ve evet bir de ‘Korkak Tavuk Oyunu’ var.
Annesini karýþtýrmasaydý, iyiydi
ABD’nin önceki gün Afganistan’da attýðý ve ‘Bütün Bombalarýn Anasý’ sayýlan bombanýn, en baþta Kuzey Kore’ye uyarý olduðu biliniyor.
Bombanýn etki alaný 2 km’ye yakýn. Daha uzaktakilere de þok dalgasýyla etkisi var. Ve her durumda, büyük stratejik etki yapacak bir bomba deðil. Birkaç tanesi, yeraltýndaki sýðýnaklarý ya da nükleer tesisleri yok edebilir. Ya da atýldýðýnda bir askeri üssü dümdüz eder.
Atmak için, yavaþ seyreden bir C-130 ya da C-17 nakliye uçaðý lazým. Yani ancak düþman hava savunmasý kýrýldýktan sonra bu bombayý atacak uçak, vurulmadan hedefe yaklaþabilir.
Peki bu bomba neden bu kadar heyecan yarattý? Heyecaný medya körükledi. Her silahýn etki gücü, medya ve propaganda ile artýyor. Teknik adýnýn baþ harfleri olan MOAB’ýn ayný zamanda ‘Bütün Bombalarýn Anasý’ diye okunabilmesi, propagandanýn gücünü teyit ediyor.
Genelde ise “Trump’ýn her yeri her zaman bombalayacaðý” izlenimi verdiði için bomba manþet yarattý.
Peki Donald Trump gerçekten son zamanlarýn en bombacý ABD Baþkaný mý?
Obama Yönetiminin 2016’da 7 ülkeye 26,171 bomba attýðýný hatýrlamak gerek. Bu da sayýlabilen bombalar...
Hedef ülkelerin hepsinin Müslüman ülke olmasý, herhalde tesadüftür.
Kore’de biz de vardýk
Kore yarýmadasý, 1950-1953 savaþýyla ikiye ayrýldý. Kuzey - Güney Kore sýnýrý hala o sýnýrdýr... O sýnýrýn çizilmesinde Türk Süngüsü önemli rol oynadý. Kore Türk Tugayý’nýn kahramanlýklarý hala anlatýlýr. Savaþtan sonra Güney Kore kalkýndý, dünyanýn 11. ekonomisi oldu. Kuzey ise açlýk sýnýrýnda, dünyadan habersiz bir kukla tiyatrosu.
Türkiye’nin kriz ortamýnda Güney Kore ve Japonya ile dayanýþma göstermesi önemli. Ülkeler zor zaman dostlarýný unutmaz.
